6.2 Vorsten en verlichte ideeën/ 5.1 Absolutisme

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

6.2 Vorsten en verlichte ideeën

Leerdoel

Aan het eind van de les kun je uitleggen 

hoe vorsten omgingen met de kritische denkbeelden uit het verleden en wat verlicht absolutisme is. 

KA: Verlicht absolutisme

Planning

Herhaling 6.1 Verlichting in groepjes

Klassikaal nabespreken

Uitleg 6.2 Verlicht absolutisme

Vragen maken

Wat was de Verlichting ook alweer?

Wat ga je doen?

1. Elke leerling verdiept zich in een verlichte denker

2. Beschrijf in eigen woorden wat de ideeën van elke verlichte denker zijn

3. Koppel elke denker aan een historisch begrip

4. Laatste stap! Bepaal of het een gematigde of radicaal denker is

5. Vul gezamenlijk in op jullie schema

Welke verlichte denker spreekt je het meeste aan?

Rousseau

Montesquieu

Locke

Voltaire

Spinoza

Wiens ideeën zien we nog terug in onze samenleving?

Rousseau

Montesquieu

Locke

Voltaire

Spinoza

Pauze

6.2 Vorsten en verlichte ideeën

Verlicht absolutisme 

regeringsvorm waarbij absolute vorsten bereid waren om een aantal ideeën van de Verlichting uit te voeren

Frederik de Grote (Pruisen)

ALLERLEI HERVORMINGEN:

• religieuze vrijheid
• aandacht voor kunst en wetenschappen
• aanleg kanalen
• minder lijfstraffen
• scholing voor alle kinderen

voorbeeld van verlicht absolutisme

Een vorst die alleen heerst, maar in het koningschap verlichte ideeën doorvoert.

'de eerste dienaar van de staat' 

Lees de casus (pagina 133)

Maak vraag 1

twee andere belangrijke verlichte vorsten

Catharina de Grote 

van Rusland

Jozef II

(Habsburgse Rijk)

Schafte lijfeigenschap wel af!

Hoe zag de samenleving er dan uit in de 18e eeuw? 

Absolutisme:

De koning heeft alle (absolute) macht. 

Ancien régime:

Samenleving zoals het altijd geweest was --> 

Verlichting

Ideeën die dankzij rationeel redeneren ontstonden en die tot doel hadden een betere samenleving te creëren .

( oftewel denk logisch na en luister  niet te veel naar de kerk en vorst) 

Verlicht absolutisme

Sommige absolute vorsten in Europa gaan het verlichte denken overnemen. 

• Einde droit divin 
• geloofsvrijheid
• onderwijs voor het volk
• grondwet (mensenrechten)

Wel zorgden ze ervoor dat ze het alleenrecht bleven houden: geen inspraak voor de burgers en de vorst kon niet afgezet worden.

Verspreiding van verlichte ideeën

Tijdschriften

Koffiehuizen

Verenigingen (genootschappen)

Gaston van Orleans (1608-1660); broer van koning Lodewijk XIII; wilde meer macht en streed tegen koning en adviseurs

Lodewijk XIII (1601-1643); 

kardinaal Richelieu (1585-1642): adviseur van Lodewijk XIII en Lodewijk XIV

kardinaal Mazarin (1602-1661): adviseur van Lodewijk XIV

Vandaag

Herhaling verlicht absolutisme

Opdrachten maken 

Nabespreken 

Leerdoel

Aan het eind van de les kun je uitleggen 

hoe vorsten omgingen met de kritische denkbeelden uit het verleden en wat verlicht absolutisme is. 

KA: Verlicht absolutisme

Wat is absolutisme ook alweer?
Kun je er voorbeelden bij geven?

Absolutisme

• Vanaf 1614 riepen de Franse koningen geen vergaderingen
• Macht adel beperkt 
• professionalisering leger en ambtenarenapparaat
• mercantilisme (veel export en weinig import)
• 'Droit divin' goddelijk recht

Geef drie kenmerken van de politiek van een verlicht vorst.

Welke mogelijke tegenstelling bevat het begrip absolutisme?

Maken opdrachten 2 t/m 7

pagina 136-137

Leg uit wat vrijheid van drukpers en het ontstaan van een publieke opinie met elkaar te maken hebben.

Waarom was er in Frankrijk sprake van een strenge censuur? Gebruik in je antwoord het begrip 'ancien regime'.

Leg uit dat deze censuur in de praktijk een beperkt effect had.