3.2 crisis van de jaren 1930

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

De crisis van de jaren 1930 (les 1)

Hoofdstuk 3.2

Boek & laptop op tafel

Programma

• Leerdoelen
• Belangrijke data 
• Zelfstandig lezen 3.2
  
• Introductie economische crisis 1929
• Uitleg 3.2
• Zelfstandig werken 3.2

Leerdoelen

• Ik kan beschrijven hoe de crisis van 1929 in de VS leidde tot armoede in Nederland
• Ik kan drie maatregelen noemen die de 
  Nederlandse regering nam vanwege de crisis
• Ik kan, met behulp van voorbeelden, uitleggen dat er ontevredenheid was over hoe de regering reageerde op de crisis  

Belangrijke data

• Hoofdstuk 3.2 t/m 3.6: 7 januari t/m 14 februari
• Inleveren historisch dossier deel 2: uiterlijk 21 februari 
• Tentamen hoofdstuk 2 en 3: in de week van 17-21 februari
• Voorjaarsvakantie: 22 februari- 2 maart

Zelfstandig lezen tekst 3.2

Klaar? Beginnen §3.2: opdracht 1 t/m 12

De crisis slaat over (wereld)

• 1929 Economische crisis in de VS
• Economische crisis in de VS --> Amerikanen kopen minder producten uit het buitenland  en eisen leningen uit het buitenland terug --> crisis in Europa

De crisis slaat over (Nederland)

• Ook Nederland kwam in een diepe economische crisis (handelsland)
• Bedrijven konden producten niet verkopen --> minder produceren en arbeiders ontslaan --> bedrijven maken minder winst, gaan failliet --> werknemers werden ontslagen 

Werkloosheid

• Werkloosheid in de wereld en Nederland neemt toe
• Nederland: van 100.000 mensen in 1930 naar 500.000 in 1936
• Werklozen werden snel erg arm
• Lid vakbond: soms kleine uitkering of armenzorg
• Uitzonderlijke gevallen: armenzorg gemeente

Wat deed de regering? (steunverlening)

• Werkloosheid steeg snel in NL, o.l.v. Hendrik Colijn (minister-president 1933-1939) kwam regering met maatregelen 
• Tot en met 1930: armenwet taak van de gemeente
• 1931: landelijke steunverlening, wel paar eisen (stempelen)

Wat deed de regering? (werkverschaffing)

• Werkverschaffing: werklozen tijdelijk werken voor de regering in ruil voor een laag loon: heidegronden, ontginnen, kanalen graven, parken aanleggen

Wat deed de regering? (aanpassingspolitiek)

• Regering Colijn nam veel maatregelen
• Aanpassingspolitiek: regering past uitgaven aan aan de dalende inkomsten 
• Minder belastinggeld kwam binnen --> minder geld uitgeven aan lonen ambtenaren en uitkeringen

Zelfstandig werken

• opdracht 1 t/m 12 

Klaar? Dan mag je aan het dossier werken

Leerdoelen

• Ik beschrijf hoe de crisis van 1929 in de VS leidde tot armoede in Nederland

• Ik noem drie maatregelen die de 
  Nederlandse regering nam vanwege de crisis

De crisis van de jaren 1930 (les 2)

Hoofdstuk 3.2

Boek en laptop op tafel (dicht)

Programma

• Leerdoelen
• zelf lezen
• Uitleg laatste stuk 3.2
• Zelfstandig werken 3.2 
• Filmpje 
• LessonUp vragen

Belangrijke data

• Hoofdstuk 3.2 t/m 3.6: 7 januari t/m 14 februari
• Inleveren historisch dossier deel 2: uiterlijk 21 februari 
• Tentamen hoofdstuk 2 en 3: in de week van 17-21 februari
• Voorjaarsvakantie: 22 februari- 2 maart

Leerdoelen

• Ik kan beschrijven hoe de crisis van 1929 in de VS leidde tot armoede in Nederland
• Ik kan drie maatregelen noemen die de 
  Nederlandse regering nam vanwege de crisis
• Ik kan, met behulp van voorbeelden, uitleggen dat er ontevredenheid was over hoe de regering reageerde op de crisis  

Zelfstandig lezen tekst 3.2

Klaar? Afmaken §3.2

Beginnen §3.5

Wat deed de regering? (steunverlening)

• Werkloosheid steeg snel in NL, o.l.v. Hendrik Colijn (minister-president 1933-1939) kwam regering met maatregelen 
• Tot en met 1930: armenwet taak van de gemeente
• 1931: landelijke steunverlening, wel paar eisen (stempelen)

Wat deed de regering? (werkverschaffing)

• Werkverschaffing: werklozen tijdelijk werken voor de regering in ruil voor een laag loon: heidegronden, ontginnen, kanalen graven, parken aanleggen

Wat deed de regering? (aanpassingspolitiek)

• Regering Colijn nam veel maatregelen:

Aanpassingspolitiek: regering past uitgaven aan aan de dalende inkomsten:
Minder belastinggeld kwam binnen --> minder geld uitgeven aan lonen ambtenaren en uitkeringen

Onrust in de samenleving 

• Aanpassingspolitiek Colijn: hielp niet!
• Socialisten: plan van de Arbeid
• Geen meerderheid socialisten in parlement
• Veel schaamte: bv. kleding & stempelen 

Protesten

Voorbeelden protesten:

1. 1931 staking Twentse textielarbeiders: loonsverlaging
2. Amsterdamse huurstakingen: loonsverlaging & huurverhoging
3. Jordanoproer 1934: opstand na verlagen steun. Week lang gevechten, 50 gewonden en 6 doden. 

Zelfstandig werken

• Maak §3.2 af!
• maak §3.5 (blz 122)

Klaar? Alleen dan mag je aan het dossier werken

Afsluiting §3.2

10 minuten

In welk jaar brak de grote Economische Crisis uit in de Verenigde Staten?

1. 1929
2. 1930
3. 1931
4. 1932

Hoe kan het dat de economische crisis oversloeg naar Nederland?

Noem een voorbeeld van steunverlening die de overheid invoerde

Noem een voorbeeld van werkverschaffing die de overheid invoerde

Wat is aanpassingspolitiek

Waarom werd het Plan van de Arbeid niet ingevoerd?

1. Het parlement vond de werkloosheid niet hoog genoeg voor zo'n maatregel
2. De socialisten konden financieel gezien niet zo veel mensen betalen
3. De socialisten hadden geen meerderheid in het parlement

Zijn de volgende onderdelen een oorzaak of gevolg van de economische crisis in Nederland?

Gevolg

Oorzaak

Economische crisis in Amerika

werkverschaffing

Steunverlening

Minder export van producten

Aanpassingspolitiek

Banken in Amerika gaan failliet

Noem één voorbeeld van een protest in Nederland tijdens de Economische Crisis