H3 Onderzoek doen

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

H3 Onderzoek doen

3.1 leerdoelen

Je legt uit hoe voedselinfectie en voedselvergiftiging ontstaan

Je beschrijft de kenmerken, voortplanting en verspreiding

van micro-organismen en virussen

Je legt uit hoe je voedselinfectie door micro-organismen

en virussen kunt tegengaan

succescriteria

• je kunt de definitie van de volgende begrippen uitleggen: micro-organisme, ongeslachtelijke en geslachtelijke voortplanting, klonen, eiwitmantel, gastheercel.
• je kunt de inhoud van de leerdoelen aan een ander uitleggen
• je kunt de (examen)vragen over dit onderwerp goed (bijna foutloos) maken
• je weet welke binas-tabellen bij het onderwerp horen en informatie uit deze tabellen halen en gebruiken

Organismen

Voedselbederf

Veroorzakers:

Micro- organismen als bacterien en schimmels 

Gevolg

1. Voedselinfectie: micro-organismen dringen lichaam binnen

2. Voedselvergifitiging: gifstoffen van micro-organismen komen in je bloed

Schimmels

Meestal ongeslachtelijk voortplanting d.m.v. sporen en vermeerdering cellen van Mycelium --> schimmeldraden

Verteren voedsel extracellulair (buiten de cel), en nemen voedingsstoffen op

Conserveren

Virussen

Bederven voedsel niet maar komen ook via voedsel in lichaam

Par. 2 Onderzoeksvraag: Hoe rem je voedselbederf?

Succescriteria

• Je kunt de definitie van de volgende begrippen uitleggen: conserveren (voorbeelden kunnen noemen), waarneming, natuurwetenschappelijke methode, onderzoeksvraag, hypothese, werkplan, betrouwbaar onderzoek, valide, resultaten, conclusie, discussie, verklaring, vervolgonderzoek.

• Je kunt de de leerdoelen aan een ander uitleggen.
• Je hebt (examen)opdrachten gemaakt met voldoende resultaat: liever een aantal opdrachten kritisch maken, dan alles minimaal. Kijk per leerdoel welke opdrachten erbij horen en controleer jezelf of je het begrijpt!


• Je weet welke binas-tabellen bij het onderwerp horen en informatie uit deze tabellen halen en gebruiken.

Lees p. 83 (helemaal) en 84 (alleen 1e kolom). Noteer hier de manieren van voedsel conservering die je niet meteen bekend voor komen.

Conclusie en discussie

• Conclusie: Antwoord op de onderzoeksvraag. Benoem daarbij de resultaten die hiertoe geleid hebben. 
• Discussie: Kom terug op de hypothese, klopt die of niet? Verklaar je resultaten, en vergelijk je resultaten met de literatuur. Gingen er delen van de proef niet goed? Beschrijf deze. Zijn de resultaten betrouwbaar? Zijn ze valide? Geef ideeën voor vervolgonderzoek.

Validiteit en betrouwbaarheid

• Valide: heb je onderzocht wat je wilde onderzoeken? Was de gebruikte methode correct?
• Betrouwbaar: als je het onderzoek met een willekeurige groep herhaalt, krijg je dan dezelfde uitkomsten? 

--> Waarborgen kwaliteit van je onderzoek!

Hoe krijg je een valide onderzoek?

1: Het belangrijkste is dat je methode en resultaten een antwoord kunnen geven op je onderzoeksvraag

2: Neem 1 variabele om te onderzoeken.

3: Maak waar mogelijk gebruik van een blanco/controlegroep

(dat is een groep waar dezelfde metingen aan worden gedaan, alleen krijgt deze groep geen 'behandeling').

0

Het onderzoek van Semmelweis was een ... onderzoek.

1. experimenteel
2. beschrijvend

Par. 3 transport door celmembranen

Leerdoelen:

• Je beschrijft verschillende manieren van membraantransport.
• Je verklaart de veranderingen bij een plantencel in een omgeving met een afwijkende osmotische waarde.
• Je verklaart de veranderingen bij een dierlijke cel die in een omgeving komt met een afwijkende osmotische waarde.
• Je legt uit hoe osmose de houdbaarheid van voedsel kan verlengen

succescriteria

• je kunt de definitie van de volgende begrippen uitleggen: celmembraan, diffusie, passief / actief transport, netto transport, transportkanaaltjes, waterkanaaltjes, osmose, endocytose, voedselvacuole, lysosoom, exocytose, turgor, (grens)plasmolyse, osmotische waarde, 
• je kunt de inhoud van de leerdoelen aan een ander uitleggen
• je kunt de (examen)vragen over dit onderwerp goed (bijna foutloos) maken
• je weet welke binas-tabellen bij het onderwerp horen en informatie uit deze tabellen halen en gebruiken

dubbele fosfolipide membraan

eiwitten voor steun, transport

Selectief

Bouw celmembraan  

actief / passief Transport

Stoffentransport

Passief transport kost geen energie, actief transport kost energie (ATP).

Osmose / passief

Diffusie van water over een semipermeabel membraan van een lage naar een hoge osmotische waarde

Osmotische waarde: hoeveelheid opgeloste stoffen in het water.

Hoge osmotische waarde: veel opgeloste stoffen.

Lage osmotische waarde: weinig opgeloste stoffen.

Plantencellen

Streven naar hypertone celinhoud om druk op de celwand te houden (turgor): stevigheid

Plantencellen

Plasmolyse: celmembraan laat los van de celwand.

Grensplasmolyse: turgor=nul maar celmembraan laat nog net niet los

Dierlijke cellen

Streven naar isotone omstandigheden.

Hypotoon/ isotoon/ hypertoon

Endocytose:

Opnemen van grote deeltjes 

Exocytose: Afgifte van deeltjes

Fagocytose: opnemen van bacteriën en grote deeltjes door witte bloedcellen.

Blaasjes

Deze week (week 47):

Par. 3 maken en lezen,

Par. 4 lezen

deze paragraaf doe je zelf. Bekijk goed de leerdoelen.