ET7 - Plessner

• Filosofie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

ET7 - Plessner

Aan de slag

Vandaag

• Plessner: wat weten we nog?
• uitleg Plessners drie wetten
• Aan de slag: lezen en vragen

Lees p.27/28/29 en schrijf in eigen woorden op wat ze betekenen.

Aan de slag

ET7

Ik kan uitleggen en evalueren dat volgens Plessner mensen in een verhouding tot zichzelf staan.

Daarbij kan ik betrekken:

• een uitleg van Plessners’ poging om de biologische benadering van de mens te verenigen met de fenomenologische bestaanservaring en van zijn opvatting dat mensen onbepaalde wezens zijn;
• het begrip ‘excentrische positionaliteit’ en de drie antropologische wetten: 

1. natuurlijke kunstmatigheid,  
2. bemiddelde onmiddellijkheid, 
3. utopische standplaats

• PT: een uitleg dat de problematiek van lachen en wenen de dubbelzinnige verhouding van de mens tot het eigen lichaam verduidelijkt en de oorsprong van lachen en wenen de bestaanservaring typeert.

Lees p.27/28/29 en schrijf in eigen woorden op wat ze betekenen.

Kwestie 1:

Hoe ervaren wij ons bestaan als mens?

Sheets-Johnstone (MSJ) 

Wij zijn een denkend bewegend lichaam

 

De Beauvoir/Fanon

Wij staan in verhouding tot de ander

Plessner 

Wij staan in verhouding tot onszelf

Plessner

Wij staan in verhouding tot onszelf

 

Wat weet je nog over Plessner?

vanaf 6.53

Aan de slag

Wat onderscheidt mensen van dieren?

Aan de slag

Aan de slag

• Lees inleiding hfst2 + 2.1 
• Vul het schema bij vraag 1 van standpunt 2 (Plessner) in 

Lees p.27/28/29 en schrijf in eigen woorden op wat ze betekenen.

Aan de slag

Dieren:

• bewustzijn van omgeving
• middelpunt van eigen ervaringen: centrisch
• bepaald

Mensen:

• Bewustzijn van omgeving én zelfbewustzijn  
• Middelpunt van ervaring, maar ook naar jezelf kijken van een afstand: excentrisch
• onbepaald

centrisch

excentrisch

Aan de slag

Begrip

Excentrische positionaliteit:

Aan de slag

Begrip

Excentrische positionaliteit:

Dubbele verhouding tot onszelf waarbij we de wereld en onszelf ervaren en daar ook op kunnen reflecteren. 

Gevolg: mens is van nature onbepaald.

Aan de slag

Syllabus:

"Anders dan dieren, aldus Plessner, wordt de mens niet geheel vastgelegd door haar natuurlijke eigenschappen. Hij verzet zich daarmee tegen het soort determinisme dat de mens ziet als een noodzakelijke uitkomst van natuurlijke processen. Het wezen van de mens is volgens Plessner van nature onbepaald, waardoor wij de vrijheid hebben ons bestaan zelf richting te geven. Die onbepaaldheid is het gevolg van onze specifieke bestaanservaring die hij onze excentrische positionaliteit noemt.

Plessner

Wij staan in verhouding tot onszelf

 

ET 7.1

een uitleg van Plessners’ poging om de biologische benadering van de mens te verenigen met de fenomenologische bestaanservaring en van zijn opvatting dat mensen onbepaalde wezens zijn;

Plessner

Wij staan in verhouding tot onszelf

 

Drie wetten zijn uitdrukkingen, gevolgen van excentrische positionaliteit, de dubbele bestaanservaring van de mens.

1e wet: natuurlijke kunstmatigheid

• verhouding tussen mens en zichzelf

Plessner

Wij staan in verhouding tot onszelf

 

1e wet: natuurlijke kunstmatigheid

• verhouding tussen mens en zichzelf
• mensen bestaan als biologische wezens, maar moeten dat ook vormgeven

natuurlijk

kunstmatig

vanaf 6.53

Plessner

Wij staan in verhouding tot onszelf

 

1e wet: natuurlijke kunstmatigheid

• verhouding tussen mens en zichzelf
• mensen bestaan als biologische wezens, maar moeten dat ook vormgeven

• menselijk leven is een ontwerpproject

natuurlijk

kunstmatig

vanaf 6.53

2e wet: bemiddelde onmiddellijkheid

• verhouding tussen mens en wereld via lichaam
• de mens is een lichaam en heeft een lichaam
• de mens is een ervarend subject & bevindt zich altijd tussen de ervaring  en de wereld in

Plessner

Wij staan in verhouding tot onszelf

 

onmiddellijkheid

bemiddeld

vanaf 6.53

2e wet: bemiddelde onmiddellijkheid

• verhouding tussen mens en wereld via lichaam
• de mens is een lichaam en heeft een lichaam
• de mens is een ervarend subject & bevindt zich altijd tussen de ervaring  en de wereld in

Plessner

Wij staan in verhouding tot onszelf

 

onmiddellijkheid

bemiddeld

gelijktijdig

vanaf 6.53

Plessner

Wij staan in verhouding tot onszelf

 

