24-26/5: spelling H4

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Welkom!

Pak alvast: leesboek, Nieuw Nederlands

Deze les

Lezen

Spelling H4

Lesdoel

Aan het eind van de les

... kan je samenstellingen met en zonder tussenletters correct spellen.

Tussenletters in samenstellingen

• Als je twee woorden aan elkaar plakt, maak je een samenstelling: achter + licht = achterlicht. 
• Soms moet je tussen die twee woorden tussenletters toevoegen: -(e)n-, -e- of -s-.
• Maar, hoe weet je of dat wel of niet moet?

Een -s toevoegen

• Als je een -s- hoort, dan schrijf je die ook:
  machtsvertoon, passagierslijst
• Soms begint het tweede deel met een s-klank
• Test: vervang het tweede deel door een woord dat niet met een s-klank begint. Schrijf de -s- alleen als je hem bij de vervanging hoort:
  machtsstrijd, want machtsvertoon
  passagiersschip, want passagierslijst

-en- toevoegen?

•  Als het eerste deel van een samenstelling een zelfstandig naamwoord is dat alleen een meervoud op -en heeft, schrijf je -en- tussen de woorden:
  berenkuil, vriendendienst, muizenval

Schrijf geen -en- (soms wel alleen -e-) in deze gevallen:

• Het eerste deel heeft geen meervoud:
  roggebrood, benzinelucht
• Het eerste deel verwijst naar iets waar er maar één van is:
  zonnestraal
• Het eerste deel heeft (ook) een meervoud op -s i.p.v. op -en:
  aspergesoep of aspergensoep? ziektekiem of ziektenkiem?
• 1 asperge, 2 asperges. 1 ziekte, 2 ziekten óf ziektes!
• Het eerste deel is geen zelfstandig naamwoord: blindedarm, huilebalk
• Het eerste deel versterkt een bijvoeglijk naamwoord: boordevol

Aan de slag

• Maak opdracht 2 t/m 4, blz. 131
• 10-15 minuten
• Daarna nakijken
• Daarna klassikale opdracht

Noteer de goede vorm (en bedenk waarom!)

1. beresterk of berensterk
2. brekebeen of brekenbeen
3. gerstebier of gerstenbier
4. maneschijn of manenschijn
5. secondewijzer of secondenwijzer
6. stationchef of stationschef
7. suikersoort of suikerssoort
8. takkenwijf of takkewijf

Antwoorden

1. Beresterk: het eerste deel versterkt een bijvoeglijk naamwoord.
2. Brekebeen: het eerste deel is geen zelfstandig naamwoord.
3. Gerstebier: het eerste deel heeft geen meervoud.
4. Maneschijn: het eerste deel verwijst naar iets waar er maar één van is.
5. Secondewijzer: het eerste deel heeft (ook) een meervoud op -s.
6. Stationschef: vervang het tweede deel door een woord zonder s-klank.
7. Suikersoort: vervang het tweede deel door een woord zonder s-klank.
8. Takkewijf: het eerste deel is geen zelfstandig naamwoord (figuurlijk).

Vooruitblik

Huiswerk: werkwoordspelling, blz. 132-133:

Lees zelf de theorie en maak weer minstens 2 vragen