vertering

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Vertering

Leerdoelen:

• de 6 groepen verteringsstoffen kennen
• de functies en kenmerken van deze 6 groepen kennen

In de wand van het hele darmkanaal kringspieren en lengtespieren. 

Dit zijn gladde spieren.

Kenmerk gladde spieren: niet veel kracht, wel lange tijd werken.

Deze spieren zorgen voor darmperistaltiek: voortbewegen van het voedsel door de darm

vertering

De volgende stoffen moeten afgebroken worden, zodat deze opgenomen kunnen worden in de dunne darm:

-1- koolhydraten

-2- eiwitten

-3- vetten

De volgende stoffen kunnen zonder bewerking direct opgenomen worden:

-1- water

-2- vitaminen

-3- mineralen

Vertering gebeurt met behulp van verteringssappen.

Deze worden gemaakt door een exocriene klier.

Wat is dat?

Het autonome zenuwstelsel regelt de spijsvertering.

nl.wikipedia.org

regeling spijsvertering

Practicum 6

Doel: mbv indicatoren voedingsstoffen aantonen

• zetmeel
• eiwit
• glucose
• vitamine C
• vet

Practicum 7

Jullie gaan voedingsmiddelen testen op de aanwezigheid van eiwit, zetmeel, glucose en vitamine C.

Hoeveelheden:

jodium: 2 druppels

fehlings: 3 druppels A, 3 druppels B, mengen en bij 90 graden

DCPIP: 1 druppel

Biureet: 3 druppels NaOH, 3 druppels CuSO_{4, mengen}

Bas 3 Gezonde voeding

Leerdoelen:

• schijf van vijf kunnen gebruiken
• kunnen opnoemen waar gewicht van afhankelijk is

www.voedingscentrum.nl

Bepaal met behulp van de volgende site hoeveel jij kunt eten: http://www.voedingscentrum.nl/nl/gezond-eten-met-de-schijf-van-vijf/hoeveel-en-wat-kan-ik-per-dag-eten-.aspx. Vul je geslacht en leeftijd in.

Wat kan jij doen om gezonder te eten? 

Schrijf op.

Bas 4 Voedsel conserveren

Leerdoelen:

• Kunnen uitleggen waarom voedsel geconserveerd wordt
• Manieren van conserveren kunnen benoemen
• Het verschil tussen voedselvergiftiging en voedselinfectie kennen

voedsel conserveren

Grootste probleem geproduceerde giftige stoffen door bacteriën

Als je er ziek van wordt, heet dit een voedselvergiftiging

Om dit te voorkomen, moet je voedsel langer houdbaar maken

Dit betekent: zorgen dat micro-organismen niet kunnen vermenigvuldigen

Micro-organismen zijn bacteriën en schimmels

Factoren die van invloed zijn bij bederf:

-1- hoge vochtigheid

-2- optimumtemperatuur, hoe dichterbij, hoe sneller bederf gaat; hogere temperatuur:  

a. pasteuriseren: kort tot 72 graden Celsius verwarmen

b. steriliseren: tot 130-140 graden Celsius verhitten, alle micro-organismen gaan dood

-3- zuurstof: 

weghalen of vervangen

-4- andere opties

a. doorstralen: met radioactieve stralen 

b. additieven toevoegen, oa conserveermiddelen, geurstoffen en smaakstoffen

Is het in de fabriek gemaakt, dan is het een synthetisch additief

Bacteriën

• Yoghurt ontstaat door speciale melkzuurbacteriën.
• Bacteriën gebruiken de energierijke stoffen uit de melk

                        Voorbeeld melksuiker.

                        Melkzuur komt vrij als afvalstof

Conserveren

Manieren van  

Koel bewaren

Pasteuriseren

Het product wordt verhit tot 72 graden Celcius

- veel bacteriën en schimmels gaan dood, maar niet allemaal

- je vindt deze melk in de koeling van de supermarkt

Steriliseren

Het product wordt tussen de 130 en 140 graden celcius verhit

- Alle bacteriën en schimmels gaan dood

- De smaak verandert 

- Deze melk vind je in de supermarkt buiten de koeling

Drogen

Water wordt uit de producten gehaald. Bacteriën en schimmels hebben dit nodig om in leven te blijven. 

- gedroogd fruit

- soep (cup a soup)

- melkpoeder / chocopoeder

- gedroogde groenten 

Vacuum verpakken

Ook wel het luchtdicht verpakken. Alle lucht wordt uit de verpakking gezogen. Zo voorkomen ze de verdere groei van bacterien en schimmels

www.npo.nl

0

Typen vertering

-1- mechanische vertering

Hierbij wordt dmv spieren het voedsel kleiner gemaakt en gekneed

Hierdoor groter oppervlak waarop enzymen in kunnen werken.

-2- chemische vertering

Hierbij wordt het voedsel bewerkt dmv enzymen 

Spijsverteringsorganen

1. mondholte, 2. slokdarm, 3. maag, 4. sluitspier, 5. 12-vingerigedarm, 6. alvleesklier, 7. lever, 8. galblaas, 9. dunne darm, 10. blinde darm, 11. dikke darm, 12. endeldarm, 13. anus

nl.wikipedia.org

nl.wikipedia.org

chemische vertering

Vertering mbv enzymen (Binas 82E, F, G)

alleen eiwitten, polysachariden, disachariden en vetten moeten verteerd worden

Eiwitten: in afzonderlijke aminozuren

Poly- en disachariden: in monosachariden

Vetten: in glycerol en vrije vetzuurmoleculen of in monoglyceride en vrije vetzuurmoleculen: BINAS

Mond

Binas 82C, E en F

speekselklieren produceren speeksel met amylase: deel van het zetmeel wordt maltose (disacharide)

werkzame pH: 6 - 7,5

Maag

voedsel in maag: gastrine zorgt voor productie maagsap

hierin zit onder andere pepsinogeen.

Werking enzymen optimaal bij pH 2,5

12-vingerige darm

Krijgt gal uit galblaas, geproduceerd door lever

Gal is geen enzym

Krijgt enzymen uit alvleesklier

Die verteren lange polypeptiden, vetten, disachariden, DNA en RNA

Dunne darm

Hierin vindt laatste afbraak plaats tot opneembare onderdelen: monosachariden, glycerol, vetzuren, monoglyceriden, aminozuren

Dikke darm

Hier vindt laatste opname van voedingstoffen plaats en wordt o.a. vitamine K aangemaakt

Bas 7 resorptie

Leerdoelen:

• kunnen uitleggen wat resorptie is
• kunnen uitleggen welke stoffen hoe en waar opgenomen worden

Resorptie

Opname van water, voedingsstoffen en verteringsproducten in de dunne darm.

Is mogelijk door een groot oppervlak van de dunne darm

grote oppervlak door darmplooien, darmvlokken en microvilli

mogelijkheden transport

• Actief: tegen concentratieverval door transporteiwitten, in cellen dan veel mitochondriën
• Passief: met concentratieverval mee, via eiwitten of membraan
• watertransport: osmose, via aquaporines

opname van de verteringsprodukten in haarvaten en lymfevaten, haarvaten verenigen tot één ader

die heet niet dunne darmader, maar poortader

loopt van dunnedarm naar lever

Zuurstof is verbruikt door dunne darm

wel vol met voedingsstoffen als monosachariden

die worden opgeslagen in lever als glycogeen

verwerking vetten

monoglyceriden, vetzuren en glycerol worden opgenomen

via ER en Golgi naar buiten de cel

via intercellulaire ruimten naar lymfevat

biologiepagina.nl