Die Verwandlung

• Duits
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Leerroute 5

Feiten over het boek:

- Die Verwandlung heeft kenmerken van meerdere genres: een novelle, een parabel, een"Erzählung" en een roman.

- Kafka's werk is pas na zijn overlijden uitgegeven, Kafka heeft tijdens zijn leven geen bekendheid gehad

- Vriend Max Brod heeft werk uitgegeven

- Gregor wordt als 'Ungeziefer' beschreven, niet als insect

- Niet alleen Gregor verandert, maar ook de relatie met de mensen om hem heen

- Een thema is "ontmenselijking" 

Franz Kafka 1

Een geheel eigen plaats in de Duitstalige literatuur neemt de in Praag geboren Franz Kafka in. Hij werd op 3 juli 1883 geboren en overleed op  3 juni 1924. Kafka was een Duitstalige schrijver die wordt gezien als een van de belangrijkste auteurs van de twintigste eeuw. Zijn werk kreeg vooral na zijn dood een grote invloed op de westerse literatuur.

Kafka was aanvankelijk een staatsburger van Oostenrijk-Hongarije en meer in het bijzonder van de provincie Bohemen. Hij groeide op in de Duitstalige Joodse gemeenschap van Praag.

Kijk ook de video Dichter dran! voor meer informatie over het leven van Kafka.

Franz Kafka 2

Zijn werk wordt gekenmerkt door nadruk op de onmacht en de hopeloosheid van de enkeling, die zijn wereld in eerste instantie als vijandig ervaart. 

Hoewel Kafka na een studie rechten een normale kantoorbaan bij een verzekeringsmaatschappij aanvaardde, beschouwde hij schrijven als zijn eigenlijke en belangrijkste opdracht. Tweemaal brak hij een verloving af om zijn vrijheid om maar te kunnen schrijven, niet op te hoeven geven. Kafka had een tamelijk autoritaire vader, waar de gevoelige en nogal introverte zoon behoorlijk onder geleden heeft. In zijn Brief an den Vater geeft hij een indringend beeld van de problematische relatie tot hem. De relatie met vrouwen was ook lastig voor Kafka, hij voelde zich vaak alsof hij voor een tribunaal stond en beoordeeld werd. 

Aan het oudste van Kafka bewaarde verhaal Beschreibungen eines Kampfes heeft hij acht jaar gewerkt (1902 – 1910). Hierin kom je alle thema’s tegen die in zijn latere werken een belangrijke rol zullen blijven spelen, zoals vervreemding, angst, onderworpenheid aan anonieme machten, twijfel en desillusie. Deze thema's komen ook terug in Die Verwandlung.

Kafka had een zwakke gezondheid. Vanaf 1917 werd tuberculose bij hem vastgesteld. Op 11 juni 1924 stierf hij in een sanatorium.

Die Verwandlung van Franz Kafka

Genre: 

Die Verwandlung heeft kenmerken van een "Erzählung" een novelle, een parabel en een roman.  

 novelle Welke kenmerken kan je toepassen op Die Verwandlung? 

-> bijzondere gebeurtenis

-> neutrale verteller

-> "Dingsymbol" zou het ongedierte kunnen zijn. 

-> Conflict individu en maatschappij: vader/zoon relatie en de moeilijke relatie die Gregor heeft met maatschappelijke verwachtingen (tav werk)

Het is echter géén raamvertelling!

De inhoud:

Deel I: Op een ochtend ontwaakt Gregor Samsa uit onrustige dromen en merkt hij dat hij in een ongedierte is veranderd. Hij is te laat voor zijn trein en maakt zich zorgen om de slechte indruk die hij zal maken op zijn baas. Hij slaapt altijd met de deur op slot omdat hij vanwege zijn werk veel in hotels slaapt. Hij woont thuis bij zijn ouders en zus en hij is kostwinner. Er is ook een dienstmeisje en een huishoudster. Zijn familie begint aan de deur te morrelen maar Gregor kan niet opstaan omdat hij niet overweg kan met het nieuwe lichaam en hij ligt op zijn rug.                       Inmiddels is de Prokurist op weg naar zijn huis om te vragen waar Gregor blijft. Ze proberen Gregor aan te moedigen de                                                      deur te openen. Het duurt allemaal te lang en de  Prokurist ziet zijn kans schoon om                                                          Gregor in bijzijn van zijn familie in te wrijven dat ze helemaal niet tevreden zijn over zijn                                                        werk van de afgelopen periode.  

