VP P3 Infectieziektes 2324

• Natuur en Techniek
• HBO
• Studiejaar 3

Nieuwsgierig naar het onzichtbare; bacteriën en virussen

Mijn lesdoel

Pokken

Pokken (variola) is een ernstige infectieziekte die veroorzaakt wordt door het pokkenvirus. Tot men ging vaccineren, waren er door de eeuwen heen epidemieën op alle continenten met zeer veel slachtoffers. Pokken was tot de achttiende eeuw een belangrijke doodsoorzaak bij kinderen: in Zweden en Frankrijk overleed één op de tien kinderen aan pokken. Door succesvolle wereldwijde vaccinatie (met het Vaccinia virus) is variola inmiddels uitgestorven.

Mazelen

Mazelen (morbilli) is een ziekte die veroorzaakt wordt door het mazelenvirus en vooral kinderen treft. Het mazelenvirus behoort tot de virusfamilie paramyxoviridae, genus morbilli. 

Hoewel er een veilig en goedkoop vaccin beschikbaar is, is mazelen een van de belangrijkste oorzaken van kindersterfte wereldwijd. In België en Nederland wordt een vaccin aan alle kinderen aangeboden.

HIV/AIDS

Hiv humaan immunodeficientievirus (humaan immunodeficiëntie virus) is een virus dat het afweersysteem van de mens verzwakt. Een hivinfectie is een soa Seksueel overdraagbare aandoeningen . Als je een hivinfectie hebt en daar niet voor wordt behandeld, kun je aids krijgen. Dan is je afweersysteem zo verzwakt door hiv dat je lichaam nauwelijks meer beschermd is tegen andere infecties.

Builenpest

De Pest van Justinianus was een pandemie, die het Oost-Romeinse of Byzantijnse Rijk in de jaren 541-543 na Christus trof. De meest algemeen aanvaarde oorzaak van deze pandemie is de builenpest, dezelfde ziekte die 800 jaar later, in de 14e eeuw de Zwarte Dood veroorzaakte. De sociale en culturele gevolgen van de Pest van Justinianus waren vergelijkbaar met die van de Zwarte Dood. De ziekte trof Centraal- en Zuid-Azië, Noord-Afrika, het gehele Middellandse Zeegebied en Europa tot aan Denemarken en Ierland toe.

de derde pandemie

 Eind negentiende eeuw verspreidde de pest zich opnieuw in hoog tempo over de wereld. In 1855 brak de ziekte uit in de Chinese provincie Yunnan. Via de opiumroute werd de ziekte naar Hong Kong gebracht en aan het eind van de eeuw dook de ziekte op in Bombay. Het eiland Madagaskar werd in 1899 voor het eerst slachtoffer van de bacterie. In totaal eiste de derde pandemie meer dan 12 miljoen levens, waarvan de meeste doden uit India kwamen.

Tyfus

Tyfus is een besmettelijke bacteriële infectie die meestal wordt veroorzaakt door de Salmonella typhosa die zich in besmette melk, besmet water of voedsel bevindt. Deze ziekte komt in de westerse wereld betrekkelijk weinig voor. In Nederland worden jaarlijks slechts zo’n vijftig gevallen gerapporteerd. In derdewereldlanden waar de sanitaire voorzieningen slecht zijn, komen heel vaak tyfusepidemieën voor. Tyfus is een ontsteking van de ingewanden.

