Taalverzorging deel 1

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

Taalverzorging deel 1

Zinsontleden

Instructie

Werk elke slide één voor één door. Lees goed wat er verteld wordt en maak alle opgaven en vragen. Zowel die in Lesson-Up als in je boek. Als je vragen hebt, dan kun je die via Teams of in de klas aan mij stellen.

Zorg ervoor dat wanneer je een filmpje kijkt, je 

een koptelefoon gebruikt.

Legenda (kleuren van de slide)

• Theorie 
• Oefening
• Extra oefening
• Evaluatie

Benoemen van zinsdelen

Elk deel van een zin kan je benoemen, een naam geven.

Dit is van belang voor de spelling van werkwoorden.

Als je weet wat de persoonsvorm is en weet wat het onderwerp is, dan kan je de spellingregels beter toepassen.

Je hebt in het boek al geoefend met:

Persoonsvorm, onderwerp, gezegde en lijdend voorwerp.

De Persoonsvorm  (pv)

- Maak de zin vragend. De pv komt vooraan te staan.

- Zet de zin in een andere tijd. Het werkwoord dat verandert is de pv.

Jan kookt een ei.

Kookt Jan een ei?

- De pv is altijd een werkwoord!

- Het woordje is = altijd pv!

LET OP!

Vragende voornaamwoorden zijn nooit de persoonsvorm, maar staan in vraagzinnen wel vooraan.

De pv kan je dan alleen vinden door de tijd te veranderen.

Hoe laat ga je morgen weg?

(Hoe laat ging je morgen weg?)

Ga is hier de persoonsvorm en niet het woordje hoe.

Let op bij: hoe, wat, waar, wanneer, wie en waarom.

Wat is de pv in onderstaande zin?

Ik denk dat ik de toets over ga doen.

Wat is de pv in onderstaande zin?

Morgen gaan wij naar de winkel.

Wat is de pv in onderstaande zin?

Het gebeurt maar zelden.

Wat is de pv in onderstaande zin?

De winter is niet zo heel koud geweest.

Wat is de pv in onderstaande zin?

Wanneer ga jij sporten?

Wat is de pv in onderstaande zin?

Hoe vaak train je normaliter?

Benoemen van zinsdelen

Bij het benoemen van zinsdelen hou je een vaste volgorde aan.

1. persoonsvorm (pv)

2. Onderwerp (ow)

3. Werkwoordelijk gezegde (ww.gez)

4. Lijdend voorwerp (lv)

Het onderwerp (ow)

Het onderwerp in de zin is de persoon die de persoonsvorm doet.

Je vraag dus: Wie of wat + pv.

Jan kookt een ei.

Wie kookt? -> Jan = onderwerp

Het onderwerp (ow)

Het onderwerp kan bestaan uit 1 of meerdere woorden.

Daar moet je dus goed op letten. Het onderwerp is ook altijd een plant, mens, dier of ding.

Alle lidwoorden en bijvoeglijk naamwoorden horen er gewoon bij.

Kleine Jan kookt een ei.

Wat is het ow in onderstaande zin?

Vanmorgen heb ik over de snelweg gereden.

Wat is het ow in onderstaande zin?

De bomen waren omgewaaid.

Wat is het ow in onderstaande zin?

Mijn hond houdt heel erg van rennen.

Wat is het ow in onderstaande zin?

Langs de weg staan torenhoge flatgebouwen.

Wat is het ow in onderstaande zin?

De kleine kleuters van de basisschool bouwen een hut.

WERKBOEK

Ga naar bladzijde 31 opdracht 3.

Noteer op een blaadje of in je schrift van elke zin de persoonsvorm en het onderwerp. Begin met de pv en vraag dan wie of wat + pv. 

Noteer dit zo: pv =  / ow =

Als je klaar bent, ga je naar de volgende slide.

WERKBOEK - Nakijken

1. pv = was   /   ow = Nimra

2. pv = kun   /   ow = je

3. pv = moet /  ow = Maarten

4. pv = gaan  / ow = alle meisjes van de brugklas

5. pv = stort  / ow = Zaalberg, het bedrijf van Kips leverworst

6. pv = gaat  / ow = Hetty

Hoe gaat het? Had je veel fouten in de vorige slides?
Wat vind je moeilijk en wat gaat er goed?

WERKBOEK

Ga naar bladzijde 40 en lees de tekst van de startopdracht.

'Martin Garrix (18) meest begeerde dj'. 

Onderstreep in deze tekst alle persoonsvormen.

Ga daarna door naar de volgende slide.

WERKBOEK - Nakijken

Hoeveel persoonsvormen had je goed?
Had je ook de persoonsvormen gevonden in de samengestelde zinnen?

Maak een zin met het onderwerp -jij- en een persoonsvorm van het werkwoord -lopen- in de tegenwoordige tijd.

Kijk naar de zin die je hebt ingevuld op de vorige slide.
Waar staat het onderwerp en waar staat de persoonsvorm?

De vaste positie van zinsdelen

In een enkelvoudige zin (een zin zonder komma of en) staat het onderwerp vooraan en de persoonsvorm daarnaast.

In een enkelvoudige zin die vragend is, staat de persoonsvorm vooraan en het onderwerp ernaast.

Handig om te weten...

Wat heb je geleerd? Waar zitten de moeilijkheden en waar heb je hulp bij nodig?
Wat gaat er goed en wat kan beter?
Vertel me uitgebreid hoe het deze lessen is gegaan.

Einde deel 1

Volgende les: gezegde en lijdend voorwerp.