VWO 2 : voegwoorden en soorten bijzinnen

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Voegwoorden

Leerdoelen

Leerdoelen

Je kent het verschil tussen een nevenschikkend voegwoord en een onderschikkend voegwoord.

Je herkent hoofdzinnen en bijzinnen.

Je (her)kent verschillende soorten bijzinnen

voegwoord; nevenschikkend en onderschikkend

Voegwoorden verbinden woorden, woordgroepen en zinnen met elkaar.

Twee soorten:

Nevenschikkend (ns)

Onderschikkend (os)

nevenschikkend voegwoord

Voorbeelden van ns voegwoorden: dus, en, maar, of, want

ns voegwoorden verbinden:

1- twee hoofdzinnen (Ik ging naar de bakker en ik kocht een brood)

2- twee bijzinnen van hetzelfde niveau (Ik zorg ervoor dat ik gezond eet en dat ik voldoende lichaamsbeweging heb)

3- twee woorden of woordgroepen (groot of klein ) (de grote man en het kleine kind)

onderschikkend voegwoord

Voorbeelden van onderschikkende voegwoorden: dat, toen, aangezien, als, doordat, hoewel, mits, nadat, voordat, of, ofschoon, omdat, opdat, tenzij, zodat, zodra.

os voegwoorden verbinden:

1- een hoofdzin en een bijzin

2- een bijzin met een bijzin van een lager niveau (= bijzin van bijzin)

Wat jij dacht wat ik deed was niet helemaal terecht

{(bz <bz) hz}  < = bijzin van lager niveau

Wat is geen onderschikkend voegwoord?

1. als
2. dat
3. want
4. omdat

Terwijl de brand woedde, lag de man rustig te slapen
In deze zin is "terwijl" een:

1. onderschikkend voegwoord
2. nevenschikkend voegwoord

Ik weet niet of ik voldoende brood in huis heb
In deze zin is "of " een:

1. onderschikkend voegwoord
2. nevenschikkend voegwoord

Gaan we dit jaar naar Italië of naar Spanje?
In deze zin is "of " een:

1. onderschikkend voegwoord
2. nevenschikkend voegwoord

andere voegwoorden

Niet elke bijzin begint met een onderschikkend voegwoord.

Bijzin kan ook beginnen met:

vr.vnw  (vragend voornaamwoord)

Wil je me vertellen wat je nog moet doen?

andere voegwoorden

Niet elke bijzin begint met een onderschikkend voegwoord.

Bijzin kan ook beginnen met:

bw  (bijwoord)

Ik weet niet, hoe het zo ver heeft kunnen komen.

andere voegwoorden

Niet elke bijzin begint met een onderschikkend voegwoord.

Bijzin kan ook beginnen met:

vz (voorzetsel)

Ik weet echt niet aan wie ik dit kan vragen.

andere voegwoorden

Niet elke bijzin begint met een onderschikkend voegwoord.

Bijzin kan ook beginnen met:

tw (telwoord)

Kun je me vertellen hoeveel gasten je hebt uitgenodigd?

Voegwoord:

• Een voegwoord staat aan het begin van een hoofdzin of een bijzin.
• Begin hoofdzin: nevenschikkend ('plakt' twee hoofdzinnen)
• Begin bijzin: onderschikkend ('plakt' bijzin aan hoofdzin)
• Je moet eerst wel de hoofd- en bijzinnen herkennen in iedere zin.
• Hoofdzin: ow en pv staan naast elkaar, niet te scheiden.
• Bijzin: pv vaak achteraan, gescheiden van ow.

Eén ow+pv: geen voegwoord

Voorbeeld: 'Een deel van de uv-straling zal je lichaam bereiken.'

Eén zin, maar: 2x ow, pv.

Hoewel de ozonlaag het meeste absorbeert, zal een deel van de uv-straling je lichaam soms toch bereiken.

Een deel van de uv-straling zal je lichaam soms toch bereiken, hoewel de ozonlaag het meeste absorbeert.

Eén zin, maar: 3x ow, pv.

Hoewel de ozonlaag het meeste absorbeert, zal een deel van de uv-straling je lichaam toch bereiken wanneer je in de zon zit. 

Een deel van de uv-straling zal je lichaam toch bereiken wanneer je in de zon zit, hoewel de ozonlaag het meeste absorbeert.

Eén zin, maar: 4x ow, pv.

Hoewel de ozonlaag het meeste absorbeert, zal een deel van de uv-straling je lichaam toch bereiken wanneer je in de zon zit, waardoor je huid bruin wordt.

Extra opdr.: vervang 'waardoor' eens door 'daardoor'. Kan dat zomaar?

Als ergens een metrostelsel of een tunnel wordt gebouwd, vind je er vaak een beeld van Sint-Barbara, omdat zij de beschermheilige is van gevaarlijke beroepen.

1. Als= ns. vgw., want begin hoofdzin
2. Als= os.vgw, want begin bijzin.
3. Als= ns.vgw, want begin bijzin
4. Als= os.vgw, want begin hoofdzin.

Als ergens een metrostelsel of een tunnel wordt gebouwd, vind je er vaak een beeld van Sint-Barbara, omdat zij de beschermheilige is van gevaarlijke beroepen.

1. of= ns. vgw., want een keuze.
2. Als= os.vgw : geen keuze.

Als ergens een metrostelsel of een tunnel wordt gebouwd, vind je er vaak een beeld van Sint-Barbara, omdat zij de beschermheilige is van gevaarlijke beroepen.

1. Omdat= ns. vgw., want begin hoofdzin
2. omdat= os.vgw, want begin hoofdzin.
3. omdat= ns.vgw, want begin bijzin
4. omdat= os.vgw, want begin bijzin.

Nog niet klaar?

Grammatica H5: woordsoorten samengestelde zinnen. Maak opdr. 3 af.

Klaar/ offline: kijk zelf na.

Klaar online/offline: ga oefenen met leerstof toets. Zie SOM.

Of: lees verder in 'Stiefkind'.