Les 15 H4 Ondernemen is risico's nemen VWO

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Economie

Wat gaan we doen vandaag

• Herhalen aan de hand van theorie en opdrachten
• Theorie hoofdstuk 4 bespreken (kort)
• Tips voor het leren van de toets
• lastige onderdelen bespreken en eventuele vragen
• Zelf aan de slag

Herhaling

• Wat is averechtse selectie?
• Wat is moral hazard?
• Wat zijn de gevolgen van averechtse selectie en moral hazard?

Opdrachten

Hoofdstuk 4

Bedrijfsrisico: de kans dat de investering verlies geeft * de omvang van het verlies.

Wanneer je geld leent voor je bedrijf, ben je niet de enige die risico neemt. De geldverstrekker ook. Wil hiervoor gecompenseerd worden: risicopremie. Hoe?

Onderpand

Geld krijgen zonder geld lenen:

Aandelenemissie: gedeeltes van het eigen vermogen van het bedrijf verkopen. Aandeelhouders worden eigenaar.
Dit kan alleen bij een NV.
Andere rechtsvormen zijn:

(zie volgende dia)

Principaal-agentrelatie

Eigenaren van bedrijven zijn bij (met name) N.V.'s, lang niet de leidinggevende. In dit geval is eigendom en bestuur gescheiden, waardoor er sprake is van een principaal-agentrelatie. 

 

Hoe werkt dit?

Averechtse selectie (P-A)

De organisatie (principaal) kan de verkeerde manager (agent) kiezen.

Voorkomen? door tegengaan informatieassymetrie.

Moral Hazard (A-P)

De CEO hangt een mooi verhaal op, wat hij niet nakomt.

Voorkomen? door tegengaan informatieassymetrie.

Beide problemen kunnen ook voorkomen worden met prikkelcontracten.

Tips voor het tentamen: (1)

• Het is veel stof, focus je dus op de onderdelen waarvan je denkt dat ze belangrijk zijn en waar veel opdrachten van gevraagd worden. (rente, inflatie, ruilen over tijd van overheden, mensen en bedrijven , speltheorie, verzekeren)
• Je weet vanuit de vorige keer dat het draait om stof begrijpen, kunnen toepassen en kunnen berekenen. Ga dus niet stampen.

Tips voor het tentamen: (2)

• Bereid de stof voor adhv examenopdrachten en bieleveld.eu
• focus je minder op stof die minder belangrijk lijkt vanuit de grote lijnen, maar laat het niet volledig links liggen.
• In de lessen is niet alles volledig behandeld. Leer ook de onderdelen die niet tijdens de les behandeld zijn.

Herhaling per les:

Herhaling les 9:

Intertemporele substitutie: Ruilen over tijd.

Inflatie: waardevermindering van geld of prijsstijging van producten/diensten

Reëel rendement: rendement gecorrigeerd voor inflatie. heb je dus 3% nominaal rendement, maar 2% inflatie, hou je 1% reëel over.

Herhaling les 10:

Menselijk kapitaal: productiefactor van arbeid. Neemt toe door bijvoorbeeld opleidingen, doordat je een hogere arbeidsproductiviteit krijgt: hoeveelheid werk per persoon per tijd.

Permanent consumptieniveau: Doordat je niet altijd hetzelfde verdient, maar wel een bepaalde hoeveelheid altijd consumeert, ga je sparen of lenen, krijg je te maken met rente: prijs van tijd

Herhaling les 11:

Pensioen, bestaat uit pensioen van pensioenfonds, aow en wat je zelf spaart. kan waardevast en welvaartsvast zijn.

Verschil tussen kapitaaldekkingsstelsel en omslagstelsel.  

Staatsobligaties: Manier waarop overheid geld leent.

Als de overheid meer geld uitgeeft dan dat er binnenkomt, krijgt zij een financieringstekort (per jaar), leidt uiteindelijk tot een staatsschuld.

Herhaling les 12:

4 stappen voor prisoners' dilemma

Verzonken kosten: kosten die je niet op een andere manier terug kunt verdienen, maar die je al wel gemaakt hebt

meeliftgedrag: iemand betaalt niet mee, maar profiteert wel.

vergeldingsstrategie: strategie waarbij je iemand 'terugpakt', omdat hij of zij zich niet aan afspraken hield. Alleen mogelijk bij herhaald spelen.

Herhaling les 13:

Risico = kans * schade

Verwachte opbrengst = gemiddelde opbrengst - gemiddelde kosten

Risicoaversie: iemand die risico's probeert te vermijden

Herhaling les

Door informatieasymmetrie (de één weet meer dan de ander) ontstaat moral hazard (minder voorzichtig zijn omdat je weet dat je verzekerd bent) en averechtse selectie (mensen met hogere risico's laten zich meer verzekeren dan mensen lagere risico's).

Te verminderen door informatie in te winnen, premiedifferentiatie, bonus-malus-systemen en eigen risico.

Evt lastige/onderbelichte onderdelen:

• CPI
• Gevolgen inflatie
• overheidsfinanciën
• aandelen en obligaties

Nog vragen vanuit de klas?

Voor nu examenopgaven:

Naar het examen-opgaven (pagina 109)

Kies voor jezelf welk onderdeel voor jou het meest zinvol is om tijdens deze les voor te bereiden. Ga met die moduleopdracht aan de slag