Bijspijkerles H3

• Nederlands
• Voortgezet speciaal onderwijs

Doel + programma

• Functies van tekstgedeeltes 
• Argumenten 
• Tekststructuren 
• Afsluiten met vragenmoment

Doel: jullie begrijpen de stof voor het proefwerk Lezen.

Handig: je boek erbij pakken.

Uit blok 3

Uit blok 4

Functies van tekstgedeeltes

Stel jezelf de vraag: welke rol heeft dit stukje tekst, wat is de bedoeling van de schrijver hiermee? 

Tips:

• Soms staat het functiewoord letterlijk in de alinea.
• Let op signaalwoorden! 
• Functies komen vaak voor in bepaalde combinaties.

Combinaties en plek in de tekst

- Probleemstelling  + oplossing 

- Bewering  +  argument + tegenwerping/ afweging

- Oorzaak + gevolg

Inleiding: probleemstelling, bewering

Slot: conclusie, advies

Voorbeeld tekst met functies

Bewering: We moeten minder vlees eten in Nederland.

Alinea met argument: Ten eerste zie je namelijk dat het milieu er slechter aan toe is.

Alinea met afweging: aan de ene kant moeten we het vlees eten minderen om het milieu te redden, maar ook moeten we denken aan de belangrijke voedingsstoffen die vlees ons geeft.

Advies: Wat wij iedereen zouden aanraden is het uitproberen van vleesvervangers.

‘Wij denken echter dat het geen kwestie van geldverspilling was. Die feesten waren juist fantastisch. Van de aanwezigen hoorden wij uitspraken over hoe goed de muziek was en hoe gezellig de sfeer was.’

‘Wij juichen ‘eigen verantwoordelijkheid’ toe mist zij gepaard gaat met maatschappelijke verantwoordelijkheid, we juichen ‘eigen succes toe’ mits ook anderen dezelfde mogelijkheid op succes hebben. Dit zou men centraal moeten zetten in het regeerakkoord.’

Een ander nadeel is de enorme Co2-uitstoot van de ovens waarin gebruikt plastic verbrand wordt. Verder zijn rondslingerende flesjes, frietbakjes en andere rommel een toenemende ergernis. En dankzij natuurdocumentaires is bekend hoeveel plastic er in zee drijft, waar dieren in verstrikt kunnen raken.

Argumenten herkennen

• Een argument is NIET hetzelfde als een stelling/bewering.
• Een argument geeft aan waarom iets zo is of waarom iemand iets vindt.
• Je herkent het vaak aan signaalwoorden van een reden: omdat, doordat, namelijk. Soms staan ze er niet in maar kun je ze erbij denken.

'Dat energiedrankjes puur vergif zijn, is een fabel. Ter vergelijking: de gemiddelde frisdrank bevat per liter tussen de 110 en 115 gram suiker, energiedrank bevat tot 165 gram. Het zijn dus drankjes met een enorme lading suiker, maar meer dan gebitten beschadigen doen ze niet.

1. Feitelijk argument
2. Ervaringsargument
3. Nut of (on)gewenst gevolg
4. Vergelijkingsargument

Een op de twintig mensen heeft last van oorsuizen, tinnitus. Onder jongeren is het probleem groter, wat vooral komt door creatief lawaai zoals muziek. Driekwart van de jongeren krijgt oorsuizen na een festival of onderzoek, zo blijkt uit onderzoek van de universiteit van Antwerpen.

1. Feitelijk argument
2. Nut of (on)gewenst gevolg
3. Veronderstelling/ vermoeden
4. Emotioneel argument

'Boekhouden bestaat straks niet meer', vertelt hoogleraar Meertsen ons, 'maar ik lig er niet wakker van'. Inmiddels is onze technologie zo geavanceerd, dat zij zelf de meeste data op kunnen hoesten. Toch is de hoogleraar er niet bang voor dat men in deze functies straks werkloos wordt. 'Mijn baan is flexibel, als er handigere manieren komen voor boekhouding, dan zij dat zo en accepteer ik dat.'

Waarom is hoogleraar Meersten niet bang voor het verliezen van zijn baan? Noem het argument hiervoor.

Tekststructuur

= de indeling of opbouw van een tekst. 

• Leer de indeling van elke structuur en kijk vervolgens in de tekst wat er wordt gedaan in de inleiding, kern en het slot.
• Wegstrepen 

Structuur	Inleiding	Kern/middenstuk	Slot
Voor-en-nadelenstructuur	Een probleem/ verschijnsel	Voor- en nadelen	Conclusie of samenvatting
Verschijnsel-en-verklaringstructuur	Een verschijnsel	Verschillende verklaringen/ oorzaken	Aanbeveling of samenvatting
Verschijnsel-en-besprekingstructuur	Een verschijnsel	Bespreking verschillende kanten van het verschijnsel	Samenvatting
Probleem-en-oplossingstructuur	Beschrijving van probleem	Oplossingen voor probleem	Afweging of Aanbeveling
Bewering-en-argumentstructuur	Een bewering	Argumenten	Conclusie

Bladzijde 127

Moment voor vragen

• Hebben jullie nog vragen over bepaalde onderdelen? 

Heel veel succes!