Recht, bijeenkomst 1 en 2

• Bedrijfskunde en Recht
• HBO
• Studiejaar 1

We sturen ons voorbij het begin

Recht, bijeenkomst 1: oriëntatie, organisatie, bestuursrecht.

Inloggen bij Lessonup

1. Ga op jouw computer naar lessonup.app.
   
2. Log in met de pincode linksonder in het scherm.
3. Volg de les op het smartboard nadat je bent ingelogd.
4. Komt er een opdracht? Gebruik lessonup.app om deze uit te voeren.
   

Het belang van recht

recht en economie

Opzet van de cursus:

basale kennis

toepassing in een onderwijscontext

na de les nauwelijks zelfstudie

www.rechtspraak.nl

Welke juridische en economische begrippen kan je met de Shell-zaak verbinden?

Gesprek over wat die begrippen met elkaar te maken hebben om zo de koppeling tussen economie en recht duidelijk te maken.

Ondertussen maken we ook een beetje kennis, voor zover dat nog nodig is. En hopelijk wordt duidelijk hoe juridische kaders een rol spelen in het economische domein.

Rechten en wetten

verschillende soorten recht en wet

objectief/positief recht

subjectief recht

objectief recht = positief recht = het recht dat op een bepaalde tijd en op een bepaalde plaats (land) geldt

subjectief recht: concreet recht van een bepaald persoon

Geef 1 voorbeeld van een objectief recht en 1 voorbeeld van een subjectief recht.

objectief recht

subjectief recht

Het strafrecht van Wit-Rusland in 1998.

Het recht van Shell om olie te pompen.

plaats

tijd

persoon

Let op de merktekens van wat subjectief en objectief recht is uit de definitie.

In Nederland werd het dragen van de Jodenster op 3 mei 1942 verplicht gesteld aan personen die volgens de nazi-wetgeving als "Jood" werden aangemerkt. Was de plicht voor "Joden" om de Jodenster te dragen onderdeel van het objectief recht in Nederland op 4 mei 1942?

1. ja
2. nee

Gelding

 handhaafbaarheid

codificatie

≠

=

Handhaafbaarheid

Noem de 4 (belangrijkste) rechtsbronnen.

wet in formele zin

wet in materiële zin

form. zin: Gezamenlijk besluit van de regering en de Staten-Generaal.

materiële zin: Besluit van een daartoe bevoegd overheidsorgaan dat een onbepaald aantal en dus niet met naam genoemde groep personen betreft.

wetten.overheid.nl

Wet in de titel, de koning is betrokken en de regering +SG

Wet in materiële zin

• regeling
• bevoegd overheidsorgaan
• algemeen

besluit: niet slechts een voornemen

bevoegd overheidsorgaan: gemeentes en provincie hebben bepaalde bevoegdheden gekregen

onbepaald aantal: het is een open groep waar mensen bij kunnen komen, en vanaf kunnen gaan, bv. iedereen die zich ophoudt binnen de gemeentegrenzen

niet met naam genoemd: dus NIET de vergunning voor je nieuwe erker

wet in bloot formele zin	wet in formele en materiële zin	wet in bloot materiële zin
toestemmingswet huwelijk W-A en Maxima	Wetboek van Strafrecht	Algemene Plaatselijk Verordening Gemeente Rotterdam

https://nos.nl/artikel/2315425-sisverbod-rotterdam-in-strijd-met-vrijheid-van-meningsuiting

APV omvat regels voor iedereen die zich binnen de Gemeente Rotterdam ophoudt.

Deze eruit

Is het "sisverbod" in de APV van Rotterdam een wet in bloot materiële zin?

1. ja
2. nee

Het is geen wet in materiële zin, omdat het hier gaat om rechtsbronnen, en rechtsbronnen zijn bronnen van positief recht en op. Eigenlijk is het artikel slordig.

jurisprudentie

rechtspraak

vaste

jurisprudentie

vaak gevolgde regel

Op zich verbindt de vast jurisprudentie niet

Waar of onwaar? Iedere uitspraak (arrest) van de Hoge Raad is jurisprudentie.

1. waar
2. onwaar

Jurisprudentie is rechtspraak. Dus ja.

Waar of onwaar? Iedere uitspraak van de Hoge Raad is vaste jurisprudentie.

1. waar
2. onwaar

Gewoonte

1. herhaling van gedragingen
2. opinio necessitatis

Koetjes

Als de verkochte koe voor de levering kalft en daarna ziek wordt kan de koop ongedaan worden gemaakt (HR 7 april 1932, NJ 1932, 1613)

Hier gaat het om een besluit van de Hoge Raad (HR) opgenomen in de Nederlandse Jurisprudentie (NJ). Dit is een codificatie van het gewoonterecht. Hierna is het niet slechts gewoonterecht meer, maar ook jurisprudentie.

Waar of onwaar? Gewoonterecht is objectief recht.

1. waar
2. onwaar

Het is handhaafbaar. Dus ja.

