5.3

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g
• Leerjaar 2

3.5 Variatie in genotypen

leerdoelen

Je kunt beschrijven hoe door geslachtelijke voortplanting variatie in genotypen ontstaat. 

je kunt omschrijven wat een mutatie is.

je kunt omschrijven wat kanker is.

Variatie in genotype door geslachtelijke voortplanting

- Welk gen terecht komt in een geslachtscel is toeval.

- Er zijn veel verschillende combinaties. 

- Daardoor ontstaat bij geslachtelijke voortplanting variatie in genotypen. 

- En dus verschillen in fenotype

Variatie in genotype

Meiose

Mutatie

- Plotselinge verandering in het DNA: mutatie  (gemuteerd = veranderd)

- Foutje/ beschadiging celdeling

- Organisme waar je mutatie ziet is een mutant.

- Bv albino (geen pigment) > zie alligator 

Mutagene invloeden

- Foutjes in de celdeling door mutagene invloeden

- Door straling, chemische stoffen. 

- Soms mutatie (verandering) in celdeling.

- Cel gaat ongeremd delen > tumor/gezwel.

- Snelle deling, tumor groeit hard, noemen we kanker.

- Door het bloed vervoert in hele lichaam > uitzaaiingen

kanker

Twee genen van een genenpaar bevatten informatie voor dezelfde erfelijke eigenschap

1. Juist
2. onjuist

Wat is variatie in genotypen?

1. Een nakomeling heeft hetzelfde genotype als de ouders
2. Een nakomeling heeft hetzelfde genotype maar een ander fenotype
3. Een nakomeling heeft en ander genotype dan de ouders

Hoe krijg je variatie in genotype

1. Celdeling
2. Evolutie
3. Geslachtelijke voorplanting
4. Natuurlijke selectie

Wat kan zorgen voor variatie in genotype?

1. Alleen mutaties
2. Alleen geslachtelijke voortplanting
3. Mutaties en geslachtelijke voortplanting
4. Naar de sportschool gaan of in de zon liggen

Wat is een mutatie?

1. Een verandering in het fenotype
2. Een verandering in het genotype

Wat heeft meer invloed? Een mutatie in een geslachtscel of een mutatie in een lichaamscel?

1. Geslachtscel
2. Lichaamscel
3. Beide evenveel

Bij ongeslachtelijke voortplanting is het ... hetzelfde.

1. Fenotype
2. Genotype
3. Allebei
4. Geen

Aan de slag!

Maken: Opdr. 1 t/m 8 basisstof 3

Aantekening

Geslachtelijke voortplanting: voortplanting met zaden/eicellen, er ontstaat variatie in het genotype

variatie in genotypen: Verschillende genotypen binnen één soort.

mutatie: Plotselinge verandering van het DNA.

mutant: Individu met een gemuteerd allel in het fenotype.

mutagene invloeden: Invloeden uit de omgeving die de kans op een mutatie vergroot, zoals uv-straling en sigarettenrook

Tumor: Als cellen zich ongeremd gaan delen kan er een tumor ontstaan.
Kwaadaardige tumor = kanker 
Uitzaaiing: Als er cellen van en tumor in het bloed terecht komen en op andere plekken tumoren laat groeien. 

Evaluatie

In deze les heb ik geleerd hoe variatie in genotypen ontstaat?

Evaluatie

Ik weet wat een mutatie is en hoe kanker ontstaat?