Natuur en Techniek H1

• Natuur en techniek
• MBO
• Studiejaar 2

Natuur en Techniek (H1)

biologie

DENKVIERKANT

Leven op aarde

Na het afkoelen van de aarde, zo'n 3 miljard jaar geleden, ontstaan er bacteriën. Een miljard jaar later ontstaan planten die zuurstof konden produceren uit licht en daarna volgden andere, meercellige organismen.

Volgorde van ontstaan leven op aarde:

1. eencellige organismen
2. meercellige organismen
3. vissen
4. amfibieën
5. reptielen
6. zoogdieren
7. vogels

Wat is evolutie ?

Het ontstaan, verdwijnen of veranderen van het leven op aarde

organismen indelen

Domeinen, rijken en verder

De 4 rijken

Organismen 

indelen

Ezelsbruggetje: 

AK OF GS

      (RIJK)

A= AFDELING

K= KLASSE

O= ORDE

F= FAMILIE

G= GESLACHT

S= SOORT 

De rijken... en dan?

• Domeinen – rijken....
  
• Vervolg: afdeling – klassen – orden –
    families – geslachten – soorten (-rassen).
  
  
• Soort: samen vruchtbare nakomelingen
    voortbrengen!
• Rassen: Vormen uit een geslacht die door
   de mens (fokken/kruisen) zijn aangepast en
   niet op een natuurlijke wijze zijn ontstaan.
   bijv. - dierenras, - plantenras 

4 rijken

Zoek de verschillen en overeenkomsten

• Celwand: dit geeft stevigheid en bescherming aan de cel.
• Celmembraan: de douane van de cel. Hier wordt bepaald wat een cel in en uit mag.
• Cytoplasma: vloeistof in een cel, bevat organellen (onderdelen van de cel met eigen functie, bijvoorbeeld chlorofyl)
  
• Celkern: bevat erfelijk materiaal

Soorten cellen

Cellen

• Cellen zijn kleine bouwstenen van organismen.
  
  
• Alles wat leeft bestaat uit cellen.
  
  
• Er zijn veel verschillende cellen.

• Alleen zichtbaar onder een microscoop 

Het menselijk lichaam heeft heel veel soorten cellen

Van cel tot organisme

Van cel tot organisme

Organen en orgaanstelsels

Weefsels van mensen

Een groep cellen met dezelfde vorm en 

functie = weefsel

Een orgaan bestaat uit 

verschillende weefsels. 

Orgaantransplantatie

Niet goed werkend orgaan, orgaantransplantatie nodig.

Orgaan afkomstig van orgaandonor

Orgaandonatie

- Orgaantransplantatie

- Donor

- Orgaanafstoting

- Afstotingsremmers

Bij de meeste zoogdieren zijn de organen en orgaanstelsels hetzelfde als bij de mens. 

Bij insecten ziet het er anders uit, maar hebben wel organen en orgaanstelsels. 

Insecten

Ook insecten hebben organen en orgaanstelsels.

We hebben het nu vooral over organen en orgaanstelsels van mensen gehad. Planten hebben ook organen en orgaanstelsel. Ook deze moet je kunnen benoemen

Orgaanstelsel: Dier

Orgaanstelsel: Plant

Organen en orgaanstelsels planten: 

• Plant voldoet aan alle levenskenmerken!
  
  
• Cellen – weefsels – organen – orgaanstelsels.
  
• Plant heeft organen.
    - Wortels – opname water + vastzetten plant.
    - Stengels – vervoer water en voedingsstoffen.
    - bladeren – nerven + bladmoes → fotosynthese
    - bloemen – voortplanting (nieuwe zaden).
  
  
  
• De orgaanstelsels: bijv. vatenstelsel, ademhalingsstelsel en voortplantingsstelsel
  

Planten

--> Eencellig / Meercellig

--> Vaatplanten / Niet-vaatplanten

                                (mossen!)

--> Zaadplanten / Sporenplanten

Levenskenmerken

Levenskenmerken:

• Groei
• Ontwikkeling
• Reageren op prikkels
• Bewegen
• Stofwisseling
• Voeden
• Ademen
• Uitscheiden
• Voortplanting

Groei 

Groei: Het groter en zwaarder worden van een organisme.

Alle organismen groeien!

Levend, dood of levenloos

Levend: organismen vertoont levenskenmerken

Dood: Organismen vertoont geen levenskenmerken

Levenloos: Heeft nooit levenskenmerken gehad

Dus geen organisme

Is iets bewerkt door de mens, dan is het levenloos

Welke verschillen zijn er tussen dierlijke en plantaardige cellen?

1. vacuole, bladgroenkorrels, celkern
2. celkern, celplasma, celmembraan
3. vacuole, bladgroenkorrels, celwand
4. bladgroenkorrels

Wat is een orgaanstelsel?

1. alle organen die werken
2. alle organen die bezig zijn met leven
3. alle levende organen
4. alle organen die samenwerken aan 1 taak

Hiernaast zie je een orgaanstelsel. Welk orgaanstelsel is dit?

1. Ademhalingsstelsel
2. Bloedvatenstelsel
3. Beenderstelsel
4. Verteringsstelsel

dood, levend of levenloos?

1. dood
2. levend
3. levenloos

Wat is het verschil tussen levenloos en dood?

1. Iets wat levenloos is, heeft vroeger geleefd. Iets wat dood is heeft nooit geleefd. Het is geen organisme.
2. Iets wat dood is, heeft vroeger geleefd. Iets wat levenloos is heeft nooit geleefd. Het is geen organisme.
3. Als iets levenloos is zit er geen leven meer in dus is het dood.

Wat is mitose ?

1. Celdeling voor nieuwe lichaamscellen
2. Mitose komt alleen voor bij dieren
3. Mitose is een verbrandingsproces
4. Celdeling voor geslachtscellen

Vat de les samen in maximaal 140 tekens
#Twitter #X

Denkvierkant: Welke hoort er niet bij?