4 Mensen in het zand- en lösslandschap

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Wat gaan we vandaag leren?

Er zijn verschillende landschappen in Nederland. Eerder las je over klei- en veenlandschappen. In deze paragraaf gaat het over het zand- en lösslandschap.

Leerdoel: Wat is de invloed van mensen op de vorming van het zand- en lösslandschap?

Waaruit bestaat het reliëf in het zandlandschap?

1. duinen
2. dijken
3. stuwwallen
4. heuvels

Het zandlandschap is...

1. Vruchtbaar
2. Niet vruchtbaar

Zien we hier een klei of een zandlandschap?

1. Klei
2. Zand

In het zandlandschap vind je langgerekte dorpen.

1. Goed
2. Fout

Het zandlandschap ligt in

1. Laag Nederland
2. Hoog Nederland

Welk landschap is tijdens het Pleistoceen al ontstaan?

1. Zandlandschap
2. Rivierkleilandschap
3. Laagveenlandschap

Waar komt Lösslandschap vooral voor?

1. Noord - Holland
2. Limburg
3. Zeeland
4. Brabant

Kaart 1

Nederland - Lösslandschap

1. natuurkundige overzichtskaart
2. staatkundige overzichtskaart
3. thematische kaart
4. topografische kaart

Welk landschap is dit?

1. Duinlandschap
2. Hoogveenlandschap
3. Lösslandschap
4. Rivierlandschap

'Losslandschap' komt voor in....

1. hoog Nederland
2. laag Nederland

zandlandschap

veenlandschap

rivierlandschap

Zandlandschap

Rivierlandschap

Veenlandschap

Zeekleilandschap

Hoog-Nederland

Laag-Nederland

Duinlandschap

Hoogveenlandschap

Laagveenlandschap

Lösslandschap

Zeekleilandschap

Zandlandschap

Rivierkleilandschap

Welke foto hoort bij welk landschap?

Laagveenlandschap

Zeekleilandschap

Duinlandschap

Welk landschap hoort bij welke foto? Sleep het landschap naar de juiste foto.

Duinlandsschap

zeekleilandschap

veenlandschap

zandlandschap

Lösslandschap

rivierkleilandschap

Zeekleilandschap

laagveenlandschap

Rivierlandschap

Duinlandschap

Heuvellandschap

Zandlandschap

voormalig hoogveenlandschap

Rivierkleilandschap

Lösslandschap

Hoogveenlandschap

Zandlandschap

Komt voor in het zuiden van Limburg. Gebied met fijn stofzand en grote hoogteverschillen.

Langgerekt gebied langs de rivieren. Je ziet er veel grasland en fruitbomen.

Heeft hoogteverschillen. Heeft grasland, akkerland en veel natuurgebieden zoals bos en hei

Open en vlak gebied met rechte kanalen. Veel grasland en langerekte dorpen.

Begrippen I

Zand:                        Grondsoort die bestaat uit vergane plantenresten.

Esdorp:                     Dorp met bij elkaar liggende akkers op de grens van hoog en laag.

Specialiseren:           Zich binnen een bedrijf of gebied steeds meer toeleggen op één activiteit of product. In de landbouw: de keuze 

                                  voor het verbouwen van één gewas of het houden van één diersoort.

Intensieve veeteelt:   Veeteelt met inzet van veel kapitaal en kennis per dier om een hoge opbrengst te halen. 

Bio-industrie:            Veeteelt met inzet van veel kapitaal en kennis per dier om een hoge opbrengst te halen. 

Vermesting:               Het verrijken van de bodem met voedingsstoffen.

Biodiversiteit:           Variatie aan levensvormen in de natuur.

Heuvelland:              Gebied met een hoogteligging tussen 200 en 500 meter.

Middelgebergte:       Gebied waar de meeste bergtoppen tussen de 500 en 1500m hoog zijn.

Opheffing:                Het langzaam omhoogkomen van gebieden door endogene krachten.

Insnijding:                Het dieper worden van een dal door de uitschurende werking van een beek of rivier.

Löss:                         Afzetting van fijne deeltjes door de wind in de laatste ijstijd. De korrelgrootte zit tussen die van zand en klei in.

Graften:                    Evenwijdig aan de hoogtelijnen gelegen steile rand of 'knik' begroeid met bomen en struiken om bodemerosie 

                                 tegen te gaan.

Begrippen II

Hoogtelijnen:     Lijn op een kaart die punten met dezelfde hoogteligging met elkaar verbindt.

Bodemerosie:     Het verdwijnen van de bovenste vruchtbare bodemlaag door water en/of wind.

Landschap:         Alles wat je ziet als je vanuit een bepaald punt naar een gebied kijkt.

Grondsoorten:    Het losse materiaal aan de oppervlakte van de aardkorst.

Klei:                   Grondsoort met een fijne korrelgrootte (kleiner dan 0,002mm)

Veen:                  Grondsoort die bestaat uit vergane plantenresten.

Succescriteria

Wat moet je kennen en kunnen?

• wat het verschil is tussen het landbouwsysteem op de zandgronden vroeger en nu.
• wat een voor- en een nadeel is van specialisatie op intensieve veeteelt.
• wat de kenmerken zijn van het lösslandschap.
• Welke verschillen er zijn tussen het löss- en het zandlandschap.
• Welke landschappen er voorkomen in Nederland.

Basisboek

• B89, B90, B134, B198, B199, B20

Aan de slag

Je mag aan de slag met de opdrachten van §6.4 in Learnbeat