Grammatica 3.7

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 1

   3.7 Grammatica       Welkom

Op je tafel:

Laptop/boek

schrift Nederlands

Zinsdelen... geen woordsoorten

Lesdoelen

Aan het einde van de lessen...

• kun je lange zinsdelen benoemen.

Herhaling zinsdelen

Zinsdelen

Wat zijn zinsdelen?

Zinnen zijn gemaakt van zinsdelen. Het zijn een soort puzzelstukjes.

Wat is de pv in de volgende zin:
Gingen wij naar de winkels lopen?

1. Gingen
2. wij
3. naar de winkels
4. lopen

Persoonsvorm tijdproef 

1. Zet de zin in de andere tijd (tijdproef). 

2. Het woord dat verandert is de pv.

Ik loop naar school.

Ik liep naar school.

Elke zin heeft een persoonsvorm.

Wat is de pv in de volgende zin:
Wie is daarheen gegaan?

1. Wie
2. is
3. daarheen
4. gegaan

Wat is het werkwoordelijk gezegde?

PV is een onderdeel van van het wg.

1. Juist
2. Onjuist

Werkwoordelijk gezegde

Werkwoordelijk gezegde (wg) = pv + alle andere ww in de zin.

VB: 

Ik heb dit boek gelezen.

pv = heb

wg = heb gelezen

Benoem pv en wg in de volgende zin:
Wij zijn naar school gegaan.

Uit hoeveel zinsdelen bestaat deze zin:
Ik lees dit boek.

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Zinsdelen

Een zinsdeel kan uit één of meerdere woorden bestaan. 

Een zinsdeel kan in zijn geheel voor de pv gezet worden.

|Ik | lees | dit boek.|              

Deze zin bestaat uit 3 zinsdelen. 

Wat is het onderwerp in de volgende zin:
Ik lees dit boek.

1. Ik
2. lees
3. dit
4. boek

Wat is het o in de volgende zin:
De jongens en meisjes gaan naar het feest.

3.7 Aantekening: onderwerp 

Je kunt het onderwerp vinden door de vraag:

Wie of wat + het werkwoordelijk gezegde?

Het antwoord op deze vraag is het onderwerp.

De kinderen hebben een kaars aangestoken.

Wie hebben aangestoken?

Antwoord: De kinderen

Wat is het onderwerp?

De docent vindt dit een heel leuk onderwerp.

Wanneer je pv, wg en o hebt benoemd, welk zinsdeel blijft over?

De oude man heeft het spel geleerd.

1. De oude man
2. heeft
3. het spel
4. geleerd

Aantekeningen 3.7: Het lijdend voorwerp 

Wie of wat + wg + onderwerp = lijdend voorwerp. 

Let op! Niet iedere zin heeft een lijdend voorwerp!

Wie of wat

+

wg

+

lijdend voorwerp

onderwerp

=

Wat is het lv in de volgende zin:
De boze man loopt de aardige vrouw tegemoet.

Maken 

Opdracht 1 t/m 4

Klaar? Maak opdracht 5 en 6

Kijk goed naar de leertekst

Lesdoelen check 

pv

wg

o

lv

Hij

heeft

bloemen

gekocht.

3.7 Grammatica (deel 2) Welkom

Op je tafel:

Laptop/boek

schrift Nederlands

Zinsdelen... geen woordsoorten

Lezen 

Leg je huiswerk open

Lesdoelen

Aan het einde van de lessen...

• kun je lange zinsdelen benoemen.

Zet de zinsdeelstrepen.

Op straat heb ik een portemonnee gevonden.

Zinsdelen 3.7 (nieuw)

Elk benoemd zinsdeel gaat tussen zinsdeelstrepen!!

| Wij | gaan | de mooie en oude boeken | kopen. |

pv (zin in v.t.) = gaan          

wg = gaan kopen        

o (wie gaan kopen?) = Wij       

lv (wat gaan wij kopen?) = de mooie en oude boeken

o         wg                      lv                                         wg

Zinsdelen 

Zinsdelen, zoals het onderwerp en het lijdend voorwerp, kunnen korte stukjes zijn. Maar soms zijn die zinsdelen behoorlijk lang. Dan bestaan ze uit veel woorden.

