Les 5: 3.2 Een veranderende mens

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

een veranderende mens

De invloed van de renaissance op het mensbeeld

Leerdoel

Aan het eind van deze presentatie kun je herkennen en uitleggen op wat de Renaissance is, en wat de invloed van de Renaissance is geweest op het mensbeeld

Middeleeuwen

de Kerk leerde je hoe je in de Hemel kon komen, dus de regels van de Kerk werden door iedereen gevolgd.

In de middeleeuwen was het geloof heel belangrijk of je nou boer, edelman of geestelijke was. 

De Kerk bepaalde de kennis: scholen waren in handen van de Kerk en wetenschappers waren vaak geestelijken.  

middeleeuwen

het motto voor de middeleeuwen: Memento Mori.  Oftewel: Denk eraan, je gaat dood. 

Het leven in de middeleeuwen was niet altijd fijn, maar de Kerk leerde het volk dat ze na de dood beloond zouden worden in de Hemel. Maar alleen als ze volgens de Bijbel hadden geleefd natuurlijk en de Kerk kon je daarbij helpen. 

Laatste oordeel 

Om mensen er aan te herinneren dat ze goed moesten leven liet de Kerk veel afbeeldingen maken van het Laatste Oordeel. Bij deze scene zie je Jezus die oordeelt over de mensen: ga je naar de Hemel of de Hel

het Laatste Oordeel afgebeeld boven de toegang van de kerk

Christus die een oordeel velt over hemel of hel

hier is het vredig en rustig, de hemel

Zondaars worden opgegeten door monsters

Judas (die Jezus verraadde) wordt opgehangen

de straf voor roddelen: het uitrukken van de tong

aartsvader Abraham

Wie bepaalde de kennis die men had in de middeleeuwen

memento mori betekent:

1. geniet van het leven
2. denk aan de doden
3. denk eraan, je gaat dood!
4. geniet met mate

Waarom werd het Laatste Oordeel in de middeleeuwen veel afgebeeld in opdracht van de Kerk?

Einde middeleeuwen

Men werd steeds nieuwsgieriger en begon zélf na te denken. oorzaken hiervoor:

• toenemende welvaart
• toenemende zelfstandigheid 
• toenemende kennis door ontdekkingsreizen

Renaissance

• Renaissance betekent: wedergeboorte van de Griekse en Romeinse kunst en cultuur

• Periode tussen ongeveer 1450-1600

• Ontstaan in Italië

Waarom in Italië? (1)

• Er zijn veel overblijfselen uit de Romeinse tijd

• Door handel was er meer geld en contacten met andere culturen (Afrika, Midden-Oosten, Azië)

• De rijke Italiaanse handelaren wilden ook genieten van luxe spullen

Waarom in Italië? (2)

• Rijke Italianen willen kunst van zichzelf en door hun gekozen onderwerpen. Er worden dan dus niet alleen maar christelijke kunstwerken gemaakt.

• Kunstenaars krijgen daarom veel geld

• Kunst wordt daardoor steeds beter

Renaissance in de praktijk

• Memento mori (Gedenk te sterven) zoals in de middeleeuwen, wordt carpe diem (Pluk de dag)

• Mensen gaan meer leven voor het leven nu, en niet voor het leven na de dood
• het individu wordt belangrijk

• God en geloof blijven heel erg belangrijk, maar het vertrouwen in de kerk wordt minder

Memento mori

Carpe diem

het begrip renaissance betekent:

waarom begon de renaissance in Italië?

1. hier waren de meeste mensen katholiek
2. hier waren Romeinse overblijfselen
3. hier geloofden de mensen nog in Romeinse goden
4. hier was veel invloed vanuit de Arabische wereld

wanneer begint de renaissance ongeveer?

1. 1300
2. 1450
3. 1350
4. 1550

leg uit wat de toenemende welvaart te maken heeft met de renaissance

middeleeuwen

renaissance

carpe diem

memento mori 

Laatste Oordeel

minder vertrouwen in de Kerk

Florence 

De stad Florence in het noorden van Italië wordt het centrum van de renaissance. Florence is een enorm welvarende stad dankzij de internationale handel met Azië en Vlaanderen. Het betaalmiddel in deze stad was de gouden Florijn. 

Geld

• Maar Florence is niet de enige stad met een eigen munt.
• Iedere stad heeft eigen munt... Niet heel handig voor de handel, want nu moet al het geld eerst gewisseld worden als er wordt gehandeld met een andere stad
• Daarom gaan mensen zich specialiseren in het wisselen van geld en hierdoor ontstaan banken. 

Geld

• Maar als je geld wisselt, moet je nog steeds reizen met veel geld op zak
• Onhandig en vooral onveilig!
• Oplossing: wisselbrieven
• een schriftelijke betalingsopdracht waarmee je kan betalen, de brief kan bij een wisselkantoor of een bank worden geruild voor 'echte' munten

Wisselbrieven

Familie Dei Medici

• De Florentijnse familie Dei Medici werd enorm rijk dankzij haar banken
• Maar de familie kreeg ook steeds meer macht in de stad Florence en
• werd de belangrijkste opdrachtgever voor veel kunstwerken en gebouwen

Lorenzo il Magnifico (de geweldige)

Wat liet de familie De Medici dan onder andere maken? 

Bijv. de koepel van grootste kerk van Florence. Belangrijk, want de kerk zelf stond alb bjna honderd jaar maar wel zonder dak...

Waar verdiende de familie Dei Medici haar geld mee?

1. als kunstenaars
2. als politiek leiders van Florence
3. als handelaren in wol
4. als bankiers

Aan de slag

3.2 een veranderend mensbeeld: maken tot en met opdracht 9.