biologie gedrag

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

H8 gedrag

P8.4 sociaal gedrag

P8.5 taakverdeling binnen groepen

P8.6 gedrag bij mensen

inhoud

• Soorten gedrag
• Rangorde
• Taakverdeling
• Aangeboren en aangeleerd
• Communicatie
• Normen en waarden
• Rolpatroon
• Take it home message 

Soorten gedrag

• Sociaal gedrag is een gedrag tussen verschillende soort genoten
• Paringsgedrag is een gedrag dat voor paring gebeurd om de partner aan te trekken 
• Territorium gedrag is een gedrag waar dieren hun territorium claimen en verdedigen. Het wordt pas territorium genoemd als het gebied actief word verdedigd

Soorten gedrag

• Imponeergedrag gedrag waarbij het dier zich zo groot en indrukwekkend mogelijk maakt, bijvoorbeeld bij dreiging 
• Voedingsgedrag is wat, wanneer en hoe dieren eten
• Verzorgingsgedrag is een gedrag rondom het verzorgen van zichzelf en andere
• Broedzorg het verzorgen van eieren en jongeren
• Dreiggedrag is een gedrag om indringers te verjagen

Wanneer laat een dier imponeergedrag zien?

1. als het dier een vrouwtje versiert
2. als het dier indringers wilt verjagen
3. bij dreiging
4. om stoer te doen

Wat is territorium gedrag?

1. een territorium
2. wachten onder een boom
3. op de rug liggen
4. het claimen en verdedigen van van een territorium

De rangorde

• Bepaalt de plaats van dieren binnen een groep 
• Dus bijvoorbeeld 4 dieren gaan een gevecht houden en het dier die het meeste wint/het sterkst is heeft de hoogste rangorde

De rangorde bij chimpansees

• Bijvoorbeeld om rust binnen de groep te behouden 
• Om boven aan in de rangorde te komen, laten de mannelijke chimpansees imponeer gedrag zien met vechtpartijen

Welke factoren zijn van invloed op de rangorde?

1. kracht
2. afwachtend
3. volgzaamheid

De Taakverdeling

• is een groep dieren waarbij niet elk dier hetzelfde gedrag vertoont
• zoals bij stokstaartjes, een aantal houden de wacht (de wachters) en waarschuwen de andere als er gevaar is.

De taakverdeling bij bijen

• bijen leven in een soort staat dit heet de bijenstaat
• in zo'n bijenstaat kunnen wel zo'n 60 duizend bijen bestaan 
• in één zo'n bijenstaat komt één koningin voor die de taak heeft om eieren te leggen
• de rest van de bijen zijn werkbijen

De taakverdeling bij mieren

 

• een kolonie van mieren bestaat meestal uit duizenden mieren.
• daar is dan ook één koningin die voor de voortplanting zorgt
• uit de bevruchte eitjes komen vrouwtjes
• de koningin kan ook onbevruchte eitjes leggen en dat zijn dan de mannetjes

Hoeveel bijen kunnen er in een bijenstaat bestaan?

1. 100 duizend
2. 60 duizend
3. 30 duizend
4. 70 duizend

Aangeboren

• net zoals bij dieren wordt gedrag  van mensen bepaald door erfelijke factoren en leer processen
• gezichtsuitdrukkingen zoals vreugde, boosheid of angst zijn aangeboren 

Aangeleerd

• aangeleerd gedrag speelt een grotere rol bij mensen dan bij dieren
• een kind leert sociaal gedrag, zoals praten, door in de eerste jaren geluidjes te maken, oogcontact en lichamelijk contact te hebben

Communicatie

• bij mensen is dit goed ontwikkeld
•   kinderen leren communiceren door te leren praten en te schrijven
• maar ook tekenen, een boek schrijven, muziek of films maken is communicatie

Normen

• zijn gedragsregels bij mensen 

waarvan veel mensen vinden dat je je eraan moet houden 

• zoals niet stelen van een ander of geen moorden plegen

Waarden

• zijn de ideeën van mensen over welk gedrag zij belangrijk vinden
•  zoals eerlijkheid, respect en gelijkheid.

Rolpatroon

• is het gedrag dat bij een bepaalde rol hoort
• dus je hebt verschillende rollen in het leven en daar horen andere gedragspatronen bij

wat is een voorbeeld van aangeleerd gedrag?

1. huilen
2. praten
3. slapen

Welk hoort niet bij communicatie?

1. muziek
2. aanraking
3. tekenen
4. eten

Take home message

in aangeboren gedrag zijn mens en dier voor een groot deel gelijk, maar qua aangeleerd gedrag is de mens tot meer in staat.

Zijn er nog vragen of tips?