Tijdvak 10: Kenmerkende aspecten

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Gerelateerde kenmerkende aspecten

Hierna volgen de gerelateerde kenmerkende aspecten tijdvak 10

Bekijk onderstaande documentaire

Andere tijden: De jaren '60

Waarom is het fragment uit de vorige dia illustratief voor de sociaal-culturele veranderingen in de jaren '60?

Kenmerkend aspect: welvaart en sociaal-culturele veranderingen in de jaren 1960 (par. 10.3).  

Welvaart: 

• Tussen 1948-1973 (‘gouden jaren’): ongekende sterke economische groei die het dagelijks leven grondig veranderde! 
• Industrie, internationale handel en overheidsuitgaven namen drastisch toe

Welvaartssymbolen:

• Televisie:  1951, eerste uitzending. Angst bij regering: plat vermaak en aanzetten tot nutteloze aankopen van luxeartikelen.
• Opkomst tv: 1955: 1% huishoudens. !960: 20% en 1970: vrijwel alle!  Ook: koelkasten, stofzuigers, douche, wasmachine, auto etc.  

Welvaart en sociaal-culturele veranderingen in de jaren 1960.  

Massaconsumptie:

• Rond 1960 doorbetaalde vakanties die zorgden voor ontstaan van massatoerisme 
• Sensationele stijging genotmiddelen (koffie, wijn, bier, sigaretten etc.) 
• Kruidenierszaken werden weggeconcurreerd door supermarkten  
  

Welvaart en sociaal-culturele veranderingen in de jaren 1960.  

Verzorgingsstaat: 

• Na W.O. II ontstond er een verzorgingsstaat (onder kabinet Willem Drees) die verantwoordelijk werd voor het welzijn van de burgers:  Werkgelegenheid, inkomensverdeling, sociale zekerheid, onderwijs en gezondheidszorg voor iedereen.   
  

Welvaart en sociaal-culturele veranderingen in de jaren 1960.  

Individualisering:

• Het individu kwam vanaf de jaren ‘60 centraal te staan.  Mensen werden (door meer inkomen en sociale zekerheid) minder afhankelijk van hun eigen leefgemeenschap (familie, buren etc.) 
• Ook minder afhankelijkheid van de kerk. Er kwamen meer echtscheidingen, minder taboes omtrent homoseksualiteit, andere samenlevingsvormen, seks voor het huwelijk etc.   
  

Welvaart en sociaal-culturele veranderingen in de jaren 1960.  

Jongerenculturen (nozems, provo's, hippies)

• Koopkracht van jongeren nam toe (minder vaak geld afdragen thuis):  Besteding luxe artikelen (kleding, brommers, muziek, uitgaan, drugs etc.
• jongeren subculturen werd gecreëerd met hun eigen muziek, kleding en gedrag.
• Groei van het onderwijs zorgde voor kritische houding tegenover de maatschappij door studenten die zich gingen afzetten tegen autoriteiten!  
  

Welvaart en sociaal-culturele veranderingen in de jaren 1960.  

De tweede feministische golf 

• Verandering man-vrouwrelaties (seksualiteit, taakverdeling, onderwijs en arbeidsmarkt) 
• Anticonceptiepil zorgde voor uitstel om kinderen te krijgen en meer kansen op een carrière. 
• Actiegroepen als Dolle Mina eisten meer gelijke kansen voor vrouwen.  
  

Noem 3 voorbeelden van de explosieve groei van de welvaart in West-Europa na 1945

Geef uitleg bij de volgende begrippen: consumptiemaatschappij, verzorgingsstaat, individualisering

Noem 3 ontwikkelingen die het ontstaan van jongerenculturen hebben bevorderd

Leg uit dat de anticonceptiepil een belangrijke rol speelde in het ontstaan van de tweede feministische golf

Noem 3 gevolgen op langere termijn van de komst van de anticonceptiepil

Symbool van verzoening

Mitterrand en Kohl

1984: (bij herdenking W.O.I bij slagveld vanVerdun) : ‘Frankrijk
en Duitsland hebben uit de geschiedenis geleerd. Europa is ons
gemeenschappelijk vaderland.  Daarom hebben we 40 jaar geleden onze broederstrijd beëindigd en zijn we begonnen gezamenlijk aan onze toekomst te bouwen’

www.npo.nl

Leg uit welke symbolische betekenis de herdenking in Verdun in 1984 had

Met welke organisatie begon de Europese eenwording?

1. EG
2. EEG
3. EU
4. EGKS

Leg uit dat het gezamenlijk regelen van de productie van kolen en staal, de kans op oorlog kan verminderen

Leg uit hoe de EEG bestuurd werd

In het verdrag van Maastricht werd de Europese samenwerking op 2 manieren uitgebreid. Leg uit welke

Leg uit dat de eenwording van Europa moeizaam is geweest

1.Oprichting EGKS, 2. Oprichting EU, 3. Invoering van de euro, 4. Oprichting EEG
Zet de gebeurtenissen in de juiste tijdsvolgorde!

