Bewegen en gezondheid les 3 (1.4)

• Lichamelijke opvoeding
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Bewegen en gezondheid les 4

Blessurepreventie en -behandeling

"Voorkomen is beter dan genezen"

Er zijn 3 vormen van blessurepreventie:

1. Primaire blessurepreventie
2. Secundaire blessurepreventie
3. Tertiaire blessurepreventie

Primaire preventie

Secundaire preventie

Tertiaire preventie

Het voorkomen van het verergeren van een bestaande blessure

Het voorkomen van blessures

Het verminderen van een opkomende blessure

1. Primaire blessurepreventie: door bijv. je conditie goed op peil te brengen/houden, dragen van beschermende kleding of je te houden aan de regels. 
   
   
2. Secundaire blessurepreventie: door bijv. het herkennen van overbelastingssignalen en hierop te reageren. 
   
   
3. Tertiaire blessurepreventie: de gevolgen probeer je zoveel mogelijk in te dammen, door bijv. eerste hulp te verlenen. Snelle en goede hulp ter plekke zal het herstel ten goede komen. 

Met welk toestel/voorwerp uit de gymzaal gebeuren de meeste ongelukken waarmee leerlingen op de eerste hulp terecht komen?

1. Circus bal
2. Ringen
3. Trampoline
4. Voetbal

Voordat we verder gaan met de blessures....

                                        is het belangrijk dat je weet hoe                                              het menselijk lichaam in elkaar zit.

We gaan kijken naar een aantal spieren van het menselijk lichaam (deze moet je leren voor de toets!)

Hoe heet deze spier?

1. Bicep
2. Tricep

Welke pijl geeft de antagonist
van de bicep weer?

1. Rood
2. Groen
3. Geel

Waar zit de origo
van de bicep?

1. Groen
2. Rood

Hoe heet deze grote spier?

1. Gluteus maximus
2. Schouderblad
3. Grote schouderspier
4. Monnikskapspier

-----------

-----------

-----------

----------------

-----------

Deltaspier

Rechte buikspier

Uitwendige schuine buikspier

Slaapspier

Voorhoofdspier

Endogene blessures

Een blessure kan veroorzaakt worden door factoren die in het lichaam gelegen zijn en hebben te maken met de belastbaarheid van een sporter. 

Exogene blessures

Deze blessures ontstaan door factoren van buiten het lichaam zelf. 

Chronische blessures

Is langdurig en slepend van aard (kan wel over gaan)

Acute blessures

Is plotseling, denk bijvoorbeeld aan het verzwikken van je enkel

Acute exogene blessure

Acute endogene blessure

Chronische exogene blessure

Chronische endogene blessure

Er is sprake van herhaaldelijke overbelasting waardoor er degeneratie van bijv. de spier optreedt. Voorbeeld: tenniselleboog

Veroorzaakt door een relatief kleine overbelasting. Bijvoorbeeld een zweepslag

Ontstaan door direct inwerkend geweld op het lichaam. bijvoorbeeld een trap tegen de enkel

Ontstaan door herhaaldelijk direct inwerkend geweld van buitenaf. Bijvoorbeeld een bokser die telkens een klap op zijn hoofd krijgt

Endogene factoren:

Endogeen = van binnen uit ontstaand. Dus, wat er in het lichaam zelf gebeurt, dit zijn vaak ook de factoren waar je zelf invloed op hebt:

- Conditie

- Goede gezondheid en lichaamsverzorging

- Volledig herstel na een blessure

- De voorbereiding op een belasting

- Het afbouwen na een sportactiviteit

- De sport specifieke vaardigheid

- De aanleg en bouw van het lichaam

- leeftijd

- Mentaliteit 
- Ervaring

Exogene factoren:

Exogeen = Van buitenaf. Dus, factoren van buiten het lichaam Denk aan:

- Het karakter van de sport

- Materiaal

- Accommodatie

- Wedstrijdleiding

- Trainers/coaches

- Fair play

Sporten met tape om je enkel te ondersteunen is een voorbeeld van...

1. Een endogene factor
2. Een exogene factor

Het dragen van een helm tijdens het mountainbiken is een voorbeeld van...

1. Een endogene factor
2. Een exogene factor

Een goede warming-up voorafgaand aan een sportactiviteit is een voorbeeld van....

1. Een endogene factor
2. Een exogene factor

De belangrijkste preventiemaatregelen:

- Houd rekening met de intensiteit (vooral bij ziekte/blessure)

- Zorg voor een goede conditie en gezondheid

- Bereid je in de trainingen goed voor op wedstrijden

- Train onder deskundige begeleiding

- Doe altijd een goede warming-up en sluit af met een cooling down

- Zorg voor beschermende kleding schoenen, bandages, materiaal

- Houd je aan de regels 

Eerste hulp bij sportblessures

In Nederland is iedereen verplicht (bij wet) om een medemens in nood te helpen. ook als je geen kennis hebt van eerste hulp verlenen, wordt er van je verwacht dat je helpt, zo goed als je kunt. 

In een verbandkoffer vind je onder andere:

• Handschoentjes
• Schaar
• Desinfectiemiddel 
• Pleisters
• Steriele gaasjes
• Snelverband
• Verband
• Isolatiedeken

Handschoentjes

Pleisters

Steriele gaasjes

Isolatiedeken

Desinfectiemiddel

Snelverband

Dit heb je nodig als je iemand met een bloeding helpt, om besmetting tegen te gaan

Middel om een wond schoon te maken, meestal een vloeistof of creme met sterilon

Dit heb je nodig bij kleine wondjes, om te voorkomen dat er viezigheid in het wondje komt

Dit is steriel verpakt en zijn vrij van bacteriën. Hierdoor kan een (grotere) wond goed schoongehouden worden

Dit gebruik je om een slachtoffer te beschermen tegen afkoeling en in enkele gevallen tegen verhitting

Een combinatie van steriel gaas en verband. 

Volgorde van handelen bij een ongeval:

1. Veiligheid

2. Geruststellen

3. Beoordelen situatie

4. Professionele hulp inschakelen
5. Het slachtoffer helpen

Terugblik:

• We hebben het gehad over de factoren die invloed kunnen hebben op het ontstaan van een blessure
• We hebben het gehad over de spieren van het menselijk lichaam
• We hebben gekeken wat er in een verbanddoos zit en wat je hiermee kan doen

Waarom koelen we in sommige gevallen een geblesseerd lichaamsdeel?

1. Dit vermindert de bloedstroom
2. Beperken van zwelling
3. Zorgt voor pijnvermindering
4. Alle antwoorden zijn juist

Koelen:

Vermindert de bloedstroom en hierdoor kan een zwelling beperkt worden. (zwelling is vocht)
Het koelen zorgt ook voor pijnvermindering omdat de zenuwen een beetje verdoofd worden.

ICE-regel! 

Koelen - Immobiliseren - Compressie - Elevatie

Elke situatie vraagt om een specifieke manier van hulpverlenen en elke hulpverlening moet erop gericht zijn om het herstel te bespoedigen.

Herkennen en handelen:

Blessures aan het skelet: p74 t/m 76

Bewustzijnsverstoring: p77 t/m 78

Cardiovasculair: p78 t/m 81

Ademhaling: p81 t/m 82

Voor volgende week:

• Lezen vanaf 'Volgorde van handelen bij een ongeval' (p.64) tot het eind van deze paragraaf (p. 82)
• Leren: Spieren van het menselijk lichaam (en zie studiewijzer)
• Maken: Diagnostische vragen van 1.4