Fictie les over perspectief, tijd, ruimte

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Fictie: tijd in verhalen + perspectief + ruimte

Wat weet je hier al over?

Tijd in verhalen

Tijd in verhalen

Verhalen kunnen zich afspelen in een andere tijd.

Dit kan in de toekomst zijn of in het verleden.

Fictie - ruimte

Doel:

Je leert hoe een schrijver spanning creëert met ruimtelijke beschrijvingen. 

Beschrijven van ruimtes in een verhaal

Een schrijver beschrijft ruimtes omdat dit een functie heeft in het verhaal, bijvoorbeeld om gebeurtenissen te omschrijven of om een bepaalde sfeer weer te geven.

Een ruimtebeschrijving kan ook spanning creëeren doordat het juist contrasteert met de beschreven gebeurtenissen. 

Ruimte

* Ruimte is de omgeving waarin het verhaal zich afspeelt, waarin personages zich bewegen. 

* Onder ruimte verstaan we niet alleen fysieke ruimtes, zoals een slaapkamer of een park, maar alle omschrijvingen over de omgeving. 

Voorbeelden:

Voorwerpen: flikkerende lampen, een kerstboom, een ambulance voor de deur.

Geluiden: geraas van verkeer, een tikkende klok, een glas dat kapot valt.

Weer en seizoenen: stralende zon, miezer, bittere vrieskou. 

Tijdperken: het heden, een jaar (1940), een verre toekomst.

Culturen: typische Japanse gerechten, personages met een dialect, jongerencultuur. 

Kijk naar de filmpjes

Beantwoord de vragen

Hoe wordt ‘ruimte’ in deze scene gebruikt?

Welke kenmerken van spanning - ruimte wordt hier gebruikt?

Perspectief

Wie vertelt het verhaal?

• ik-perspectief 
• Personaal perspectief
• Meervoudig perspectief
• Auctoriale verteller

Ik-perspectief

• Ik-persoon vertelt het verhaal
• Je ziet alles door de ogen van één persoon

• Ik-persoon vertelt achteraf over gebeurtenissen

• Ik-persoon vertelt over de gebeurtenissen die
  plaatsvinden op het moment dat hij vertelt. 

Vertellend ik-perspectief

Belevend ik-perspectief

Personaal perspectief

• Hij-/zij-perspectief
• Onzichtbare verteller
• Je ziet de gebeurtenissen door de ogen van 
  één persoon
• Je weet niet méér dan de hij- of zij-persoon
  

Meervoudig perspectief

• Afwisseling van verschillende perspectieven

1. Sophia (belevend ik-perspectief)
2. Dader (vertellend ik-perspectief)

Auctoriale verteller

• Neemt niet deel aan de handeling
• Geeft commentaar op de gebeurtenissen

Wat ga je nu doen?

1 Kijk en denk nu nog eens aan het boek wat je hebt gelezen.

2 In welke tijd speelt dit af. (denk aan tijd, maar ook hoeveel tijd verloopt er in het verhaal)

3 In welke ruimte speelt het verhaal zich vooral af?

4 In welk perspectief is het verhaal verteld.

5 schrijf dit voor jezelf op, want hier gaan we de volgende keer mee werken.

6 Klaar, maak je opdrachten af uit het lesboek of ga lezen in je boek.