Verdrag

schriftelijke overeenkomst tussen staten of supranationale entiteiten

Voorrangsregels

• hoger voor lager
• later voor eerder
• bijzonder voor algemeen

materieel recht

formeel recht

INHOUD

VORM

inhoudelijk recht vs. procesrecht

Materieel recht

Hij die enig goed dat geheel of ten dele aan een ander toebehoort wegneemt, met het oogmerk om het zich wederrechtelijk toe te eigenen, wordt, als schuldig aan diefstal, gestraft met een gevangenisstraf van ten hoogste vier jaren of geldboete van de vierde categorie (Art. 310 Wetboek van Strafrecht)

Formeel recht

Indien de verdachte aan een zodanige gebrekkig ontwikkeling of ziekelijke stoornis van de geestesvermogens lijdt, dat hij niet in staat is de strekking van de tegen hem ingestelde vervolging te begrijpen, schorst de rechter de vervolging, in welke stand zij zich ook bevindt (Art. 16 Wetboek van Strafvordering)

Waar of onwaar? Een rechtsregel kan tegelijkertijd tot zowel het materiaal als het formeel recht behoren.

1. waar
2. onwaar

Het is onwaar, want proces en inhoud zijn hier zaken die elkaar uitsluiten.

Waar of onwaar? Iedere wet in formele zin betref het formeel recht?

1. waar
2. onwaar

Privaatrecht

Publiekrecht

Privaatrecht- personen onderling (waaronder ook rechtspersonen)

Publiekrecht - overheid en personen, waaronder ook decentrale overheden, zoals gemeente

privaatrecht

publiekrecht

ondernemingsrecht

strafrecht

strafprocesrecht

verbindtenissen

recht

vermogensrecht

Wie doet wat in het recht?

rechterlijke organisatie

Hoge Raad

Gerechtshof

Rechtbank

Termen	Hoge Raad	Gerechtshof	Rechtbank
in beroep gaan	cassatie	appel	---
uitspraak	arrest	arrest	vonnis
werkgebied	---	resort	arrondissment

Arrondissement: werkgebied van een rechtbank

Ressort: werkgeid van een gerechtshof

sectoren

civiel

straf

Rechtbank

bestuur

kanton

(fiscaal)

kanton: arbeid, huur, tot 25.000 Euro

www.rechtspraak.nl

Als je het niet eens bent met de uitspraak van een kantonrechter. Bij welk instantie ga je dan in beroep en hoe noem je een dergelijk beroep ook wel?

Kanton

• overtredingen
• huur
• CAO
• arbeidsovereenkomsten
• tot €25.000

Competentie

	absoluut	relatief
vraag	welk soort ?	welke plaats ?
antwoord	kantonrechter	Almelo

Bestuursrecht

rechtbank

afdeling bestuursrechtspraak

RvS

Centrale raad van Beroep

Centrale raad van Beroep voor ambtenarenrecht en socialeverzekeringsgeschillen.

Waar of onwaar? Voor zaken die voorkomen bij de Centrale raad van Beroep is het belangrijk om de relatieve competentie te bepalen?

1. waar
2. onwaar

Collectieve sector

Bronnen

rechter met hamer: https://pixabay.com/nl/illustrations/rechter-rechtszaak-vrouw-3678152/

rood mannetje: https://pixabay.com/nl/vectors/mannen-individu-groep-gemeenschap-311308/

boeken: https://unsplash.com/photos/N23rmTcf0NA

rood kruis: https://pixabay.com/nl/vectors/x-red-geel-overzicht-alfabet-abc-27830/

bron: https://unsplash.com/photos/u159a2eL6UE

Tweede Kamer: https://nos.nl/artikel/2300584-jetten-15-miljoen-euro-extra-voor-ondersteuning-kamer

stadhuis Rotterdam: Door F.Eveleens - Eigen werk, CC BY 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=3251752

logo Hoge Raad: Door OSeveno - Eigen werk, CC0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=89179577

herhaling: https://pixabay.com/nl/vectors/meetkundig-wallpaper-herhaling-3090094/

koe: https://pixabay.com/nl/vectors/vee-koe-dierlijke-biologie-153038/3

EVRM: https://edoc.coe.int/en/european-convention-on-human-rights/5606-europees-verdrag-voor-de-rechten-van-de-mens.html

kroon: https://pixabay.com/nl/vectors/kroon-goud-kings-edward-royalty--s-34436/

Bronnen

voetgangers: https://pixabay.com/nl/photos/voetgangers-mensen-drukke-verkeer-400811/

huis: https://pixabay.com/nl/vectors/home-huis-silhouet-icon-gebouw-146585/

Europese Raad: https://multimedia.europarl.europa.eu/nl/european-council-28-and-29-june-2018_6801_pk

Raad van Ministers: https://www.consilium.europa.eu/nl/european-council/

Ursula von der Leyen: Door © European Union 2019 – Source: EP, CC BY 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=80450665

Parlement: https://www.europarl.europa.eu/resources/library/images/20190702PHT56063/20190702PHT56063-pl.jpg

Milenniumdoelen: https://www.jci.nl/impact/global-goals

Landbouw: https://pixabay.com/nl/photos/gerst-veld-tarwe-landbouw-bouwland-1684052/

EU-vlag: https://pixabay.com/nl/photos/vlag-europa-europa-flag-3370970/

vier:https://pixabay.com/nl/vectors/tellen-vier-math-nummers-cijfers-149954/

samen: https://pixabay.com/nl/photos/papier-business-financiering-3309829/

politie-agent: https://pixabay.com/nl/vectors/politieagent-officier-stoppen-cop-23796/

erlenmeier: https://pixabay.com/nl/vectors/erlenmeyer-chemie-vloeistof-307337/

Bronnen

microsoft: https://pixabay.com/nl/vectors/mcdonald-verfrissing-voedsel-998495/

mcdonalds: https://pixabay.com/nl/vectors/mcdonald-verfrissing-voedsel-998495/