Verander de volgorde van de woorden in de zin om erachter te komen hoe lang een zinsdeel is. Voor de pv past altijd maar één zinsdeel. Zet zinsdeelstrepen tussen de zinsdelen.

De grote beer heeft een bal naar mij geschopt. 

Een bal heeft de grote beer naar mij geschopt. V

Een heeft de grote beer bal naar mij geschopt. X

Naar mij heeft de grote beer een bal geschopt. V

Naar heeft de grote beer een bal mij geschopt. X

Zinsdelen

De volgende zinnen hebben allemaal drie zinsdelen. Ze lijken een beetje op elkaar.

De jongen | gooit | een bal.

o = De jongen

wg = gooit

lv = de bal

De grote jongen | gooit | een kleine bal.

o = De grote jongen

wg = gooit

lv = een kleine bal

De grote jongen met de blonde krullen en een pet op | gooit | een kleine, gele, zachte bal.

o = De grote jongen met de blonde krullen en een pet op

wg = gooit

lv = een kleine, gele, zachte bal

Zet zinsdeelstrepen in de volgende zin:
Het jonge meisje en de vrolijke jongen gaan met zijn tweeën op de fiets naar school

Bespreken & maken 3.7

Bespreken: opdracht 1 t/m 4

Maken: 5, 8 en 9

Klaar? Maak opdracht 10

Lesdoelen check

Welke vraag stel je om het onderwerp (o) te vinden?

Benoem pv en wg:
Het kat en muis spel is een hit geworden.

Zinsdelen
Hoeveel zinsdelen heeft de zin?
'Wanneer heb ik vakantie ?

1. 4 zinsdelen
2. 5 zinsdelen
3. 3 zinsdelen
4. 6 zinsdelen

De leergierige jongens en meisjes willen naar school.
Hoeveel zinsdelen heeft deze zin?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

3.7 Grammatica (deel 3) Welkom

Op je tafel:

Laptop/boek

schrift Nederlands

Zinsdelen... geen woordsoorten

Wat is de pv?

1. De boze man
2. is
3. naar de angstige leerlingen
4. gelopen.

Wat is het wg in de volgende zin:

Hij is naar de winkel gaan lopen.

1. is
2. gaan lopen
3. is lopen
4. is gaan lopen

Wat is het onderwerp?

Marina legt het onderwerp uit.

1. Marina
2. legt
3. het onderwerp
4. uit

Wat (of wie) + wg + ow =

1. Lijdend voorwerp (lv)
2. Werkwoordelijk gezegde (wg)
3. Onderwerp (o)
4. Persoonsvorm (pv)

Lijdend voorwerp

Wat is het lijdend voorwerp in deze zin?
Jij kan het lijdend voorwerp in die zin vinden.

1. jij
2. het lijdend voorwerp
3. in die zin
4. kan vinden

Zinsdelen
Hoeveel zinsdelen heeft de zin?
'Wanneer heb ik vakantie ?

1. 4 zinsdelen
2. 5 zinsdelen
3. 3 zinsdelen
4. 6 zinsdelen

Bespreken & maken 3.7

Bespreken: opdracht 5, 8 en 9

Maken: opdracht 10 + Test Jezelf!

Klaar? Volgende dia

Opdracht

Schrijf de zinnen over en benoem pv, wg, o, lv en zet zinsdeelstrepen.

1. Mijn hond is naar de hondenkapper geweest.

2. Kan jij boeken kopen?

3. De grote bomen in het bos zijn omgewaaid. 

4. Ik ga dat hele grote boeket naar mijn moeder brengen.

5. Hij blijft mijn kleding lenen.