16.3 Forforkringloop

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Hoofdstuk 16

16.1 Koolstofkringloop en klimaat

16.2 Stikstofkringloop

16.3 Fosforkringloop

16.4 Ecosystemen kantelen

16.3 Fosforkringloop

Fosforkringloop:

1. Start bij de lithosfeer 

2. Door verwering komt fosfaat vrij in de bodem

3. Planten nemen fosfaat op met hun wortels 

4. Voortgezette assimilatie 

5. Afsterven -> detritus

6. Reducenten maken fosfaat vrij in bodem

Voorkennisvragen

1. In welke organische stoffen zit veel fosfor?

2. Wat is eutrofiëring?

3. Wat is anaerobe dissimilatie?

4. Heb je paragraaf 16.2 al af?

Fosfor als bouwstof

DNA, ATP en fosfolipiden

Forfor voor planten

Planten nemen fosfor op uit de bodem. Dit is lastig omdat fosfor gebonden zit aan bodemdeeltjes.

In de rhizosfeer (directe omgeving van de wortels) hulp van:

• Bacteriën-geven zuren af en maken P-ionen los
  
• Schimmels (micorrhiza, complex van schimmels en wortels) – groeien naar de P-ionen toe
  

Bacterie

Bacterie geeft zuur af.

Fosfor lost op in bodemwater.

Plant voorziet de bacterie van organische stoffen.

Symbiose

Mycorrhiza (schimmel en plant)

Schimmel pompt eerst

H+ ionen naar buiten.

Daarna via transport-

eiwit H en P samen naar

binnen.

Symbiose met de plant

(glucose - fosfor)

Lezen blz.  288-289

1. Wat is gevolg van teveel mineralen in het water?

2. Waar zijn landbouwdeskundigen bezorgd over als het gaat om fosfaat?

3. Hoe worden PAO's geactiveerd in de rzwi's van Nederland?

1. Menselijke invloed op P-kringloop

Tot 2011 was het in de EU toegestaan om fosfaat toe te voegen aan wasmiddelen. Dit zorgde voor een overschot aan fosfaten in het oppervlaktewater 

(eutrofiëring!)

Ondertussen in Brazilie:

2. Menselijke invloed op P-kringloop

Kunstmest bevat naast stikstofverbindingen ook fosfaat verbindinden, uit fosfaat mijnen in de VS, China en Marocco.

Er is maar weinig winbare fosfaat beschikbaar en er dreigen tekorten.

3. Fosfaat terugwinnen

In rwzi's wordt fosfaat uit het rioolwater gehaald:

1. Afvalslib onder anaerobe en nitraatarme omstandigheden

2. Fosfaat accumulerende organismen (PAO's) raken in de 'stress'

3. POA's verbruiken veel ATP en hierbij komt P (fosfor) vrij.

4. Aerobe omgeving

5. PAO's nemen een overmaat aan P uit de omgeving op.

6. Nabewerking -> struviet (meststof)

milieuwinst/ schade zichtbaar maken

Indicatorsoorten zijn organismen die onder specifieke omstandigheden groeien (optimumcurve).

Door te kijken in een ecosysteem of een indicatorsoort wel of juist niet voorkomt kun je vrij eenvoudig zien hoe het gesteld is met een bepaalde abiotische factor.

Bijvoorbeeld kokerjuffers.

Aan de slag:

Lezen en maken 16.3