8.4 Sociaal gedrag

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

8.4 Sociaal gedrag

Planning

• Herhaling 8.3
• Instructie 8.4
  
• Werktijd
• Afsluiting

Check: snap ik 8.3?

• Ik kan uitleggen welke factoren een rol spelen in het bepalen van gedrag
  
• Ik kan verschillende vormen van leren beschrijven, uitleggen en herkennen

• Erfelijke factoren – aangeboren gedrag – aangeleerd gedrag – gewenning – inprenting – gevoelige periode – trial and error – proefondervindelijk leren – conditionering

Check: snap ik 8.3?

• Gewenning --> aanleren niet te reageren op prikkels
• Inprenting --> gevoelige periode (begin leven)
• Trial and error --> leren door proberen
• Conditionering --> gedrag en gevolgen aan elkaar koppelen + belonen en straffen (gevolg) 

Na een aardbeving worden vaak honden ingezet om naar overlevende te zoeken. Deze honden hebben geleerd om de geur van levende mensen te herkennen. Als ze een levend persoon onder het puin hebben gevonden, blaffen ze om de reddingswerkers te waarschuwen. Ze hebben dit geleerd tijdens een training waarbij ze iedere keer als ze een zoekopdracht goed hadden uitgevoerd, werden beloond.
Hoe wordt de beschreven vorm van leren genoemd?

1. conditionering
2. gewenning
3. inprenting
4. trail en error

Na het uitkomen van de eieren leren de jonge eendjes dat de kip hun ‘moeder’ is.

Hoe wordt deze vorm van leren genoemd?

1. conditionering
2. gewenning
3. inprenting
4. trail en error

Bijen reageren op de geur van suikerwater door hun opgerolde tong uit te steken. Onderzoekers hebben bijen blootgesteld aan de geur van bepaalde explosieven en ze tegelijk suikerwater gegeven. Na enkele uren hadden de bijen geleerd hun tong uit te steken als ze de explosieven roken, ook als ze geen suikerwater kregen. Zulke getrainde bijen hoopt men in de toekomst te kunnen gebruiken om bijvoorbeeld bommen op te sporen.
Hoe wordt de beschreven vorm van leren genoemd?

1. conditionering
2. gewenning
3. inprenting
4. trail en error

Een leerling krijgt een preparaat van een aantal cellen. Hij gebruikt een microscoop om het preparaat te bekijken. Omdat hij denkt dat het
beeld niet volledig is, verschuift hij het preparaat in de richting van de
pijl. Als hij dat doet, schuift het beeld juist de andere kant op. Daarna
schuift de leerling net zo lang het preparaat allerlei kanten op tot hij
de chromosomen in het midden van het beeld ziet.
Met welk leerproces is deze leerling bezig?

1. conditionering
2. gewenning
3. inprenting
4. trail en error

Mensen met hyperekplexia verstijven bij schrik enige ogenblikken volkomen.
Mensen met superschrik zijn mensen die wel extreem schrikken, maar niet stijf worden. Als patiënten om de twintig seconden een harde knal te horen krijgen, kunnen ze onderscheiden worden. Patiënten met hyperekplexia reageren na drie knallen niet meer, patiënten met superschrik wel. Welk leerproces treedt bij echte hyperekplexia wel en bij superschrik niet op?

1. conditionering
2. gewenning
3. inprenting
4. trail en error

Leerdoelen

• Ik kan verschillende typen sociaal gedrag uitleggen, onderscheiden en herkennen.

• Signalen – communicatie – sociaal gedrag – taakverdeling – territorium – dreiggedrag – aanvalsgedrag – vluchtgedrag – baltsgedrag – paring – broedzorg – rangorde – dominant – pikorde – imponeergedrag – verantwoorde behuizing

FF nadenken

Waarom is het nodig om een bepaald

gedrag t.o.v. soortgenoten te hebben

Sociaal gedrag

Sociaal gedrag is gedrag van soortgenoten ten opzicht aan elkaar

Soortgenoten geven een signaal aan elkaar. Dit signaal werkt als een prikkel van de volgende handeling van een soortgenoot

Signaal

Handeling bij sociaal gedrag die als prikkel werkt voor de volgende handeling van een soortgenoot.

VB: houding -  geuren - kleuren

geluiden

 

Territorium gedrag

• Functie: afbakenen van een gebied (territorium) en het verdedigen ervan tegen binnendringende soortgenoten.
• Voldoende voedsel, voldoende veilige ruimte grootbrengen nakomelingen
• Dreigen, aanvallen, markeren en vluchten

Balts

• Paarvormend gedrag dat aan paring vooraf gaat (onderdeel paringsgedrag)
• Functie: vergroot bereidheid tot paring/motivatie
• Signalen kenmerkend voor soort

Broedzorg

• Het verzorgen van eieren en jongen
• Functie: vergroten overlevingskans nakomelingen

Gedrag om de rangorde vast te stellen

• Pikgedrag bij kippen
• Imponeergedrag
• Verzoeningsgedrag

Aan de slag (§4)

• Ik kan verschillende typen sociaal gedrag uitleggen, onderscheiden en herkennen: 1-2-4 t/m 8

• Signalen – communicatie – sociaal gedrag – taakverdeling – territorium – dreiggedrag – aanvalsgedrag – vluchtgedrag – baltsgedrag – paring – broedzorg – rangorde – dominant – pikorde – imponeergedrag – verantwoorde behuizing

Afsluiting

1. Signaal
2. Baltsgedrag
3. Rangorde