Schimmels, Bacteriën en Virussen

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Bacteriën, Virussen en Schimmels

Basisstof 2

Je kunt de kenmerken van bacteriën, virussen en schimmels noemen

virus

bacterie

dier

plant

schimmel

plant

dier

schimmel

bacterie

Domeinen

Bacteriecel

1. Celwand: stevige laag om de bacteriecel
2. Celmembraan: Een dun vlies om het cytoplasma. Bepaald wat er in en uit de cel gaat.
3. Cytoplasma: Water met opgeloste stoffen.

Geen celkern: één groot cirkelvormig chromosoom ligt los in het cytoplasma

Bacteriën zijn prokaryoot

Bacteriecellen

Plasmide:

klein cirkelvormig DNA molecuul, kan uitgewisseld worden met andere bacterie

Hoe groot/klein is een bacterie?

Roze = bloedcel

Paars = groepjes bacteriën

Blauw = bacterie

Achtergrond = menselijke cel

celdeling bacterie

Celdeling

Een bacterie deelt in de perfecte omstandigheid ongeveer elk half uur. 

> Wat zou er met de celdeling gebeuren

als je het in de koelkast stopt?

> En in de vriezer?

Nuttige bacteriën

In je darmen en op je huid leven veel nuttige bacteriën!

Bacteriën en Schimmels zijn reducenten

Productie van levensmiddelen en medicijnen

Schadelijke bacteriën         

Voedselbederf

Nuttige en schadelijke bacteriën

Schadelijke bacteriën

Ze kunnen ons besmetten en ziek maken. 

Als je er ziek van bent krijg je van de dokter  antibiotica 

Bouw virus

Een virus bestaat uit DNA of RNA, verpakt in een laagje eiwit.

BINAS 77 A/B

Hiv/aids

Hiv is het virus

Aids is de ziekte

Wel het virus, niet ziek: seropositief

In Nederland goed te behandelen met Aidsremmers

Viruswerking

1. Virussen injecteren hun RNA of DNA in een cel
2. Cellen kunnen het RNA omzetten in DNA 
3. Het virus DNA kan worden ingebouwd in het DNA van de cel 
4. Als het virus DNA tot expressie komt worden er viruseiwitten gemaakt
5. De viruseiwitten maken nieuwe virusdeeltjes die de cel kunnen verlaten

Verschil bacterie virus

• Bacterie is een cel en een virus niet (leeft niet)
• Bacterie kan zichzelf delen en een virus niet
• Bacterie is veel groter dan een virus

Bacteriofaag

• Virus dat bacteriën als gastheer gebruikt
• Erfelijk materiaal bacteriofaag dringt bacterie binnen
• Erfelijk materiaal ondergaat replicatie
• Nieuwe bacteriofagen geproduceerd, bacterie valt uiteen

Gentherapie

Schimmels

Schimmel

Celkenmerken

Schimmels hebben een celkern. 

Ze hebben ook een celwand. 

Ze hebben geen bladgroenkorrels. 

Ze zijn heterotroof.

Ze zijn belangrijk voor de afbraak van organische stoffen in de natuur.

Schimmels

Meestal ongeslachtelijk voortplanting d.m.v. sporen en vermeerdering cellen van Mycelium --> schimmeldraden.

Verteren voedsel extracellulair (buiten de cel), en nemen voedingsstoffen op.

Nuttige schimmels

Speciale soorten schimmels spelen een rol bij het maken van voedingsmiddelen.

Champignons en cantharellen zijn schimmels die we kunnen eten.

Schimmelkaas

1

Gist is een eencellige schimmel.

Gebruikt voor het rijzen van deeg

2

Schimmel speelt een rol bij maken van bier / wijn

3

cantharellen en champignons

4

Gisten (eencellige schimmels)

Alcoholgisting

• Gist wordt gebruikt voor de
  productie van brood, wijn,
  en bier. Door alcoholgisting
  ontstaan alcohol en CO2

Meercellige schimmels

Veel schimmels zijn reducenten, ze mineraliseren dood organisch materiaal. Deze mineralen kunnen gebruikt worden voor de groei van planten

1

2

5

3

4

Virus dringt de cel binnen en valt uiteen

Virus DNA/RNA wordt vermenigvuldigd en viruseiwit wordt gemaakt

Nieuwe virussen verlaten de cel

Virus Hecht aan de cel

Virus DNA dringt de celkern binnen

Nuttige eigenschap van schimmels

Vervelende eigenschap van schimmels

Wordt een bacterie of een schimmel gebruikt bij de bereiding van het voedingsmiddel?

Bacterie

Schimmel

Ziekteverwekkers vermeerderen zich. Zet de juiste begrippen bij het juiste plaatje

Virus

Bacterie

Celdeling

Zorgt dat cel nieuwe ziekteverwekkers maakt