Een kind uit vijfenveertig Anna Enquist

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Anna Enquist

Anna Enquist (Amsterdam, 19 juli 1945) is het pseudoniem van de Nederlandse schrijfster en dichteres Christa Widlund-Broer. Ze is psychoanalytica en debuteerde in 1991 met de poëziebundel Soldatenliederen. Met haar eerste roman Het Meesterstuk (1994) vestigde ze meteen haar naam als schrijfster.

Anna Enquist

Op 3 augustus 2001 kwam hun toen 27-jarige dochter Margit op de Dam te Amsterdam om het leven bij een verkeersongeluk, toen zij op haar fiets werd overreden door een vrachtwagen zonder dodehoekspiegel die afsloeg naar rechts. Mede dankzij Enquist werd zo'n spiegel bij vrachtwagens verplicht gesteld vanaf 2003. Het tragische verlies komt terug in haar roman Contrapunt.

De oorlog waar wij vanavond aan denken heb ik niet meegemaakt. Op de drempel van de bevrijding werd ik geboren en in de afgrond van die vijf jaren daarvóór heb ik niet hoeven kijken. Nee, de generatie waar ik deel van uitmaak werd naar voren geduwd in het zonlicht. Wij waren vrij en het was vrede. Het onrecht en de verschrikkingen die onze ouders en leraren hadden ondergaan sinds de stralende meidagen van 1940 stonden met die vrede en die vrijheid in schril contrast. De meimaand van 1945 bracht een verlangen om opnieuw te beginnen, om de machteloosheid van de oorlogsjaren af te schudden en de vernedering, de schaamte en het verdriet uit te bannen.

Het woord vrijheid kreeg daardoor ongemerkt een bijzondere betekenis: het was niet de vrijheid om te rouwen, om uitgeput en uitgeblust te zijn. Het was niet de vrijheid om terug te kijken en uit te zoeken wat er gebeurd was en waarom. Het was een vrijheid aan de teugels van ‘het goede’: vrijheid om aan een nieuwe maatschappij te bouwen waarin iedereen zich veilig zou kunnen voelen, recht zou hebben op werk, op eten, op zorg bij ziekte en ongeluk, waarin geen onrecht en geen nood zou zijn. […]

Toen de feiten over de oorlog langzamerhand bekend werden en de film over de Neurenbergse processen in de bioscoop kwam ging mijn generatie kijken, luisteren en lezen. Wij voelden een vreemde mengeling van ontzetting, schuld en schaamte; wij stelden geen vragen en zeiden niets. In zwijgzaamheid dachten wij over het grote raadsel, hoe het kon dat een groep mensen een andere groep zo onzegbaar weerzinwekkend behandeld had, en dat weer andere groepen daarbij waren geweest en niets gedaan hadden.

De naoorlogse generatie werd verscheurd tussen twee wensen: enerzijds de wens om uit te zoeken hoe het met dat raadsel echt zat, anderzijds de wens om de generatie van onze ouders ter wille te zijn. Dat betekende: meegaan in de overtuiging dat al het slechte in de vijand lag besloten, dat het gebeurde een eenmalige hellevaart was die nooit meer voor zou komen als iedereen het goed had en de vijand blijvend ontwapend zou zijn.

Wij wilden dat graag geloven omdat wij naast onze ouders wilden staan, omdat wij zagen hoezeer zij gewond en beschadigd waren, omdat wij hun machteloze zwijgen wilden respecteren. Dus gingen wij op de avond van de vierde mei met hen mee om samen te zwijgen. De ouders dachten aan hun oorlogsgeheim en wij dachten aan het raadsel, dat ook geheim was. Geheimen maken een echt gesprek onmogelijk, dat merkten wij toen er een generatie na ons opgroeide, toen wij kinderen hadden gekregen met wie we zwegen op 4 mei.

Hoeveel strofen heeft het gedicht? Welke benaming (strofenbouw) hoort er bij?

zeven strofen

zes terzines

een distichon

Is er sprake van een sonnet? Zo ja, waar zit de wending?

nee voldoet niet aan de kenmerken van een sonnet

Heeft het gedicht eindrijm? Zo ja, wat is het rijmschema?

Heeft het gedicht binnenrijm, middenrijm, voorrijm, overlooprijm of dubbelrijm?

Is er sprake van binnenrijm?

Zo ja, alliteratie en/ of assonantie?

Zijn er stijlfiguren gebruikt? Zo ja, welke?

Is er beeldspraak gebruikt? Zo ja, welke en wat is de betekenis?

Is er sprake van enjambement? Zo ja, in welke regels?

Welk metrum heeft dit gedicht?

Wat is de betekenis van dit gedicht? Leg uit per versregel/ strofe?