V2 H3 Bvb en obwb

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

V2

§7 zinsdeelstukken

Lesdoelen

- Je weet dat een zinsdeelstuk een deel is van een zinsdeel.

- Je weet dat een bijvoeglijke bepaling extra informatie geeft over een zelfstandig naamwoord.

- Je weet dat een ondergeschikte bijwoordelijke bepaling extra informatie geeft over een niet zelfstandig naamwoord.

- Je weet dat een zinsdeelstuk weglaatbaar is en 'overbodige' info geeft.

Zinsdelen en zinsdeelstukken

- Gezegde (WG of NG)

- Onderwerp

- Lijdend voorwerp

- Meewerkend voorwerp

- Bijwoordelijke bepaling

- Voorzetselvoorwerp

----------------------------------

- Bijvoeglijke bepaling (bvb)

- Ondergeschikte bijwoordelijke (obwb)

- Bijstelling (bijst)

bepaling (obwb)

Zinsdelen

Zinsdeelstukken

De bijvoeglijke bepaling (bvb)

• ... is een deel van een ander zinsdeel.
• ... zegt iets over het belangrijkste zelfstandig naamwoord in een zinsdeel = de kern.
• ... kan voor of achter dat zelfstandig naamwoord staan.
• ... vind je door te vragen: welk/wat voor + het zelfstandige naamwoord?

Let op: 

De kern is het belangrijkste woord van het zinsdeel, de bvb's zou je weg kunnen laten, de kern niet. 

Vb. 1 bijvoeglijke bepaling (bvb)

Het nieuwe museum \ werd \door de Dordtse burgemeester\ geopend.

De kernen zijn: museum en burgemeester. Die kun je NIET weglaten.

nieuwe = bijv.bep > museum 

Dordtse = bijv.bep > burgemeester 

Nu jij!

De slimme jongen \is \ lid \ geworden \ bij de beste voetbalclub van ons dorp.

Bepaal eerst de kernen - noteer ze op je wisbordje.

De slimme jongen \is \ lid \ geworden \ bij de beste voetbalclub van ons dorp.

slimme = bijv.bep > jongen (zn)

beste = bijv.bep > voetbalclub  (zn)

van ons dorp = bijv.bep > voetbalclub  (zn)

Let op: dorp is geen kern, dat is voetbalclub al.

bijv.bep. kort samengevat:

Een bijv.bep. zegt iets van het belangrijkste ZELFSTANDIGE NAAMWOORD van een zinsdeel = de kern (het belangrijkste ZN van het zinsdeel)

Nu over naar: 

De ondergeschikte bijwoordelijke bepaling

(obwb)

De ondergeschikte bijwoordelijke bepaling

• ... is ook een zinsdeelstuk.
• ... zegt iets over een niet-zelfstandig naamwoord in een zinsdeel = de kern van het zinsdeel (maar geen zn)
• ... kan voor of achter een niet-zn staan.
• Let op: soms zit een obwb binnen een bijvoeglijke bepaling zoals: (heel > lekkere, ontzettend > saaie etc.)

Let op:

De kern is weer het belangrijkste woord van het zinsdeel, de bvb's zou je weg kunnen laten, de kern niet. 

Vb. ondergeschikte bijwoordelijke bepaling (obwb)

De nieuwe sommen | vind | ik | heel erg moeilijk.

-> Welke kern(en) vind je in deze zin?

-> Is dit een zn of een andere woordsoort?

-> benoem welk woord bij welk woord een obwb is, zo:

obwb = erg bij moeilijk                       bvb = nieuwe bij sommen

                                                                      bvb = heel erg bij moeilijk

Vb. ondergeschikte bijwoordelijke bepaling/ obwb

De nieuwe docent | helpt | graag| bij de erg lastige sommen.

Wat is obwb en wat is bvb?

nieuwe = bvb bij docent (bvb, want zn)

lastige = bvb bij sommen (bvb, want zn)

erg = obwb bij lastige (obwb, want geen zn)

Vb. obwb en bvb

De zeer ingewikkelde opdrachten van gisteren vonden de leerlingen van de tweede klas heel erg interessant.

-> Maak een screenshot.

-> Zet zinsdeelstreepjes

-> Onderstreep per zinsdeel de kern. 

-> Is dit een zn of een niet-zn?

-> noteer obwb = .... bij .... // bvb= ... bij ... 

Vb. obwb en bvb

De zeer ingewikkelde opdrachten van gisteren| vonden | de leerlingen van de tweede klas | heel erg interessant.

zeer ingewikkelde is bvb bij opdrachten (=zn)

zeer is obwb bij ingewikkelde (= niet-zn)

van gisteren is bvb bij opdrachten (=zn)

van de tweede klas is bvb bij leerlingen (=zn)

heel erg is obwb bij interessant (=niet-zn)

heel is obwb bij erg (niet-zn) > let op: soms zit er dus een obwb in een bvb!

Stappenplan obwb en bvb

1) Plaats zinsdeelstreepjes.

2) Benoem alle zinsdelen (pv t/m vv).

3) Zoek de kernen in de zinsdelen

4a) Is de kern van het zinsdeel een zn > staat er nog iets voor of achter dit zn in hetzelfde zinsdeel? Dan is dit een bvb. Er kunnen er meer in een zinsdeel en/ of zin staan.

4b) Is de kern van het zinsdeel een niet-zn > staat er nog iets voor of achter dat niet-zn in datzelfde zinsdeel? Dan is dat obwb. Let op:  er kunnen er meer in een zinsdeel en/ of zin staan.

5) Noteer als volgt. Voorbeeldzin: Ik /woon/ in een heel mooi huis. 

heel mooi = bvb bij huis

heel = obwb bij mooi (een obwb kan in een bvb staan!)

Let op:

lidwoorden (een), voornaamwoorden (die, haar), telwoorden (drie) en voorzetsels aan het begin van een zinsdeel (bij, voor) zijn GEEN bijvoeglijke bepaling.

Aan de slag!

• Maak de online planning grammatica