Psycholinguïstiek

• Nederlands
• Secundair onderwijs

PSYCHOLINGUÏSTIEK

In deze lessenreeks bestuderen we psycholinguïstiek. Maar wat houdt dat begrip in?

1. Psychologie en taal: wat bedoelen mensen echt?
2. Verborgen boodschappen in literatuur herkennen!
3. De werking van de hersenen om taal te produceren

FASE 1: prelinguale fase of voortalige fase

0 - 12 MAANDEN

Welke activiteiten verricht een baby met zijn mond? 

Welke activiteiten verricht een baby met zijn mond? 

• Zuigen
• Slikken
• Huilen

Wat is het neveneffect van die activiteiten?

Wat is het neveneffect van die activiteiten?

--> Zo oefent de baby zijn tong- en mondspieren. 

Prelinguale fase

1. Huilen (0 - 6 weken)
   
2.  ?
3.  ?
4.  ?

00:07

Welke klank komt voor bij de tweede fase van de MTV?

1. Vocaal
2. Consonant
3. Uh
4. Eeh

00:26

Waarom zijn de eerste klanken van de baby 'uh' en 'ah'?

1. Baby's vinden dit de mooiste klanken
2. Deze klanken zijn heel eenvoudig te vormen
3. De luchtstroom wordt ondersteund door de stembanden

Prelinguale fase

1. Huilen (0 - 6 weken)
   
2. Vocaliseren (6 - 20 weken)
3.  ?
4.  ?

00:17

Waarmee experimenteerde de baby tot dit punt in het filmpje?

1. Toonhoogte
2. Geluidssterkte
3. Consonanten (= medeklinkers produceren)

01:07

Wat was de focus van de baby tijdens het vocaal spel op dit punt?

1. Toonhoogte
2. Geluidssterkte
3. Consonanten

Prelinguale fase

1. Huilen (0 - 6 weken)
   
2. Vocaliseren (6 - 20 weken)
3. Vocaal spel (4 - 6 maanden)
4.  ?

00:11

Wat kan dit kind, wat de vorige kinderen nog niet deden?

1. Naar de volwassene kijken
2. Langere tijd geluid maken
3. Zijn mond sluiten tijdens de luchtstroom

00:28

Waarmee heeft deze baby het nog moeilijk?

1. Controle over de tong
2. Controle over de lippen
3. Controle over de kaakspieren

00:43

Tijdens het vocaal spel ontdekt deze baby dat hij ...

1. Vocalen en consonanten kan produceren
2. Klinkers en medeklinkers kan produceren
3. Luid en stil kan praten
4. Hoog en laag kan praten

00:19

Is de taal tijdens het brabbelen al moedertaalspecifiek?

1. Ja
2. Nee

00:33

Wat bewees de baby hier net?

1. Dat ze zowel klinkers als medeklinkers gebruikt
2. Dat ze het typische verloop van een gesprek kan nabootsen

Prelinguale fase

1. Huilen (0 - 6 weken)
   
2. Vocaliseren (6 - 20 weken)
3. Vocaal spel (4 - 6 maanden)
4.  Brabbelen (6 maanden - 12 maanden)

00:19

Brabbelen

Deze baby's bewijzen hier dat ze gesprekken van volwassenen kunnen nabootsen, zonder woorden te gebruiken die al gelinkt zijn aan hun moedertaal. 

Ze gebruiken:

- klemtoon- en intonatiepatronen;

- geavanceerde klankcombinaties;

- zowel mededelende zinnen als vraagzinnen.

FASE 2: VROEGLINGUALE of VROEGTALIGE FASE

1 - 2,5 JAAR

Bekijk de volgende grafiek grondig

Welke stelling over de grafiek is niet correct?

1. Kinderen ervaren een woordenschatexplosie
2. Keren leert taal trager dan Maarten
3. Voor twee jaar kent een kind zo'n 300 woorden
4. De woordenschat-explosie is bij elk kind op een ander moment

Vanaf de leeftijd van 1 jaar produceert het kind moedertaalspecifieke woorden. Het begint ook met tweewoordzinnen (bv. 'ikke spelen' of 'papa koek'). Toch ervaart het kind veel problemen met de uitspraak van woorden. Daarom hanteert het fonologische vereenvoudigingsprocessen. 

Lees de dialoog tussen Jeroen en zijn mama grondig en maak de bijhorende oefening

 (zie werkbundel).

FASE 3: DIFFERENTATIEFASE

2,5 - 5 JAAR

Onderzoek welke typische fouten kinderen maken in de differentiatiefase (zie werkbundel).

FASE 4: VOLTOOIINGSFASE

5 JAAR - ...

Onderzoek welke typische fouten kinderen maken bij de overgang naar het schrijfproces (zie werkbundel).