Cholera

Cholera is een infectieziekte veroorzaakt door de bacterie Vibrio cholerae. Het belangrijkste kenmerk van de ziekte is ernstige diarree en uitdroging. De incubatietijd van de bacterie kan variëren van zes uur tot twee dagen.De ziekte wordt overgebracht via besmet water, dat kan door het drinken van besmet water maar ook door het eten van rauwe vis die in vervuild water heeft gezwommen of door het eten van groente die in besmet water is gewassen. Ook door contact met ontlasting of braaksel van een patiënt kan men besmet worden. Om de ziekte te voorkomen moet men hygiënisch te werk gaan, oppassen met rauw eten, onzuiver water en ijs. Binnen dertig minuten deelt de bacterie zich in het menselijke lichaam. Hierdoor wordt het menselijke immuunsysteem in de war gebracht, waardoor het niet alle indringers onschadelijk kan maken. De incubatietijd van de bacterie varieert van zes uur tot twee dagen.

https://en.wikipedia.org/wiki/Template:COVID-19_pandemic_data

en.wikipedia.org

De grootte van een virus

Ienie mienie (micro) organismen

menselijke haar

wat is 10 micrometer en wat is 2,5 micrometer.

PM10 en 2,5 worden gebruikt bij maten voor fijnstof.

Hoe meer je zoomt hoe groter je apparaat.

Vergroten tot wel een miljoen keer!

bacterie

virus

Verschil RNA en DNA

Hoe zit een virus in elkaar?

Eiwitmantel

Erfelijke informatie

(DNA of RNA)

Het virus is niet levend

virus kopieermachine

via receptor binding fuseert de envelop met het celmembraan of aan het uitsteeksel zit een suiker, waardoor de cel denkt dat het voedsel is; mbv instulping komt virus in cytoplasma. In beide gevallen komt virus rna in de cel.

Genetische modificatie door virus

Gastheer: drager; permanente verandering van het DNA

Ziekteverwekker bestrijding

Virus vs Bacterie

Inenting vs Antibiotica

Bacterie	Virus	Parasiet
chlamydia	HIV	schaamluis
gonorroe	herpes	schurft
syfilis	genitale wratten	(trichomonas)
(shigella)	hepatitis B
	HPV

antibiotica

vaccinatie

De bijzondere snufjes

Aspecifiek (aangeboren) werkt snel, maar niet gericht

- Huid, slijmvliezen en neusharen

- Macrofagen, pacmannetjes 

- Natural killer cellen; premiejagers

(al deze soorten cellen worden witte bloedcellen genoemd)

natural killer cellen; de premiejagers in je lijf

Virussen die al in een cel zitten zijn lastig te bestrijden.

Een besmette cel plaatst een stukje virus-antigeen op het celmembaan om aan te geven dat er iets mis is.

Natural Killer cellen zoeken deze cellen op - geven een stofje af waardoor het celmembraan kapot gaat. Cel sterft, virus ook.

De bijzondere snufjes

Specifiek (verworven) werkt langzamer, wel gericht

- Lymfocyten (ook witte bloedcel) maken antilichamen tegen antigeen.

- Maken geheugencellen aan die bij 2e besmetting sneller reageren. Antilichaamfabriekjes in de beenmerg.

Witte bloedcel en een virus

Tc-cellen

T-helper cel activeert Tc-cellen = cytotoxische T-cellen

Taak = vernietigen cellen met virus erin 

Net als natural killercellen, alleen nu heel specifiek gericht op 1 type ziekteverwekker (met uniek antigeen).

Geeft stofjes af waardoor celmembraan lek wordt - cel gaat dood, virus ook

antistoffen

• Antistoffen worden losgelaten in lichaamsvocht
• neutralisatie (virus kan niet meer cel binnendringen als antistoffen eraan plakken)
• agglutinatie (ziekteverwekkers vormen een klontje, kunnen niet meer bewegen)
• neerslag (oplosbare antigenen worden zo uit bloed/ weefselvloeistof etc gevist)

Macrofagen fagocyteren alles; Grote stofzuigers.

Vaccinaties 

(kunstmatige immuniteit)

KLASSIEK VACCIN

-  delen van een virus of bacterie

- verzwakte versie. 

M-RNA VACCIN

- Rna stukje spike eiwit

- ribosomen maken spike eiwit

- cellen presenteren dit eiwit als lichaamsvreemd--> specifieke immuniteit

Antibiotica

Antibiotica zijn medicijnen die werken tegen infectieziekten veroorzaakt door bacteriën. 

