Zuid-Amerika 6vwo

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

6.4 Economie, economische integratie en infrastructuur

Periodes

1. Economische stagnatie
2. Snelle economische groei
3. Onzekere toekomst

1.Economische stagnatie

In de 19e eeuw werden veel landen in Zuid-Amerika politiek onafhankelijk maar pas in de 20e eeuw ook economisch onafhankelijk!

Een meer op zichzelf draaiende economie bleef dus nog even uit in de 19e eeuw. Hoe zag de economische situatie eruit?

• Z-Am exporteert vooral landbouwproducten en grondstoffen.
• Z-Am importeert industriegoederen
• Centrum - periferierelatie bleef bestaan.

Het moederland is het centrum (Bijv. Portugal) en de periferie is de oud-kolonie (bijv. Brazilië). De periferie blijft dus voor het moederland grondstoffen leveren en het centrum blijft industriële producten terugleveren.

Door de vele import van dure goederen en export van goedkope grondstoffen hadden landen in Zuid-Amerika vaak een negatieve handelsbalans (de waarde van invoer-uitvoer)

Fase na de koloniale tijd

Landen bleven economisch afhankelijk van de voormalige kolonisator: export van landbouwproducten en grondstoffen aan Europese moederland

Import van industriegoederen

Negatieve handelsbalans: Import hoger dan de export

En toen...

Na WO2: Zuid Amerikaanse landen gingen eindproducten maken ipv importeren > importsubstitutie

Kostte veel geld: import van machines nodig > schulden bij buitenlandse bedrijven

Mechanisering van landbouw: veel mensen verloren hun baan  trek naar de stad: importsubstitutie bleek mislukt

Gevolg: Wereldbank liet Zuid Amerika de grenzen openen voor buitenlandse investeerders; Zuid Amerika moest zich weer openen naar de rest van de wereldeconomie

Centrum-periferie relatie

Mede door de centrum-periferierelatie kwam er ongelijkheid: 

• Een deel van de bevolking ging mee met de centruminvloeden en werden meer westers. Dit noemen we fragmentarische modernisering. Dat zien we terug in het economisch dualisme: moderne en traditionele landbouw staan naast elkaar.
• Armen gingen niet naar school en hadden slechte banen.

Fragment=een stukje. Dus fragmentarische modernisering betekent dat stukken van de economie moderniseren (in dit geval is moderniseren dus verwesteren). Er wordt dan gebruik gemaakt van westerse ideeën of hulpmiddelen zoals machines.

Economische stagnatie

• Negatieve handelsbalans
• Mislukte importsubstitutie
• Fragmentarische modernisering
• Deagrarisatie

Economisch gerichte beleidskeuzes

• Exportgerichte industrialisatie
• Exportvalorisatie
• Importsubstitutie

Waarvan importsubstitutie het meest onsuccesvol is gebleken.

Wat is een 'duale economie'?

1. Een economie waarbij twee sectoren belangrijk zijn
2. Een economie waarbij zowel de traditionele als de moderne sector bestaan
3. Een economie waarbij de formele en informele sector samen belangrijk zijn

2. Economische groei

• Stijgende grondstofprijzen
• Komst mno's -> model vliegende ganzen
• (Te) snelle tertiairisering

De ontwikkeling van de economie

Economische stagnatie	Economische groei	Onzekere toekomst
Negatieve handelsbalans	Stijgende grondstofprijzen	Afkoeling Chinese economie
Mislukte importsubstitutie	Komst multinationals (mno's)	Wereldwijde recessie
Fragmentarische modernisering	(Te) snelle tertiairisering	Bedreiging bereikte sociale verbeteringen
Dé-agrarisatie

China wordt heel belangrijk in de wereldeconomie. Zij kopen veel grondstoffen in Zuid-Amerika (primaire sector) om productie in de secundaire sector (industrie) te maken.

https://www.theglobaleconomy.com/rankings/trade_balance_dollars/South-America/

In welk deel van het wereldsysteem is er het vaakst sprake van fragmentarische modernisering?

1. Centrum
2. Semi-periferie
3. Periferie

De industriële bewerking van bijvoorbeeld een grondstof noemen we ook wel........

1. importheffing
2. exportvalorisatie
3. good governance
4. importsubstitutie

Importsubstitutie houdt in dat

1. een land zich steeds meer gaat richten op het importeren van goederen
2. een land producten zelf gaat maken ipv deze te importeren
3. in plaats van import nu voor export werd gekozen

Integratie van de infrastructuur

Hier wordt tegenwoordig steeds meer op ingezet.

Achterliggende reden:

In Europa blijft 70% van de export op het eigen continent in Zuid-Amerika 25 %

IIRSA-programma

Wanneer?

Gestart in 2000

Doel?
Infrastructuur verschillende landen aan elkaar koppelen.

Hoe?

Aanleg transnationale ontwikkelingsassen

Ontwikkelingsassen IIRSA-programma


 

HSL-trein

Transamazonica-weg

Hidrovia-project

Scheepvaart over Paraná verbeteren

IIRSA-programma

Hoe?

Aanleg stuwdammen

Gevolgen van het IIRSA-programma

Voordelen

- Lagere transportkosten

- Integratie van de Zuid-Amerikaanse economiën

- Betere toegang tot de voorzieningen voor de bevolking

Nadelen?

Gevolgen van het IIRSA-programma

Nadelen

- Bedreiging inheemse economieën/culturen zoals de Indianen
- Ontbossing ==> afname biodiversiteit
- Landgrabbing
- Toename regionale ongelijkheid ==> gebieden aan de assen ten opzichte van gebieden buiten de assen

Bondgenootschappen

In 2008 start van 12 Zuid-Amerikaanse landen om een unie op te zetten zoals EU
==> UNASUR

Doel:

Versterking positie wereldmarkt nodig na stagnatie economie begin deze eeuw.

IIRSA-programma

China is een belangrijke investeerder in de infrastructuur van Zuid-Amerika.

Chinese investering in Zuid-Amerika?!

China wil Peru en Brazilië helpen bij de aanleg van een spoorlijn van 4544 kilometer die de Peruviaanse Stille Oceaan-kust verbindt met de Braziliaanse Atlantische kust. Voor de aanleg moeten het Andes-gebergte en het Amazonegebied worden getrotseerd.

Waarom is China economisch gebaat bij het investeren in een transcontinentale spoorlijn in Zuid-Amerika?

China hoopt met de aanleg van de spoorlijn dat: 

1. Eigen Chinese bedrijven aan opdrachten worden geholpen (aanleg  

    spoorlijn!)

2. Soja en andere grondstoffen goedkoper naar China gebracht kunnen 

     worden (als alternatief voor het Panamakanaal)

3. Chinese bedrijven (in Zuid-Amerika) kunnen de secundaire sector mee-   

    ontwikkelen en zo ontstaat er een nieuwe afzetmarkt!