Cette leçon contient 33 diapositives, avec quiz interactifs, diapositives de texte et 4 vidéos.
La durée de la leçon est: 30 min
Éléments de cette leçon
1. klein stukje theorie
2. maken oefenvragen 6.2
Wat heb je in de vakantie gedaan?
Slide 1 - Carte mentale
Slide 2 - Diapositive
6.2
Politiek en Cultuur van de Republiek
Slide 3 - Diapositive
Feniks, Geschiedenis Werkplaats, Memo, Saga
Slide 4 - Diapositive
Bestand 1609-1621
Voordelen (Oldenbarneveld)
Gunstig voor de handel.
Nadelen (Maurits)
Spanje versterkt troepen.
Minder roem te vergaren.
Terugkeer van het Katholicisme.
Slide 5 - Diapositive
Oldenbarnevelt
Raadspensionaris
Gewest Holland
Aanhanger Arminius: Vrijzinnige/gematigde dominee. De mens kon een beetje invloed hebben op zijn lot na de dood.
Maurits
Stadhouder/legerleider
Aanhanger van Gomarus: Orthodoxe dominee (= streng in de leer), vond dat je moest vasthouden aan het oorspronkelijke idee van Calvijn.
Slide 6 - Diapositive
Slide 7 - Vidéo
Vrede van Munster 1648
Vrede met Spanje. Spanje erkende de Republiek als zelfstandig land.
De Vrede van Münster maakte niet alleen een einde aan de Tachtigjarige Oorlog tussen Spanje en de Nederlanden, maar ook aan de Dertigjarige Oorlog. Dit was een grote Europese oorlog tussen katholieken en protestanten.
Slide 8 - Diapositive
Slide 9 - Vidéo
Slide 10 - Diapositive
Slide 11 - Diapositive
Zonder stadhouder verder
1650-1672
Stadhouder Willem II overlijd onverwachts in 1650
Zijn zoon (erfopvolger) is nog niet eens geboren (pas acht dagen later)
Sommige regenten vinden dat er geen nieuwe stadhouder hoeft te komen.
Johan de Witt werd in 1653 de nieuwe raadspensionaris. Tijdens een oorlog met Engeland liet hij een sterke vloot bouwen waarmee Michiel de Ruijter in 1667 de Engelsen versloeg.
De Witt was fel anti-stadhouder: "Vertrouw nooit een Oranje", had zijn vader ooit tegen hem gezegd.
Slide 12 - Diapositive
Slide 13 - Diapositive
Johan de Witt
Een meester in het onderhandelen
Na een periode van rust ontstaan er conflicten met Engeland en Frankrijk
Slide 14 - Diapositive
Slide 15 - Vidéo
Zonder stadhouder verder
1650-1672
Als stadhouder Willem II in 1650 plotseling overlijdt is zijn zoon nog niet eens geboren (pas acht dagen later)
Sommige regenten zijn van mening dat er geen nieuwe stadhouder hoeft te komen: ze kunnen het wel alleen!
Slide 16 - Diapositive
Michiel de Ruyter van scheepsjongen tot admiraal. eind 16de, begin 17de eeuw was er volop sociale mobiliteit.
Slide 17 - Diapositive
Wereldeconomie en concurrentie
- Acte van Navigatie 1651
Hierdoor zeeoorlogen tussen de Republiek en Engeland
- Na de Tweede Engelse Zeeoorlog: Engeland kreeg Nieuw- Nederland en Nederland kreeg in ruil daarvoor Suriname
Slide 18 - Diapositive
Chatham
In 1667, midden in de Tweede Engelse Zeeoorlog, beleefde Michiel de Ruyter zijn grote moment.
De Engelse vloot werd voor een groot deel vernietigd en de Royal Charles werd meegenomen naar Holland
Slide 19 - Diapositive
Slide 20 - Vidéo
Frankrijk
Koning Lodewijk XIV wilde zijn land uitbreiden ten koste van de Spaanse Nederlanden.