Antibiotica beschadigen de celwanden van bacteriën, waardoor bacteriën doodgaan. 

Coronavirussen

Geheel nieuw virus, zoals coronavirus 

- Mens of dier is besmet met twee verschillende typen virussen. 

- Virussen kunnen DNA uitwisselen, waardoor nieuw type virus ontstaat.

Waar is het virus ontstaan?

- Ontstaan in de chinese plaats Wuhan

- Waarschijnlijk komt het virus van  vleermuizen af

- Mensen in China eten vleermuizen

Waarom was het Coronavirus zo gevaarlijk?

Dat komt eigenlijk door twee dingen:

1. Het is een nieuw virus. Dat betekent dat ons lichaam nog geen antistoffen heeft tegen dit virus. Daarom wordt iedereen ziek van dit virus.
2. Het virus is heel besmettelijk. Het is van mens op mens overdraagbaar. Dat gaat door aanraken of via de lucht als je hoest of niest. Klik hier voor een filmpje en zie hoe makkelijk een virus zich verspreid.
   

Ziekteverwekkers - over bacteriën en virussen

mutaties in het virus

NIEUWSCORONA 

ONDERZOEK: EUROPA KREEG ‘OPGEVOERDE’ VIRUSVARIANT  

HET IS DUS ÉCHT ZO. HET CORONAVIRUS DAT DE WERELD OVERSPOELT, IS EEN AGRESSIEVERE VARIANT DAN HET OORSPRONKELIJKE CORONAVIRUS DAT EIND VORIG JAAR OP DE MENS OVERSPRONG IN WUHAN. DIT ZOU ZELFS MEDE KUNNEN VERKLAREN WAAROM MEN IN EUROPA MEER MOEITE HEEFT DAN IN CHINA OM HET VIRUS ONDER CONTROLE TE KRIJGEN.  

MAARTEN KEULEMANS 29 OKTOBER 2020, 11:40  

 

HET VIRUS DAT MOMENTEEL RONDGAAT IN EUROPA EN ONDER MEER DE VS HEEFT EEN MINIEME WIJZIGING AAN ZIJN UITSTEEKSELS: EEN AMINOZUUR ‘GLYCINE’ (G) WAAR AANVANKELIJK HET AMINOZUUR ‘ASPARAGINE’ (D) ZAT. DOOR DIE SUBTIELE CHEMISCHE WIJZIGING ZIJN DE STEKELS WAARMEE HET VIRUS ZICH AAN CELLEN VASTZUIGT WAT SOEPELER. DAT GEEFT ZE EEN EVOLUTIONAIR VOORDEEL TEN OPZICHTE VAN DE OORSPRONKELIJKE CHINESE VARIANT, TONEN TWEE NIEUWE ONDERZOEKEN NU AAN.  

Wist je dat...

-11 februari het de internationale dag voor vrouwen en meisjes in de wetenschap is. Een goed moment om de vrouwlijke biologen en wetenschappers in het zonnetje te zetten!

- Op Valentijsdag jij jouw leerlingen de liefdesengel Cupido een handje laat helpen. Ontwerp pijl en boog van flossdraad, ijslollystokjes en wattenstaafjes. Of knutsel verstrengelde hartjes met Moebius ringen en versier de klas!

- Op 27 februari is het de internationale dag voor ijsberen. En bioloog, poolreiziger en fotograaf Arjen Drost heeft mooie online lessen over de Noord- en Zuidpool en zo leer je waarom ijsberen geen pinguïns eten. Wist je trouwens een ijsberenvacht niet wit is maar doorzichtig?

3 maart: werelddag van de wilde dieren en planten

11 maart 1955: de sterfdag van Alexander Fleming (de ontdekker van penicilline)

24 maart: wereld tuberculosedag

https: