111023 T3 Lezen blok 2

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Lezen blok 2

Programma

• Toets
• Activerende tekst
• Publiek
• Signaalwoorden
• Kernzinnen en hoofdgedachte

Toets

• Woensdag 1 november
• Lezen blok 1 en 2
• Over taal blok 1 en 2
• T3A 2e uur
• T3B 6e uur

Tekstdoelen = wat de schrijver met zijn tekst wil bereiken.

- Informeren = de schrijver wil dat je iets te weten komt.

- Overtuigen = de schrijver wil dat jij na het lezen dezelfde mening hebt 

- Amuseren = de schrijver wil je vermaken

- Waarschuwen = de schrijver wil dat je iets niet gaat doen

- Activeren = de schrijver wil dat je iets gaat doen

- Instrueren= de schrijver wil je uitleggen wat je moet doen

- Adviseren = de schrijver wil wil je raad geven

Tekstdoel: 

Tekstdoel: 

overhalen/tot handelen

- Reclamefolder/ advertentie

- Uitnodiging

- Oproep

Wat is een activerende tekst?

- Doel: de lezer overtuigen om iets te doen (dus de lezer activeren)

- Reclames & goede doelen

Subjectief en objectief

Wat is het verschil tussen objectief en subjectief?

Is een activerende tekst objectief of subjectief?

Tips bij het herkennen van een activerende tekst

- In de inleiding probeert de schrijver de aandacht van de lezer te trekken, door bijvoorbeeld een vraag te stellen.

- In het middenstuk geeft de schrijver informatie over het onderwerp, en probeert hij de lezer te activeren. 

- In het slot vertelt de schrijver bijvoorbeeld kort waarom de lezer actie moet ondernemen!

3c - Een activerende tekst voor basisschoolkinderen

>>>

1b - Een activerende tekst voor zwangere vrouwen

PUBLIEK van een tekst

- Om het DOEL van een tekst te kunnen bereiken, moet de schrijver rekening houden met zijn PUBLIEK

PUBLIEK van een tekst

Voor welk publiek een tekst bedoeld is,

zie je aan:

- het onderwerp

- het taalgebruik

- de bron

Publiek

Publiek = voor wie de tekst bedoeld is.

Bijvoorbeeld: kinderen, jongeren, volwassenen, ouders, docenten, enz.

Voor welk publiek is deze tekst geschreven?

Voor welk publiek is deze tekst geschreven?

Tekstverbanden

Woorden, zinnen en alinea's          staan niet zomaar achter elkaar           staan in verbinding.  

Verbinding door signaalwoorden.  

Tekstverbanden

Opsomming: er worden meerdere zaken achter elkaar genoemd. 

Signaalwoorden: en, daarnaast, bovendien, ook, nog, vervolgens, ten eerste..., ten tweede...

Ik kreeg voor mijn verjaardag een ring. Daarnaast kreeg ik een armbandje. Ook gaf mijn beste vriendin me een boek en kreeg ik van mijn ouders een kettinkje. 

Tekstverbanden

Tegenstelling: er worden tegenovergestelde zaken genoemd.

Signaalwoorden: maar, daarentegen, toch, enerzijds... anderzijds, echter, hoewel

Hoewel ik het eens ben met je standpunt heb ik wel twijfels.

Ik ben het niet volledig met je eens. Ik vind echter dat je wel enkele goede punten noemt. 

Tekstverbanden

Reden: iemand zegt iets en geeft hier een reden / argumenten voor.

Signaalwoorden: omdat, want, daarom, namelijk, immers (wordt weinig gebruikt) 

Ik vind hem aardig, omdat hij altijd leuke grapjes maakt. 

Ik vind haar aardig. Ze geeft namelijk leuke complimentjes.

Tekstverbanden

Voorbeeld: er wordt iets gezegd waarna een voorbeeld volgt.

Signaalwoorden: bijvoorbeeld, als voorbeeld, zoals, zo, neem, stel, ter illustratie

Pieter zet zich vaak in als vrijwilliger. Zo gaat hij drie keer per week aan de slag bij de dierenambulance.

Neem Fatma, die werkt pas hard voor haar examen! 

Oefenen

We lezen tekst 5 op blz. 99 gedeeltelijk samen door. 

Noteer steeds het tekstverband en het bijbehorende signaalwoord, dus zo:

tegenstelling - maar 

Welk signaalwoord hoort NIET bij een tegenstelling?

1. maar
2. echter
3. toch
4. daarnaast

Welk signaalwoord hoort NIET bij een opsomming?

1. dus
2. en
3. ook
4. daarnaast

Welk signaalwoord hoort NIET bij een reden?

1. omdat
2. want
3. namelijk
4. ook

Welk signaalwoord hoort NIET bij een voorbeeld?

1. zo
2. zoals
3. zodat
4. bijvoorbeeld

KERNZINNEN

Kernzin

De belangrijkste informatie van een alinea.

Waar staat de kernzin? 

• De 1e zin is de kernzin.
• De 2e zin van een alinea is de kernzin.
• De laatste zin van de alinea is de kernzin.

Alineaopbouw

Een alinea is opgebouwd uit een kernzin met daarbij voorbeelden bij of toelichting op de kernzin.

De kernzin vind je meestal aan het begin van een Alinea

De alinea's van het middenstuk

• elke alinea heeft een deelonderwerp
• elke alinea heeft een kernzin
• in de rest van de alinea geef je toelichting bij de kernzin

Kernzin

Kernzin =  de belangrijkste zin van een alinea

In elke alinea staat een kernzin.

Als je de kernzinnen van alle alinea's achter elkaar zet (en wat woorden aanpast), dan heb je dus eigenlijk een samenvatting van de tekst.

Onderwerp en hoofdgedachte

Een tekst heeft natuurlijk altijd een ONDERWERP.

Daarnaast heeft elke tekst een HOOFDGEDACHTE.

Deze moet je zelf kunnen bepalen!

Hoofdgedachte

• Het belangrijkste wat er over het onderwerp wordt gezegd is de hoofdgedachte.

• Dat is wel een hele zin, maar geen vraagzin!

• Ook de hoofdgedachte vind je meestal in de inleiding of aan het einde van de tekst
  

Hoofdgedachte hele tekst

Wat is ook alweer de hoofdgedachte?

Hoe bepaal je die?
Meerkeuzevraag over hoofdgedachte:
waar let je op?

Hoofdgedachte 

Hoofdgedachte is vaak te vinden:

• in de inleiding of het slot van de tekst

Vraag bij hoofdgedachte:

Wat is het belangrijkste wat er in de hele tekst over het onderwerp wordt gezegd?

Huiswerk 

 T3A: maandag 23 oktober 7e uur

T3B: maandag 23 oktober 4e uur

Opdracht 1 t/m 4 van lezen blok 2