V4- par. 3.4 Bevolking Z-A

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

3.4: Bevolking: spreiding, samenstelling en groei

Leerdoelen

• Je kunt in hoofdlijnen de bevolkingsspreiding van Zuid-Amerika in het verleden en heden beschrijven en verklaren.
• Je kunt de verschillende etnische groepen noemen.
• Je kunt het demografische transitie model op Zuid-Amerika toepassen.
  
• Je weet hoe de verstedelijking in Zuid-Amerika verloopt en kunt het ook verklaren.
  

Lesson-up en stencil

Gebruik de lesson up en je boek om het stencil in te vullen.

Beiden zijn gestructureerd in 4 thema's:

1. Bevolkingsspreiding en dichtheid

2. Bevolkingssamenstelling

3. Natuurlijke bevolkingsgroei (+DTM)

4. Verstedelijking

Bevolkings-spreiding & dichtheid

Wat valt je op aan de bevolkingsspreiding van Zuid-Amerika?

Wat valt je op aan de bevolkingsspreiding van Zuid-Amerika?

Bevolkings-spreiding

Bevolkingsdruk hangt af van de draagkracht van een gebied:

• Klimaat
• Bodemkwaliteit
• Beschikbaarheid water

Bevolkingsdruk

De intensiteit (mate) waarin de inwoners van een gebied beslag leggen op de aanwezige ruimte en kringlopen.

Draagkracht

Het maximaal aantal mensen dat op een gebied of op aarde kan leven zonder schade aan te richten aan het ecosysteem.

Bevolkingsdruk

''De mate waarin de bewoners van een gebied beslag
leggen op de aanwezige ruimte en kringlopen
(natuurlijke mogelijkheden)''

Inheemsen

Waar?

1. Langs rivieren in het Amazonegebied

2. Hogere delen Andes

Verklaring?

1. Beschikbaarheid van zoet water en voedsel

2. Koeler klimaat => geschikt voor gewassen als aardappelen, tarwe, mais

1

2

Hoogteligging en gewassen in de Andes

Er zijn kleine inheemse stammen in Zuid-Amerika, maar ook complete beschavingen!
Machu Pichu, deze beroemde toeristen locatie is gebouwd door de Inca beschaving en ligt in Peru

Europese kolonisten

Waar?
1. Lagere delen Andesgebergte
2. Kustzone en monding rivieren

Verklaring?

1. Valleien geschikt voor tropische handelsgewassen zoals koffie, suiker en cacao

2. Goede bereikbaarheid i.v.m. handel

2

1

Centrum-periferie model

Waarom zijn grote delen van Zuid-Amerika dunbevolkt?

• Gebergten bemoeilijken bereikbaarheid
• Tropisch regenwouden bemoeilijken bereikbaarheid
• Onvruchtbare bodems

Dunbevolkte gebieden verklaard

Vul stencil bevolkingsspreiding en dichtheid in

Bevolkings-samenstelling

Bevolkingsgroepen

• Inheemsen
• Europeanen

• Afrikanen (tot slaaf gemaakten)

• Aziaten (contractarbeiders)

Mestiezen

Nederland en de slavernij

Bevolkingssamenstelling

Door het samenwonen van zoveel mensen met een verschillende etniciteit, is de samenleving van Zuid-Amerika erg gemestizeerd.

Mesties: Afstammeling van Indiaanse en Europese voorouders

Mulat: Afstammeling van een Afrikaanse en Europese voorouders 

Welke positie nemen de afstammelingen van de tot slaaf gemaakten vandaag de dag in, in de samenlevingen van Zuid Amerika. Verklaar je antwoord.

Vul stencil kopje bevolkingssamenstelling in

Herhaling van H1 -Demografisch Transitie Model

Bestudeer de grafiek en legenda. Vergelijk het model met de gegevens over het geboorte en sterfte cijfer voor ieder land.

Let op: ingewikkelde grafiek, dus neem de tijd om hem te snappen

In welk fase van het demografisch transitiemodel zitten de meeste landen van Zuid-Amerika?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Waarom nemen Bolivia en Argentinië een iets andere positie in, in het demografisch transitiemodel?

Natuurlijke bevolkingsgroei

- Tussen 1960 & 1970 het hoogste ter wereld

-  Nu ongeveer 1%

Daling komt door:

- Stijgende welvaart

- Hoger opleidingsniveau

- Verstedelijking

- Media (soap series met kleine gezinnen hebben ook invloed)

Vul stencil kopje  natuurlijke bevolkingsgroei in

Verstedelijking in Zuid-Amerika.

Voorbeeld hierboven: Rio de Janeiro

Wat is het meest verstedelijkte continent?

1. Afrika
2. Azië
3. Europa
4. Zuid-Amerika

Verstedelijkings-graad

Zuid-Amerika is het meest verstedelijkte continent ter wereld.
Oorzaken snelle verstedelijking (na 1950).

• Uitstoot landbouwarbeiders door mechanisatie (platteland)
• Opkomst industrie (in de stad)

Het ontstaan van megasteden

Verstedelijking/urbanisatie (sociale bevolkingsgroei) +
Natuurlijke bevolkingsgroei

Woningtekorten

Zelf (illegaal) bouwen op grond zonder eigendomsrecht, voorzieningen en infrastructuur

Informal cities

Definitie

Illegale wijken zonder voorzieningen waar bewoners geen eigenaar van de grond zijn waarop ze wonen.

Steden groeien door een combinatie van migratie (sociale bevolkingsgroei) en natuurlijke bevolkingsgroei. Die natuurlijke groei is juist het hoogst in de steden. Waarom?

Favela's (sloppenwijken) kennen een bloeiende informele economie. Bekijk het video fragment op de volgende slide om meer inzicht te krijgen waarom en hoe die informele economie ontstaat

0

Verstedelijkings-tempo

Gevolgen van deze snelle verstedelijking:

• Het ontstaan van megasteden (met favela's).
  
• Na 1980 vooral snelle groei middelgrote steden omdat de megasteden vol raakten.
  
• Toename bevolkingsdichtheid in kustzone, maar na 1980 vlakt dit af.
  

Verstedelijking

Wat is het algemene verband tussen de

verstedelijkingsgraad en het verstedelijkingstempo?

Wat is het verband tussen verstedelijkingsgraad en verstedelijkingstempo?

Vul stencil kopje  natuurlijke verstedelijking in

Nog vragen?

Opdrachten te doen

    3.1 Regionale beeldvorming: 1, 5, 6
    3.2 landschappen: niets
    3.3 Klimaten: 1, 3, 4
    3.4 Bevolking: 1, 4, 6 (ook 5 voor oefenen inzicht en toepassingsvragen)
    3.5 Welvaart en welzijn: 1, 3, 5
    3.6 De ontwikkeling van de economie: 1, 4, 6
    3.7 Economische integratie en infrastructuur: 2, 3, 6
    3.8 Politieke ontwikkelingen: 1, 2, 3, 6