11.4 Uiterlijk voorspellen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

11.4 Uiterlijk voorspellen

Programma

- Plan van Aanpak (teams opdrachten) ingevuld?

- Leerlingen nog inhaaltentamens open staan?

- KWT lessen verplicht bij uitnodiging via teams 

- Administratie [e-mail]

- Kort herhalen 11.3, Uitleg 11.4 

- Aan de slag met de LessonUp 11.4 en keuzeopdracht

Leerdoelen 11.4

- Je kunt uitleggen waarom je 50% kans hebt op een jongen of meisje.

- Je kunt met behulp van een kruisingsschema voorspellen wat de kans op een bepaald fenotype bij de F1 generatie is.

- Je kunt met behulp van een kruisingsschema voorspellen wat een bepaald fenotype bij de F2 generatie is.

F1 generatie / F2 generatie

F1 generatie - Hiermee bedoelen ze de kinderen.

F2 generatie - Hiermee bedoelen ze de kinderen van de F1. (kleinkinderen van P van kinderen van F1)

Heterozygoot

De genen voor een eigenschap zijn verschillend. Voorbeeld: Aa

Eicellen en zaadcellen

Door meiose ontstaan de geslachtscellen.

In de eierstokken ontstaan eicellen met 23 chromosomen.

In de zaadcellen ontstaan zaadcellen met 23 chromosomen.

Homozygoot

De genen voor een eigenschap zijn gelijk. Voorbeeld: aa of AA

Dominant gen

Het overheersende gen. Deze geef je aan met een Hoofdletter. Voorbeeld: A, B, R.

Recessief gen

Het onderdrukte gen. Deze geef je aan met een kleine letter. Voorbeeld: a, b, r.

P generatie

Hiermee bedoelen ze de ouders.

Homozygoot

Heterozygoot

Dominant

Recessief

Intermediair

2 gelijke genen voor één eigenschap

2 ongelijke genen voor 1 eigenschap

overheersend gen van een paar

onderdrukt gen van een genenpaar

Beide genen zijn even sterk, komen beiden naar voren in fenotype

Je kunt uitleggen waarom je 50% kans hebt op een jongen of meisje.

• De moeder (XX) geeft via haar eicellen altijd een X door
  

     (dus 2x een X)

• De vader (XY) geeft via zijn zaadcellen een X of een Y door. Dus 50% kans op een X of 50% kans op een Y.
  

 

Uitleg kruisingsschema

In het kruisingsschema zie je dat je (2 x 25%) = 50% hebt op een jongen. En (2 x 25%) = 50% kans op een meisje.

Een vrouw heeft 3 kinderen ze zijn allemaal jongens. Ze is zwanger van nummer 4. Hoeveel kans is er dat ze weer een jongen krijgt?

1. 25%
2. 50%
3. 75%
4. 100%

Bekijk de chromosomenkaart hiernaast. Is dit een chromosomenkaart van een man of een vrouw?

Je kunt met behulp van een kruisingsschema voorspellen wat de kans op een bepaald fenotype bij de F1 generatie is.

F1 generatie = kinderen 

Welke mogelijkheden zijn er?

Fenotype

Genotype

Mogelijke geslachtcellen

Heterozygoot

Aa

Je kunt met behulp van een kruisingsschema voorspellen wat de kans op een bepaald fenotype bij de F1 generatie is.

Dit kun je in een kruisingschema zetten. 

opties man    = boven horizontaal

opties vrouw = verticaal zijkant

In het schema worden de opties samengevoegd.

Je kunt met behulp van een kruisingsschema voorspellen wat de kans op een bepaald fenotype bij de F1 generatie is.

fenotype = 3 x25% = 75% donker

genotype = 2 x 25% = 50% op Aa

                    = 1 x 25% op AA

                    = 1 x 25% op aa

Er zijn altijd 4 opties: 

genotype

A bij A = AA

a bij A = aA (schrijf je als Aa)

A bij a = Aa

a bij a = aa

fenotype

- donker

- donker

- donker

- rood

Konijnen kunnen zwartharig (R) en witharig (r) zijn.

Zwart haar is dominant

Hoe geven we het genotype van een homozygoot zwartharig mannetje aan?

1. Rr
2. rr
3. RR
4. zwart haar

 

 

1. De kleuren bruin en wit geven informatie over het .....................................    van de cavia’s

2. De term heterozygoot geeft informatie over het ..................................... van de cavia’s.

Een bruine cavia, die voor de eigenschap vachtkleur heterozygoot is, krijgt jongen. Deze jongen zijn verwekt door een wit mannetje. Het eerstgeboren jong is wit.

Genotype

Fenotype

Homozygoot dominant  x homozygoot  recessief

Cavia's kunnen langharig of kortharig zijn.

Langharig is dominant

Een heterozygoot mannetje paart met een homozygoot recessief vrouwtje

Wat is het fenotype van de ouders?

1. Rr x rr
2. rr x RR
3. Langharig x kortharig
4. Langharig x langharig

Cavia's kunnen langharig of kortharig zijn.

Langharig is dominant

Een heterozygoot mannetje paart met een homozygoot recessief vrouwtje

Wat is het genotype van de ouders?

1. Rr x rr
2. rr x RR
3. Langharig x kortharig
4. Langharig x langharig

Maak een kruisingsschema:

Rr x rr

Hoe ziet de F1 eruit?

geslachtscellen R of r x r ofr

	R	r
r	Rr	rr
r	Rr	rr

Cavia's kunnen langharig of kortharig zijn.

Langharig is dominant

Een heterozygoot mannetje paart met een homozygoot recessief vrouwtje.

Hoeveel % van de F1 is langharig?

1. 25%
2. 50%
3. 75%
4. 100%

P1 = homozygoot
P2 = homozygoot
Bruin is dominant over groen

Schrijf de genotype van P1 en P2 op.
P1 =
P2=

P1 = homozygoot
P2 = homozygoot
Bruin is dominant over groen
Schrijf op welke geslachtscellen er kunnen voorkomen.
P1 =
P2 =

P1 heeft bruine ogen genotype AA

P2 heeft groene ogen genotype aa

Sleep de juiste letters naar het kruisingschema:

A

A

a

a

P1 heeft bruine ogen genotype AA

P2 heeft groene ogen genotype aa

Sleep de juiste letters naar het kruisingschema:

A

A

a

a

T

A

A

A

a

a

A

a

a

Beide ouders zijn homozygoot, bruin is dominant.

Hoeveel kans is er op nakomelingen met groene ogen?

Tip: gebruik het kruisingsthema van de vorige vraag.

Maak anders het kruisingsthema op papier

1. 0%
2. 25%
3. 50%
4. 100%

Aan de slag:

- Maak nu de LessonUp die klaarstaat in de klaslessonUp van 11.4

Ben je klaar, dan ga je verder met een keuzeopdracht.

Keuze: 

1. Maak de digitale werkboekopdrachten.

2. Werk de leerdoelen uit.