- Absolutisme
- Droit Devin
- Mercantilisme
Slide 21 - Diapositive
Noordse oorlogen
Vrije toegang tot de Oostzee was voor de Nederlanden van levensbelang
Slide 22 - Diapositive
Het Rampjaar
1672
In 1672 vielen de Engelsen, Fransen en Duitsers tegelijkertijd Nederland aan.
Op zee wist De Ruijter de Engelsen tegen te houden, maar het landleger is te zwak.
Sommigen gaven De Witt de schuld: hij had ook het leger moeten versterken
Samen met zijn broer Cornelis werd hij afgeslacht en opgehangen
Aan het einde van de middag drongen opgehitste, dronken en woedende schutters de gevangenis binnen en sleurden de broers naar buiten. Cornelis bezweek onder de slagen van geweerkolven. Johan werd door notaris Van Soenen met een piek in zijn gezicht gestoken. Daarna schoot luitenant-ter-zee Maerten van Valen hem van achteren met een pistool in zijn hoofd.
De lijken werden geheel ontkleed, op het Groene Zoodje aan de wipgalg ondersteboven opgehangen, opengereten en gecastreerd. Tenen, vingers, oren, neuzen, lippen en tongen werden afgesneden. De ingewanden werden uit de lichamen gehaald en volgens de ooggetuige en dichter-industrieel Joachim Oudaan deels door de omstanders opgegeten of aan honden te eten gegeven. Hendrick Verhoeff ging er prat op dat hij de harten uit de lichamen had gesneden, iets dat hij de magistraat – de ochtend van de moord – beloofd had te doen. Ze zijn nog jaren tentoongesteld geweest.
Slide 23 - Diapositive
Toch weer een stadhouder
1672
Pas toen de gebieden rond Holland onder water werden gezet (inundatie), gaven de Franse legers het op. De Duitsers hadden zich al teruggetrokken.
De Republiek was gered, maar voor veel mensen was duidelijk geworden dat ze niet zonder stadhouder konden: Willem III volgde na 25 jaar zijn vader op
Behalve stadhouder en Prins van Oranje, werd Willem III in 1688 ook Koning van Engeland! Daar heeft hij nog steeds de bijnaam King Billy.
Slide 24 - Diapositive
Jaartallen
1568-1648: Tachtigjarige Oorlog
1609-1621: Twaalfjarig bestand
1619: Maurits pleegt een staatsgreep 1619: Van Oldenbarnevelt wordt onthoofd
1625: Maurits overlijdt
1648: Vrede van Münster
1650-1672: eerste Stadhouderloze periode
1672: Rampjaar
Slide 25 - Diapositive
Waarom was Maurits van Oranje ontevreden over het Twaalfjarig bestand?
A
het bestand beperkte de macht van de raadspensionaris
B
het bestand beperkte de macht van de stadhouder
C
het bestand was niet in het belang van de gewesten
D
het bestand was in het voordeel van de Spanjaardenn
Slide 26 - Quiz
Vrede van Munster?
A
1622
B
1642
C
1648
D
1652
Slide 27 - Quiz
Wat was Johan de Witt?
A
Koning
B
Raadspensionaris
C
Stadhouder
D
Hertog
Slide 28 - Quiz
Tegen welk land vocht Michiel de Ruyter zijn tweede zeeslag
A
Frankrijk
B
Spanje
C
Engeland
D
Italië
Slide 29 - Quiz
Wie kreeg met name de schuld van de aanval op de Republiek?
A
Johan van Oldenbarnevelt
B
Johan de Bruin
C
Johan de Witt
D
Willem III
Slide 30 - Quiz
Welke van deze twee beweringen over het rampjaar (1672) is waar? 1. In 1672 werd de Republiek aangevallen door Engeland, Frankrijk, Keulen en Münster (Duitse staten) 2. Raadspensionaris Johan de Witt werd door een woedende menigte vermoord.