Ontwikkeling van pluriforme en multiculturele samenlevingen

• 1991-1994: Duitse rechts-extremisten  pleegden aanvallen op buitenlanders en staken honderden huizen in brand.  
• 1.1 miljoen Nederlanders stuurden na de terreur in Solingen waar 5 doden vielen een briefkaart aan de Duitse regering met de tekst: “Ik ben woedend!” 
• Was buitenlanderhaat een Duits probleem? Of was dit overal waar globalisering optrad door komst van asielzoekers,  gastarbeiders, Oost-Europeanen en illegalen?

De ontwikkeling van pluriforme en multiculturele samenlevingen (10.5)  

Voorbeeld gebeurtenis:  Rostock 1992 

Achtergrond:  Economische malaise in voormalige DDR na de eenwording. Opvallend: naast neo-nazi’s ook duizenden omstanders steunden de rellen!   

Filmtrailer:  Wir sind jung. Wir sind stark

Spanningen en angst bij autochtonen op welke gebieden?  

• Economie: gevoel van banen inpikken, gebruik maken van 'onze' sociale voorzieningen 
• Veiligheid: criminaliteit bij sommige allochtone groeperingen 
• Cultuur: sommige allochtonen uit een traditionele cultuur kunnen niet overweg met westerse vrijheden (vrouwen, homo’s etc).
• De Islam door vele autochtonen met argwaan bekeken en als een homogene stroming gezien dat leidt tot vooroordelen.  
• Politiek: Ook politieke partijen (na 11 september 2001) keerden zich tegen de islam en zagen hierin gevaar (Fortuyn en Wilders).  

Door het wantrouwen en het gevoel te krijgen buitengesloten te worden gingen veel moslims zich nadrukkelijker als moslim presenteren in een wereld waar ze niet welkom zijn (actueel bijvoorbeeld Jihad aanmeldingen IS).  

Verschijnselen

Globalisering:  

Verschillende delen van de wereld raken op economisch, cultureel en politiek gebied steeds nauwer met elkaar verbonden.   

Pluriforme samenleving: waar

mensen met verschillende normen, waarden, gewoonten en leefstijlen een gelijkwaardige plaats hebben.  

Oorzaken ontstaan pluriforme samenleving (1):  

• Sociaal-culturele veranderingen sinds de Sixties (jaren ’60 vorige paragraaf) 
• Na 1973 (crisis in industrie door automatisering): overgang van industriële samenleving naar een informatiemaatschappij. Kortom ontstaan van een postindustriële samenleving met midden jaren ‘90 uitbundige economische groei (Nieuwe welvaartssymbolen: Bijvoorbeeld: 2e en 3e (vlieg)vakanties, mobiele telefoon, pc’s en internet, elektronische communicatie op allerlei gebied).
• Verdere ontkerkelijking (veel kerken lopen leeg en worden voor andere doeleinden gebruikt) waardoor oude waarden en normen veranderden
• Andere samenlevingsvormen: ongehuwd samenwonen, alleenstaande ouders, homohuwelijk etc. (ten koste van traditioneel gezin)  Veranderende rol- en taakverdeling man-vrouw (meer werkende vrouwen ten koste van traditionele rolverdeling)  

Oorzaken ontstaan pluriforme samenleving (2):  

• Na 1945: migratie door de dekolonisatie (Indo’s, Surinamers, Antillianen). Sterke economische ontwikkeling vanaf jaren ‘60 en welvaartsgroei leidde tot grote vraag naar arbeidsmigranten (gastarbeiders uit Turkije, Italië, Griekenland, Marokko). Uiteindelijk werd deze gastarbeid vooral omgezet in blijvende arbeid: Gezinshereniging (NL paspoort) en groei allochtone bevolking.  Ontstaan van allochtone buurten met armoede en werkloosheid. 
• Na Koude Oorlog:   migratie door burgeroorlog in Joegoslavië en oorlog in Afghanistan, Irak en Somalië (asielzoekers).  Migratie door illegalen uit Afrika en Azië.  Legale migratie van Oost-Europeanen na 2004  (toetreding Oost-Europese landen tot de EU).  
  

Het ontstaan van pluriforme samenlevingen was het gevolg van sociaal-culturele veranderingen die sinds de jaren '60 plaatsvonden. Leg dat uit!

Leg uit hoe de toestroom van gastarbeiders naar West-Europa te verklaren is?

Leg uit dat ook de Europese eenwording leidde tot grote migratiestromen

Geef voorbeelden om Wilders te zien als een tegenstander van de multiculturele samenleving