Paragraaf 2.4 Nederland: delfstoffen in Nederland

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Hoofdstuk 2: Schatkist Aarde

Paragraaf 2.4 Wereld: Delfstoffen in Nederland

Leerdoelen

Je weet welke delfstoffen in Nederland gewonnen worden

Je begrijpt waarom Nederland delfstoffen heeft

Je kunt met bodemdoorsneden aangeven waar aardolie, aardgas en aardolie in de Nederlandse ondergrond voorkomen

Precambrium

De eerste periode is het Precambrium:

• De continenten verschijnen
• De aarde bevroor meerdere malen
• Er was allleen leven onder water
• Aan het einde ontstonden de eerste levensvormen op het aardoppervlak

Paleozoïcum

De tweede periode is het Paleozoïcum.

• continenten bewegen naar elkaar toe
• supercontinent Pangea is gevormd
• Tijdperk van de trilobieten: Trilobieten worden gekenmerkt door een lichaam dat zowel in de lengte- als in de breedte in drie stukken is gedeeld

Mesozoïcum

De derde periode is het Mesozoïcum:

• planten en dieren veranderen
• tijdperk van de dinosauriërs en ammonieten: Ammonieten behoren met hun opgerolde schelp tot de fraaiste fossielen. Het zijn de resten van een uitgestorven groep inktvissen
• Pangea valt uit elkaar en huidige continenten ontstaan

Kenozoïcum

• Tijdperk van de zoogdieren - langzoom ontstonden het leven zoals we dat nu kennen, met aan het einde de mens: 300.000 jaar geleden
• uitsterven van dinosauriërs - 65 miljoen jaar geleden
• leven zoals wij dat nu kennen ontstaat (met aan het einde de mens)

Noem een
energiebron

Pure woordanalyse:
Wat is het verschil tussen fossiele energiebronnen en hernieuwbare energiebronnen

Aantekening: 

- Fossiele energiebron:
Energiebron die ontstaan is uit resten van planten of dieren na verloop van miljoenen jaren. Deze kan uiteindelijk opraken. 

- Hernieuwbare energiebron: 
Energiebron die niet kan opraken. Voorbeelden: zon, water en wind. 

Fossiele energiebronnen
(bijv. aardolie / aardgas )

Hernieuwbare energiebronnen
(bijv. windenergie)

En hoe zit het met Nederland?

> Gebruikt voornamelijk aardgas (fossiel)

> Slechts een klein deel is door hernieuwbare bronnen. (12 %)

> Vroeger steenkool
(mijnen Zuid-Limburg)

Waarom zijn de mijnen in Limburg gesloten?

Sluiting mijnen in Limburg

- winning is te duur

- te vervuilend

- aardgas in Groningen 

Hoe kan in Groningen dan toch aardgas in de bodem zitten?

0

Moedergesteente: steenkool; het gesteente waarin aardgas ontstaat.

Reservoirgesteente: poreuze gesteente waarin aardgas zit opgeslagen.

het moedergesteente van aardgas, is ontstaan tijdens het ....

1. krijt
2. carboon
3. perm
4. jura

het boren naar aardgas in Groningen heeft geen gevolgen.

1. juist
2. onjuist

Wat is de doorslaggevende reden om het het winnen van aardgas in Groningen te verminderen?

1. Economisch
2. Sociaal
3. Ecologisch

in Nederland halen we zout uit de grond voor de productie van chloor

1. juist
2. onjuist

In welke periode is het zout in de Nederlandse ondergrond ontstaan?

1. Krijt
2. Trias
3. Perm
4. Jura

in Nederland komt aardolie voor, dit is ontstaan in het ......

1. Krijt
2. Perm
3. Carboon
4. Jura

het reservoirgesteente voor aardolie is ontstaan tijdens het ......

1. krijt
2. carboon
3. perm
4. jura

In welke periode is kalksteen ontstaan?

1. Carboon
2. Krijt
3. Perm
4. Precambrium

Hoe ontstaat het kalksteen in Zuid-Limburg?

1. Door boven water levende dieren en hun kalkskeletten van miljoenen jaren geleden.
2. Door de mens.
3. Het is ontstaan door een komeet inslag.
4. Door onder water levende dieren en hun kalkskeletten van miljoenen jaren geleden.

Delfstoffen aan de oppervlakte (1)

In Nederland liggen dikke lagen zand en grind. 

Op welke drie manieren zijn de lagen zand en grind afgezet in Nederland?

Waar gebruikt men zand en grind voor?

Op welke plaatsen wordt klei gewonnen als grondstof?

Hoe is het klei langs rivieren afgezet?

Waar gebruikt men klei voor?

schooltv.nl

Beoordeel onderstaande stellingen en kies het juiste antwoord.
I Nederland moet veel delfstoffen importeren, maar Europa is zelfvoorzienend wat delfstoffen betreft.
II Nederland importeert metaalertsen en fossiele brandstoffen.

1. I is juist, II is onjuist
2. I is onjuist, II is juist
3. Beide zijn juist
4. Beide zijn onjuist

Onbewerkt materiaal om iets van te maken of fabriceren.

Grondstof die diep uit de aarde wordt gehaald (bv. steenkool)

Alle bruikbare producten uit de natuur.

Hulpbronnen die we telkens opnieuw kunnen gebruiken zoals zeeën, water, bossen en landbouwgrond.

Grondstoffen die op kunnen raken, omdat er maar een beperkte hoeveelheid van is (bijv. aardolie)

Grondstoffen

Delfstoffen

Natuurlijke hulpbronnen

Hernieuwbare hulpbronnen

Niet-hernieuwbare hulpbronnen

Leerdoelen

Je weet welke delfstoffen in Nederland gewonnen worden

Je begrijpt waarom Nederland delfstoffen heeft

Je kunt met bodemdoorsneden aangeven war aardolie, aardgas en aardolie in de Nederlandse ondergrond voorkomen

Noem 3 punten die je deze les hebt geleerd

Noem 1 onderdeel die je nog moeilijk vindt van paragraaf 2.4

Aan de slag met par 2.4

Maak de leerroute van paragraaf 2.4

Klaar? werk aan je PO