Tekstsoorten en tekstdoelen 1

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

Wat moet je weten voor de toets?

Onderwerp

Hoofdgedachte

Deelonderwerpen

Tekstdoelen en tekstsoorten

Signaalwoorden en tekstverbanden

Hoofd- en bijzaken

Woordraadstrategieën

Onderwerp van een tekst

Oriënterend lezen (titel, inleiding, tussenkopjes, anders gedrukte woorden en plaatjes lezen)

Noteer in een paar woorden (GEEN HELE ZIN)

Probeer precies te zijn.

Hoofdgedachte

Precies lezen: de hele tekst goed lezen.

Noteer de hoofdgedachte in 1 hele zin. Het is een mini-samenvatting in 1 zin.

Deelonderwerpen

Globaal lezen: 1e, 2e en laatste zin van iedere alinea (1 van die zinnen is de kernzin (de belangrijkste zin van die alinea)

Je noteert het onderwerp van een alinea in een paar woorden.

Tekstdoelen

amuseren 

informeren

activeren/overhalen

overtuigen

instrueren

Tekstsoorten

strip, gedicht, roman

nieuwsbericht, studietekst

uitnodiging, reclame, flyer

betoog, review

handleiding, recept

Signaalwoorden en tekstverbanden

Signaalwoorden geven een bepaald tekstverband aan. Wat heeft het ene stukje tekst met het andere te maken?

Hij was te laat, omdat er een ongeluk was gebeurd. Omdat geeft aan dat er een reden komt voor het eerste stuk, het te laat komen.

Tekstverbanden

opsomming

tegenstelling

voorbeeld

redengevend

Signaalwoorden

en, ook, tevens, daarbij

maar, toch, daarentegen, hoewel

zoals, als, bijvoorbeeld, zo

daarom, omdat, want

Hoofdzaken

Belangrijke informatie over het onderwerp van de tekst.

• Inleiding
• Slot
• Kernzinnen
• Signaalwoorden
• Verbanden

Bijzaken

Minder belangrijke informatie, maken de hoofdzaken duidelijker.

• voorbeeld
• herhaling
• uitleg
• cijfers
• details

Woordraadstrategieën

Zoek synoniem	Ander woord met zelfde betekenis
Zoek omschrijving	Lees woorden voor of na moeilijke woord (context)
Zoek definitie	Het woord wordt heel nauwkeurig omschreven
Zoek voorbeeld	Herken je aan: bijvoorbeeld, zoals, : , neem nou
Zoek tegenstelling	Herken je aan: maar, toch of juist heel ander woord
Hak in stukken	Welk deel van het woord ken je al?
Bekijk plaatjes	Daarin zie je soms ook uitleg

Wat is het onderwerp van het filmpje dat je net hebt gezien?

Wat is de hoofdgedachte?

Welk doel heeft het filmpje?

Nu de vragen over de tekst

Wat is het onderwerp?

Wat is de hoofdgedachte?

Wat denk je dat ambigue betekent in alinea 5?

Wat veranderde met de komst van Raisi?

Wat was de aanleiding van de demonstraties?

Wat is het tekstverband tussen alinea 7 en 8?

1. opsomming
2. tegenstelling
3. voorbeeld

Doel

• Ontdekken welke tekstdoelen en tekstsoorten er zijn.

Aan het eind van de les

• Weet je dat er vijf verschillende tekstdoelen zijn en kun je die benoemen.
• Kun je minimaal vijf verschillende tekstsoorten benoemen.

Tekst lezen

Noteer de vijf tekstdoelen.

Tekstsoorten

Je hebt nu al geleerd dat een schrijver verschillende doelen kan hebben voor een tekst.

Je gaat nu leren dat er ook verschillende tekstsoorten zijn.

Verschillende tekstsoorten

Schrijf minimaal vijf verschillende tekstsoorten op.

Aan de slag

Je krijgt straks verschillende slides te zien met een tekstsoort.

De slide daarna kan je jouw antwoord geven.

Wat is de tekstsoort van de strip 'Donald Duck'?

1. Amuseren
2. Artikel
3. Strip
4. Informeren

Welk tekstsoort zag je?

1. Recept
2. Instructie geven
3. Artikel
4. Recensie

Welk tekstsoort zag je?

1. Overtuigen
2. Artikel
3. Recensie
4. Ingezonden brief

Welk tekstsoort zag je?

1. Artikel
2. Informeren
3. Column
4. Recensie

Welk tekstsoort zag je?

1. Recensie
2. Artikel
3. Column
4. Activeren

Aan het werk

Maken Nieuw Nederlands paragraaf 3 blz. 114 opdrachten 1 en 2.