Les 6 - Verkleinwoorden & samenstellingen

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

ZRGVEPL419AK

Een verkleinwoord is een zelfstandig naamwoord (mens, dier of ding) dat verkleind wordt!

Verkleinwoorden

De meeste verkleinwoorden eindigen op:

-etje, -tje, -nkje, -pje, -je 

Verkleinwoord > het

Vóór een verkleinwoord gebruik je altijd het lidwoord het. 

• De man > het mannetje
• Het kind > het kindje
• De groep > het groepje

Woorden die eindigen op een open lettergreep (lange klank)

Extra klinker + -tje

• autootje
• parapluutje
• taxietje
• cafeetje

Let op: worden die eindigen op -i  ---> -i wordt -ie

Verkleinwoord met apostrof

Verkleinwoorden op de y, schrijf je met een apostrof:

baby - baby'tje 

Afkortingen die eindigen op een open lettergreep of een -r

A4 - A4’tje                      dvd(ee) - dvd’tje

Afkortingen die eindigen op een gesloten lettergreep

A5 – A5’je                       pdf – pdf’je

Verkleinwoord met apostrof

Verkleinwoorden op de y, schrijf je met een apostrof:

baby - baby'tje 

Afkortingen die eindigen op een open lettergreep of een -r

A4 - A4’tje                      dvd(ee) - dvd’tje

Afkortingen die eindigen op een gesloten lettergreep

A5 – A5’je                       pdf – pdf’je

Wat is het verkleinwoord van sherry?

1. sherry'tje
2. sherrietje
3. sherrytje

Wat is het verkleinwoord van pony?

1. het ponytje
2. het ponietje
3. het pony'tje

Wat is het verkleinwoord van opa?

1. opatje
2. opaatje

Wat is het verkleinwoord van sms?

1. smsje
2. sms-je
3. sms'je

Wat is het verkleinwoord van accu?

1. accuutje
2. accu'tje

Wat is het verkleinwoord van paraplu?

1. het paraplutje
2. het parapluutje
3. het paraplu'tje

Tussenletters bij samenstelling

3 soorten tussenletters:

Tussenletters –en
Tussenletter –e-
Tussenletter –s-

Tussenletters -en-

• Als het eerste woord een zelfstandig naamwoord is én alleen een meervoud heeft op -en, gebruik je -en- als tussenletters.
  
  
• Bananendoos
• Schoenenwinkel
• Kippensoep

Tussenletter -e- 

1. Als het eerste woord een meervoud op -en heeft, maar óók een meervoud op -es heeft. (groentesoep)
2. Als het eerste deel een versterkende betekenis heeft (beresterk)
3. Als het eerste deel uniek is, er maar één van is (maneschijn)
4. Als het eerste deel geen zelfstandig naamwoord is (goedemorgen)

Tussenletter -s- 

1. De tussenletter s schrijf je wanneer je deze hoort!
2. Als het tweede deel van de samenstelling begint met een s, hoor je niet of er een tussenklank -s moet staan. Vervang dan het tweede deel van de samenstelling door een woord dat met een andere letter begint. Dan hoor je of je een tussenklank -s moet schrijven.

• station + straat      = stationsstraat
• station + weg          = stationsweg

Waarom heeft de samenstelling een tussenletter -e-?
bendeleden

1. Het eerste woord gaat over iets waar er maar één van is
2. Het eerste woord heeft een versterkende betekenis
3. Het eerste woord heeft een meervoud op -en én op -s

Waarom heeft de samenstelling een tussenletter -e-?
weidevogel

1. Het eerste woord gaat over iets waar er maar één van is
2. Het eerste woord heeft een versterkende betekenis
3. Het eerste woord heeft een meervoud op -en én op -s

Waarom heeft de samenstelling een tussenletter -e-?
zonnebril

1. Het eerste woord gaat over iets waar er maar één van is
2. Het eerste woord heeft een versterkende betekenis
3. Het eerste woord heeft een meervoud op -en én op -s

Kies de samenstelling met de juiste tussenletter:
voorjaar + storm

1. voorjaarsstorm
2. voorjaarstorm

Waarom heeft de samenstelling een tussenletter -e-?
dieptepunt

1. Het eerste woord gaat over iets waar er maar één van is
2. Het eerste woord heeft een versterkende betekenis
3. Het eerste woord heeft een meervoud op -en én op -s

Waarom heeft de samenstelling een tussenletter -e-?
reuzegroot

1. Het eerste woord gaat over iets waar er maar één van is
2. Het eerste woord heeft een versterkende betekenis
3. Het eerste woord heeft een meervoud op -en én op -s

Waarom heeft de samenstelling een tussenletter -e-?
beresterk

1. Het eerste woord gaat over iets waar er maar één van is
2. Het eerste woord heeft een versterkende betekenis
3. Het eerste woord heeft een meervoud op -en én op -s

Waarom heeft de samenstelling een tussenletter -e-?
breedtegraad

1. Het eerste woord gaat over iets waar er maar één van is
2. Het eerste woord heeft een versterkende betekenis
3. Het eerste woord heeft een meervoud op -en én op -s

Huiswerk

Motile - Taal Integraal:

- Verkleinwoorden

- Aaneenschrijven