12.3 Hormonen recyclen botten

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Woensdag 10 febr.

V5

12.3 Hormonen recyclen botten

paragraaf 12.3 t/m 12.5

12.3 Regeling van het calciumgehalte bij lichaamsprocessen

12.4 Regeling glucosegehalte

12.5 Regeling lichaamstemp. De Waterhuishouding en eetlust 

Processen die geregeld worden m.b.v. hormonen

12.3/12.4/12.5

Deze paragrafen zijn vooral van belang om de verschillende regelkringen te leren lezen en je Binas goed te gebruiken.

Boek blz. 135  Binas 89 A

Regelkring  Ca2+ in je bloed

schildklier, bijschildklieren, 

calcitonine  en   parathormoon(PTH), 

actief vitamine D, 

negatieve terugkoppeling, 

antagonisten, 

osteoclasten, osteoblasten, osteocyt, ,

Voeding waar Ca2+ in zit

hoogste hoeveelheid

enerhoogste

3e plaats

minste

Welk voedsel heeft de meeste calcium. Zet in juiste volgorde

-Er zijn verschillende processen in het lichaam waar Ca2+ voor nodig is

Waar is  Ca2+ nodig in het lichaam 

Overdracht van impulsen

Bijschildklieren 

-aanmaak parathormoon PTH 

Schildklier:

-aanmaak calcitonine

-Regelt stofwisseling mbv. het hormoon thyroxine

Zijn calcitonine en PTH peptidehormonen, steroidhormonen of catacholaminen?

Antagonisten

PTH en calcitonine zijn dus antagonisten. Ze hebben een tegengestelde werking.

--> Calcitonine zorg voor Ca²⁺ opname in bot . Dan zal de     
        concentratie in het bloed    dalen/stijgen

-->PTH zorgt voor resorptie van bot .  Ca2+ -conctratie in bloed  daalt/stijgt

Botvorming en botafbraak

Om bot sterker te maken moet eerst een deel van het bestaande bot afgebroken worden.

Osteoclasten scheiden zuren af die botweefsel afbreken.

Ca2+ komt hierbij vrij.

PTH stimuleert indirect de botafbraak

Osteoblasten vormen daarna nieuw botweefsel. Zij worden geactiveerd door groeihormoon en groeifactoren.

, oestrogenen en testosteron remmen de werking van osteoblasten.

Bouwen

kapotmaken

kapotmaken

Opdracht 1

a. Noem het orgaan dat calcitonine maakt.

b. Noem de organen die PTH maken.

c. Licht toe dat calcitonine en PTH een antagonistische werking hebben.

Plastics kunnen de stof bisfenol A (BPA) bevatten. Deze stof heeft een licht-oestrogene werking, doordat hij op dezelfde membraanreceptoren als oestradiol terecht kan komen. De European Food Safety Authority (EFSA) heeft in 2006 de aanvaardbare dagelijkse inname (ADI) voor BPA vastgesteld op 0,05 mg per kg lichaamsgewicht. Mensen krijgen per dag gemiddeld zo’n 10 μg BPA / kg binnen. Dat is beneden de norm die door de EFSA is vastgesteld. Toch is er bezorgdheid.

c. Wat is de reden voor die bezorgdheid?

d. Beargumenteer of BPA schadelijk is voor de gezondheid van volwassen mensen.

Behandeld 12.3 

• De werking van twee verschillende klieren en hun hormonen 
   die het Ca2+ gehalte van je bloed regelen
• Botafbraak en botopbouw met resp. osteoclasten en
    osteoblasten
• oestrogenen en testosteron remmen de botafbraak

Huiswerk 

12.3

Bestudeer en maak de opdrachten 1 t/m 7

Antwoorden 

a. Noem het orgaan dat calcitonine maakt. 

Schildklier

b. Noem de organen die PTH maken.  

Bijschildklieren

c. Licht toe dat calcitonine en PTH een antagonistische werking hebben. Tegengestelde werking is dat calcitonine het Ca²⁺ gehalte laat dalen en dat PTH het juist laat stijgen.

Casus Oestrogenen en borstkanker

Oestrogenen kunnen leiden tot borstkanker. Deze hormonen kunnen op een natuurlijke en onnatuurlijke wijze in het borstweefsel van vrouwen terecht komen.

a. Vetweefsel bevat een enzym dat testosteron omzet in oestradiol. Verhoogt of verlaagt vet de kans op borstkanker?

b. Verklaar dat vrouwen met een late menopauze een iets grotere kans op borstkanker hebben dan vrouwen van dezelfde leeftijd met een vroege menopauze.

Antwoorden

a. Dit verhoogt de kans op borstkanker, omdat oestradiol een oestrogeen is. Vetweefsel is wat dit betreft schadelijk.

b. In het bloed van deze vrouwen is langer dan bij andere vrouwen oestradiol aanwezig. Daardoor is er een grotere kans op borstkanker.

Antwoorden

c. BPA is niet de enige stof die een dergelijk effect heeft. Mensen komen voortdurend in aanraking met allerlei stoffen die samen misschien leiden tot een nog grotere kans op kanker. Dat synergistische effect (samenwerkend effect) is nooit onderzocht.

d. BPA is in ieder geval niet gezond. Of de stof ook in combinatie met andere stoffen tot problemen leidt, is onbekend.