Herhalingsles

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 1

Begintaak

Leg in je eigen woorden uit: wat is standplaatsgebondenheid?

  

Zelfstandig en in stilte

Weet je het niet? Kijk op par. 1.4

Eerder klaar? Lees par. 2.1

Planning

13/09: Par. 1.3 Werken met bronnen

20/09: Par. 1.5 Feiten, meningen en vooroordelen: wat zijn de verschillen + Par. 2.1 Mensen en hun culturen

27/09: Par. 1.4 Standplaatsgebondenheid: wat is dat? + Par. 2.2 Verzamelen en jagen: zo beginnen alle groepen.

04/10: Par. 2.3 Overgang naar landbouw + Par. 1.6 Oorzaken en gevolgen: waarom altijd ingewikkeld?

25/10: Herhalingsles Historische Vaardigheden

28/10: SO bespreken + herhaling H2

1/11: Herhalingsles H2   

Toetsweek: H1 en H2

Programma

1. SO bespreken

2. Herhalingsles

Tijd over? Kahoot

Scheppingsverhaal

God heeft de aarde en de mens geschapen.

Adam en Eva

Evolutietheorie

• Charles Darwin
• Mensapen miljoenen jaren geleden gingen steeds meer rechtop lopen.

Mensen en hun culturen

De mens past zich aan zijn omgeving.

Etnische groepen: mensen met lichamelijk kenmerken die ander zijn dan bij andere groepen mensen. 

Wat is cultuur?

Het denken en doen van een bepaalde bevolkingsgroep. Tot cultuur behoren:

• Economie 
• Sociale omstandigheden
• Politiek
• Andere onderdelen of uitingen (bijv. taal, onderwijs, godsdienst, kunst, sport, etc.)

Jager-verzamelaars (1)

• Leven van de natuur

• Mannen: jagen (ook: vissen)

• Vrouwen: verzamelen van bessen, noten enz.

Jager-verzamelaars (2)

• Leven in kleine groepen (ongeveer 30-50 mensen)

• Geen vaste woonplaats: nomaden:

Trekken achter hun eten aan.

• Eenvoudige woningen: hutten/grotten

• Weinig bezittingen

Ze maakten gebruik van eenvoudige werktuigen, gemaakt van hout, stenen en botten. 

Magie en geloof

Veel dingen waren onbegrijpelijk

Hier kon één verklaring voor zijn: goden

Deze kon je beïnvloeden door magie te gebruiken

Venusbeeld

Dit beeldje was een prehistorische godin. Ze was de godin van vruchtbaarheid en kon zorgen voor gezonde kinderen. 

Jagers werden boeren

Jagers werden boer

Het houden van dieren voor melk of vlees (veetelt) en akkerbouw samen noem je = LANDBOUW!

Klimaatsverandering

• Rond 10.000 v. Chr

• De aarde wordt warmer

• Nederland: moerassen en bossen

• Delen van Afrika en Midden-Oosten: droger 

Noord-Afrika en

Midden-Oosten

• Droog klimaat: minder begroeiing en water (ontstaan woestijnen)
  

• Te weinig voedsel: dieren trekken weg naar vruchtbare gebieden

• Mensen trekken ook weg of gaan andere middelen van bestaan zoeken om in leven te blijven

Vruchtbare Halvemaan

• Gebied waar de eerste landbouw ontstaat (9000 v. Chr.)
  

• Midden-Oosten: Egypte, Israël, Palestina, Jordanië, Libanon, Syrië, Irak, Iran en Turkije

• 'De kraamkamer van de beschaving': ontstaan van steden en het schrift

De eerste steden

• Boeren bouwden boerderijen bij hun akker en hielden er hun vee. 
• Boeren zijn geen nomaden, omdat zij voor hun eigen voedsel kunnen zorgen. 
• Midden-Oosten: bevolkingsgroei = eerste steden! Er ontstaan dorpjes en mensen hebben meer bezittingen.
• Europa: geen reden om boeren te worden, maar toch geworden. Hoe kan dat?

Boeren in Europa

• Pas laat: het was niet nodig, er was voldoende voedsel te vinden.

• Eerste boeren in Nederland: Zuid-Limburg rond 5300 v. Chr.

• Tóch landbouw in Europa: mensen verhuizen uit gebieden waar gebrek aan landbouwgrond is en komen hier terecht

Gevolgen van de landbouwrevolutie

• Mensen stoppen te leven als nomaden

• Het ontstaan van de eerste steden: landbouwsamenleving

• Mensen krijgen meer bezittingen

• Er ontstaat meer ongelijkheid: de één heeft meer bezittingen dan een ander.

Prehistorie in Nederland

• Nederland was lange tijd voor de helft bedekt met ijs.

 

• 30.000 jaar geleden smolt het ijs langzaam weg. 

• Er ontstond een waterrijk gebied. 

Jagers-verzamelaars in Nederland

• De oudste sporen van jagers-verzamelaars in Nederland zijn stenen werktuigen, bv pijlpunten.
  
• Sommige werktuigen die gevonden zijn, zijn 370.000 jaar oud. 

In Oost-Afrika zijn vertuigen gevonden die zo'n twee miljoen jaren oud zijn!

De eerste boeren in Nederland: Bandkeramiekers

• Langs de rivieren van Limburg, 5000 v.Chr.: eerste sporen van akkers, boerderijen en werktuigen.
  

• Bandkeramiekers, door de manier waarop ze hun aardewerk versieren. 

• Rond 4400 v. Chr. verdwenen. De oorzaak weten we niet. 

De eerste boeren leefden met hun veen in boerderijen van ongeveer 35m lang, gemaakt van hout en leem. 

Trechterbekercultuur

• 4300-5000 v. Chr. in het noorden van Nederland. 
• Uit Duitsland en Scandinavië
• Ze hadden aan het begin nog geen vaste woonplaats. 
• Geleidelijk gingen ze over op landbouw.

Begraven in het veen

• Veen: grondsoort
• Gedroogd veen: brandstof
• Rond 1900 groeven daarom veel mensen veen af
• Sporen uit de prehistorie