Bijspijkerles V3

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Doel + programma

• Functies van tekstgedeeltes 
• Argumenten 
• Tekststructuren 
• Afsluiten met vragenmoment

Doel: jullie begrijpen de stof voor het proefwerk Lezen.

Handig: je boek erbij pakken.

Verbindingsmanieren

Vorig jaar heb je geleerd dat er vier manieren van verbinden van alinea's zijn:

1. Signaalwoorden  of signaalwoordengroep

2. Overgangszin met verwijzing 

3. Herhaling

4. Aankondigende zin 

Samenvattend

Opsommend

Voorwaardelijk

Tegenstellend

Concluderend

Dus, concluderend, hieruit volgt

Kortom, samenvattend, 

al met al

mits, als, indien, tenzij, op voorwaarde dat

ook, verder, bovendien, nog

maar, echter, daarentegen, enerzijds...anderzijds

Overzicht functiewoorden

bewijs                                 theorie                      bewering

constatering                   toelichting               conclusie

gevolgen                           verklaring                nuancering

oorzaak                              advies                        ontkenning

oplossing                          afweging                 tegenwerping

opsomming                     argument                weerlegging

probleemstelling          argumentatie

Functies van tekstgedeeltes

Stel jezelf de vraag: welke rol heeft dit stukje tekst, wat is de bedoeling van de schrijver hiermee? 

Tips:

• Soms staat het functiewoord letterlijk in de alinea.
• Als er iets staat als 'uit onderzoek' -> bewijs.
• Functies komen vaak voor in bepaalde combinaties.
• Let op signaalwoorden! (ook = opsomming, dus = conclusie)

Veelvoorkomende functies

In de inleiding: bewering, probleemstelling, theorie, constatering

In het middenstuk: bewijs, gevolgen, nuancering, ontkenning, oorzaak, opsomming, toelichting, afweging, argument(atie), tegenwerping, weerlegging, oplossing.

In het slot: advies, conclusie  

Voorbeeld tekst met functies

Bewering: We moeten minder vlees eten in Nederland.

Alinea met argument: Ten eerste zie je namelijk dat het milieu er slechter aan toe is.

Alinea met afweging: aan de ene kant moeten we het vlees eten minderen om het milieu te redden, maar ook moeten we denken aan de belangrijke voedingsstoffen die vlees ons geeft.

Advies: Wat wij iedereen zouden aanraden is het uitproberen van vleesvervangers.

‘Wij denken echter dat het geen kwestie van geldverspilling was. Die feesten waren juist fantastisch. Van de aanwezigen hoorden wij uitspraken over hoe goed de muziek was en hoe gezellig de sfeer was.’

‘Wij juichen ‘eigen verantwoordelijkheid’ toe mits zij gepaard gaat met maatschappelijke verantwoordelijkheid, we juichen ‘eigen succes toe’ mits ook anderen dezelfde mogelijkheid op succes hebben. Dit zou men centraal moeten zetten in het regeerakkoord.’

Een ander nadeel is de enorme Co2-uitstoot van de ovens waarin gebruikt plastic verbrand wordt. Verder zijn rondslingerende flesjes, frietbakjes en andere rommel een toenemende ergernis. En dankzij natuurdocumentaires is bekend hoeveel plastic er in zee drijft, waar dieren in verstrikt kunnen raken.

Tekststructuur

= de indeling of opbouw van een tekst. 

Leer de indeling van elke structuur en kijk vervolgens in de tekst wat er wordt gedaan in de inleiding, kern en het slot.

De 5 structuren op een rij

• Een verschijnsel-en-verklaringstructuur
• Een verschijnsel-en-besprekingstructuur
• Een probleem-en-oplossingstructuur
• Een voordelen-en-nadelenstructuur
• Een bewering-en-argumentstructuur

. 

Uitleg tekststructuren | Stappenplan:

1. Worden er argumenten genoemd bij een bewering? -> bewering-en-argumentstructuur. Nee? 
2. Wordt er in het begin een probleem genoemd en in de kern oplossing(en) daarvoor? -> probleem-en-oplossingstructuur. Nee?
3. Worden er in de kern alleen maar voor- en nadelen genoemd? Nee? 
4. Is er sprake van een verschijnsel en worden er in de kern oorzaken genoemd? -> verschijnsel-en-verklaringstructuur. Nee?
5. Worden er bij het verschijnsel verschillende dingen genoemd als uitleg, oplossingen, oorzaken en meer? -> verschijnsel-en-besprekingstructuur.

Soorten argumenten

* Gezagsargument (autoriteit op een bepaald gebied).

Die cardioloog zei in een interview dat het ook niet gezond is om té veel te sporten. 

Argumenten herkennen

• Een argument is NIET hetzelfde als een stelling/bewering.
• Een argument geeft aan waarom iets zo is of waarom iemand iets vindt.
• Je herkent het vaak aan signaalwoorden van een reden: omdat, doordat, namelijk. Soms staan ze er niet in maar kun je ze erbij denken.

'Dat energiedrankjes puur vergif zijn, is een fabel. Ter vergelijking: de gemiddelde frisdrank bevat per liter tussen de 110 en 115 gram suiker, energiedrank bevat tot 165 gram. Het zijn dus drankjes met een enorme lading suiker, maar meer dan gebitten beschadigen doen ze niet.

1. Feitelijk argument
2. Ervaringsargument
3. Nut of (on)gewenst gevolg
4. Vergelijkingsargument

Een op de twintig mensen heeft last van oorsuizen, tinnitus. Onder jongeren is het probleem groter, wat vooral komt door creatief lawaai zoals muziek. Driekwart van de jongeren krijgt oorsuizen na een festival of onderzoek, zo blijkt uit onderzoek van de universiteit van Antwerpen.

1. Feitelijk argument
2. Nut of (on)gewenst gevolg
3. Veronderstelling/ vermoeden
4. Emotioneel argument

'Boekhouden bestaat straks niet meer', vertelt hoogleraar Meertsen ons, 'maar ik lig er niet wakker van'. Inmiddels is onze technologie zo geavanceerd, dat zij zelf de meeste data op kunnen hoesten. Toch is de hoogleraar er niet bang voor dat men in deze functies straks werkloos wordt. 'Mijn baan is flexibel, als er handigere manieren komen voor boekhouding, dan zij dat zo en accepteer ik dat.'

Waarom is hoogleraar Meersten niet bang voor het verliezen van zijn baan? Noem het argument hiervoor.

Moment voor vragen

• Heb je nog vragen over bepaalde onderdelen?