Plessner

• Levensbeschouwing
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Filosofische antropologie 

Halmuth Plessner

Deze les

Terugblik (5 min)

Plessner (10 min)

Opdrachten (10 min)

Bespreken (10 min)

Evaluatie en afsluiting ( 5 min)

Lesdoelen

Ik kan in mijn eigen woorden uitleggen wat excentriciteit inhoudt

Ik kan in mijn eigen woorden uitleggen waarom de mens van nature kunstmatig is

Helmuth Plessner (1892-1985)

• Duitse filosoof
• Excentrische positionaliteit
• Cultuur mens

Excentrische positionaliteit:

Toestand waarbij de mens niet alleen met zijn lichaam samenvalt, maar evenwel in staat is om zichzelf van een afstand te beschouwen

je bent je lichaam en je hebt je lichaam

Positionaliteit

• Mensen en dieren hebben positionaliteit
  
• Zij 'positioneren' zich ten opzichte van hun omgeving
  

positionaliteit

geen 

positionaliteit

Twee soorten positionaliteit

• Twee vormen van bewustzijn: centrisch & excentrisch
  
• Centrische positionaliteit vind je bij dieren
  
• Dier: een zelf gericht op omgeving, actief reageren  
• Excentrische positionaliteit is uniek voor mensen
  
• Mens: een zelf dat op zichzelf kan reflecteren

Levenloze dingen: geen interactie

Planten: geen centrum vanuit waar interactie plaatsvindt

Dieren: bewustzijn gericht op omgeving, intentioneel bewustzijn. Zelf centrum van hun ervaringen.

Mensen: bewust van eigen gedrag en bestaan, reflexief bewustzijn (zelfbewustzijn)

Aan de slag

Gevolgen reflexief bewustzijn:

(geavanceerd) zelfbewustzijn

Plannen maken

Aanpassen omgeving

Afstand van natuurlijke behoeften

Schuld en schaamte, trots

Plessner

Wij staan in verhouding tot onszelf

 

Natuurlijke kunstmatigheid

• verhouding tussen mens en zichzelf
• mensen bestaan, maar moeten dat ook vormgeven

natuurlijk

kunstmatig

De mens onderscheidt zich van andere levende wezens door cultuur. 

De mens is kunstmatig

• Mens is 'kunstmatig': we zijn natuur en meer dan natuur, geven onszelf en onze omgeving altijd vorm (cultuur)
• Cultuur: Taal, religie, symbolen, technologie, kunst etc.
• Taal bijvoorbeeld laat ons nadenken over onszelf en de omgeving 
• Wie ben ik? Wat moet ik doen? Hoe moet ik leven?

Opdracht 

Tekstboek lezen pagina 17 

Werkvorm: samenwerken

Tijdsduur: 15 min