Inmiddels is                                                         Gregor zo ver dat hij uit bed is en met veel moeite de deur van het slot krijgt met                                                             behulp van zijn bek, er druipt een  bruine vloeistof uit zijn bek en dan is iedereen                                                               verbijsterd en in shock vanwege                                               het uiterlijk van Gregor. De Prokurist                                          slaat op de vlucht, vader pakt                                                   de stok van de man en slaat en                                                  prikt naar Gregor, wappert met de                                          krant  en jaagt Gregor met sisgeluiden terug zijn kamer in, daarbij verwondt Gregor zich aan                                         de deur.

De stem van Gregor klinkt anders, als van een dier, maar de gedachten van                                             Gregor zijn echter niet veranderd, blijkbaar kan hij zich niet meer verstaanbaar maken. 

De deur slaat dicht en het is stil.

De inhoud:

Deel II: Gregor wordt in de avondschemering wakker uit een bewusteloze slaap

De inhoud:

Deel III : De appel herinnert vader eraan dat Gregor toch een familielid is. De deur van zijn kamer doen ze in de avond op een kier zodat Gregor mee kan luisteren naar de gesprekken. Moeder probeert vader om 10 uur naar bed te krijgen. De familie werkt hard en is moe, tijd voor Gregor hebben ze niet meer. Er komt een oude huishoudster      en ze verkopen spullen. Ze verhuizen niet, Gregor vermoedt dat de confrontatie met de verarmde situatie de familie daarvan weerhoudt. Gregor verzwakt en eet bijna niks meer. Er komen 3 huurders, drie "kamerheren" bij de familie wonen, daarom gooit de familie overtollig meubilair en spullen waaronder de askist en afvelemmer op Gregor's kamer.                                       De kamer verstoft en Gregor vervuilt, Gregor gaat achteruit. 

De heren                                   eten in de eetkamer van de familie, moeder en zus dienen

het eten                                     op, de deur van Gregor zit dicht. De familie eet in de keuken  

De kamer                                   heren vragen of de zus viool wil voorspelen. Gregor is                                                                  ontroerd                                      en komt zijn kamer uit. Het duurt niet lang totdat de kamerheren hem zien. Ze zijn onthutst                                       en zeggen de huur op. De zus slaat met de vuist op tafel en zegt: "Zo gaat het niet langer,                                          we moeten er vanaf komen!"                                        De ouders twijfelen nog, maar de zus zegt dat ze gewoon de gedachte dat het Gregor is los                                                 moeten laten. Ze sluiten hem op in zijn kamer. Gregor heeft pijn en verwondert zich over wat                                          hij eerst nog kon met zijn lichaam en nu niet meer. De volgende ochtend komt de                                                             huishoudster in de kamer en ziet hem dood liggen, ze port met een bezem en haalt de                                                   familie. Vader zegt: "Nu kunnen wij God danken en ze slaan een kruis. De huishoudster veegt                                           hem op en gooit hem weg. Er kan nauwelijks een bedankje van de familie af.                      

Structuur

Met betrekking tot de structuur staat 

Titel

Die Verwandlung

De vertegenwoordiger in stoffen wordt op een ochtend wakker als onfgedierte en heeft een metamorfose doorgemaakt. Daarna  begint het proces in zijn leven wat een gevolg is van die transformatie...

Motto

geen

Thema

Thema's

- Familie verhoudingen

- Bevrijding van de maatschappij:  Gregor wordt geleefd door de mensen die boven hem staan (baas, der Prokurist, de bedrijfsarts, zijn ouders) en voelt heel veel druk om geld te verdienen. Hij is in een ongedierte veranderd en waar hij zich eerst druk maakt over zijn werk en familie, leert hij leven als ongedierte en krijgt hij steeds meer afstand van het mensenbestaan

- Ontmenselijking

- Het probleem met geld 

Hoofdpersoon

Gregor Samsa

Personages

- vader

- moeder

- zus

- der Prokurist

- 3 Zimmerherren

- Huishoudster

- dienstmeisje

plaats en tijd van handeling

Het jaar zal rond  1912 zijn omdat het toen geschreven is, de verhoudingen onderling komen overeen met die tijd en er is een tram

genre en stroming

Stroming zie link:  Jahrhundertwende en Expressionismus

Vragen bij het boek...