2e wet: bemiddelde onmiddellijkheid

• besef van 'eigenheid' van ervaringen (en van die van jou!)

vanaf 6.53

Plessner

Wij staan in verhouding tot onszelf

 

2e wet: bemiddelde onmiddellijkheid

• besef van 'eigenheid' van ervaringen (en van die van jou!)....hoe kunnen we deze kloof overbruggen?

vanaf 6.53

Plessner

Wij staan in verhouding tot onszelf

 

2e wet: bemiddelde onmiddellijkheid

• besef van 'eigenheid' van ervaringen (en van die van een ander!)....hoe kunnen we deze kloof overbruggen?

expressiviteit

vanaf 6.53

Plessner

Wij staan in verhouding tot onszelf

 

Gezamenlijke medewereld: "Mittwelt"

vanaf 6.53

Plessner

Wij staan in verhouding tot onszelf

 

Gezamenlijke medewereld: "Mittwelt"

Typisch voor de menselijke bestaanservaring!

vanaf 6.53

Plessner

Wij staan in verhouding tot onszelf

 

3e wet: utopische standplaats

• Vaste plek van de mens is er een zonder vaste basis
• we willen vaste grond, maar ook onszelf ontstijgen
• de mens staat in feite ‘nergens’ vast

standplaats

utopisch

vanaf 6.53

Plessner

Wij staan in verhouding tot onszelf

 

3e wet: utopische standplaats

• excentrische positionaliteit > onbepaaldheid... ontworteling, plaatsloosheid, constant op zoek zijn naar 'jezelf'
• allemaal in hetzelfde schuitje...gemeenschap
• Religie als houvast?

vanaf 6.53

Aan de slag

• Lees 2.2, maak werkboek, vraag 2
• Lees 2.3, maak werkboek, vraag 3
• Lees 2.4, maak werkboek, vraag 4

Aan de slag

Aan de slag

ET7

Ik kan uitleggen en evalueren dat volgens Plessner mensen in een verhouding tot zichzelf staan.

Daarbij kan ik betrekken:

• een uitleg van Plessners’ poging om de biologische benadering van de mens te verenigen met de fenomenologische bestaanservaring en van zijn opvatting dat mensen onbepaalde wezens zijn;
• het begrip ‘excentrische positionaliteit’ en de drie antropologische wetten: 

1. natuurlijke kunstmatigheid,  
2. bemiddelde onmiddellijkheid, 
3. utopische standplaats

• PT: een uitleg dat de problematiek van lachen en wenen de dubbelzinnige verhouding van de mens tot het eigen lichaam verduidelijkt en de oorsprong van lachen en wenen de bestaanservaring typeert.

Lees p.27/28/29 en schrijf in eigen woorden op wat ze betekenen.

Plessner

Wij staan in verhouding tot onszelf

 

Lees je de primaire tekst van Plesnner en maak daarbij de volgende vragen/opdrachten:

• Noteer drie citaten uit de tekst die volgens jou belangrijk zijn. Leg daarbij kort uit waarom dit citaat belangrijk is. Wat wil Plesnner ermee zeggen?
• Wat is de overeenkomst en het verschil met taal? 
• Wat is de overeenkomst en het verschil met niezen, blozen etc?

Plessner

Wij staan in verhouding tot onszelf

 

• we zijn een lichaam en we hebben een lichaam
• soms neemt ons lichaam het over, als we het even niet meer weten: dan lachen of wenen we.
• uiting van spanning

PT Plessner

Plessner

Wij staan in verhouding tot onszelf

 

• verschil met taal: geen controle
  
• overeenkomst met taal: uitingsvorm
  
• overeenkomst niezen, blozen etc: onbeheersbaar
  
• verschil niezen, blozen etc: geen puur fysiologische reactie, maar op een onbeantwoordbare situatie (lachen zoals chimps doen = puur fysiologisch)

PT Plessner

Plessner

Wij staan in verhouding tot onszelf

 

• Lachen en wenen zijn onbeheersbare reacties waarin we vervallen in onbeantwoordbare situaties (als de 'speelruimte ontnomen wordt')
• lachen en wenen wijzen op de dubbele ('gebroken') verhouding van menselijke bestaanservaring: we hebben en zijn een lichaam.
• Dus kunnen alleen mensen écht lachen en wenen 

PT Plessner

Aan de slag

ET7

Ik kan uitleggen en evalueren dat volgens Plessner mensen in een verhouding tot zichzelf staan.

Daarbij kan ik betrekken:

• een uitleg van Plessners’ poging om de biologische benadering van de mens te verenigen met de fenomenologische bestaanservaring en van zijn opvatting dat mensen onbepaalde wezens zijn;
• het begrip ‘excentrische positionaliteit’ en de drie antropologische wetten: 

1. natuurlijke kunstmatigheid,  
2. bemiddelde onmiddellijkheid, 
3. utopische standplaats

• PT: een uitleg dat de problematiek van lachen en wenen de dubbelzinnige verhouding van de mens tot het eigen lichaam verduidelijkt en de oorsprong van lachen en wenen de bestaanservaring typeert.

Lees p.27/28/29 en schrijf in eigen woorden op wat ze betekenen.