1.3 Fotosynthese en verbranding 1.4 Glucose als brandstof

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

1.3 Fotosynthese en verbranding

Leerdoelen 1.3 Fotosynthese en verbranding

• Je kunt stoffen indelen in organische en anorganische stoffen.
• Je kunt de processen van fotosynthese en verbranding bij organismen beschrijven.
• Je kunt uit proefopstellingen met organismen in afgesloten ruimten afleiden hoe het gehalte aan zuurstof en koolstofdioxide in die ruimten verandert.

Een van de verschijnselen die levende organismen vertonen, is stofwisseling.
Wat is een voorbeeld van stofwisseling?

1. Groeien.
2. Bewegen.
3. Ademhalen.
4. Voortplanten.

Stofwisseling vindt plaats bij

1. slagaders
2. aders
3. haarvaten
4. kransaders

Wat behoort NIET tot het levenskenmerk stofwisseling

1. Ademhalen
2. Uitscheiden
3. Voeden
4. Bewegen

Organische stoffen:

• energierijk
• Koolhydraten (glucose, zetmeel), vetten en eiwitten
• Door organismen gevormd

Planten belangrijke voedingsbron voor mensen

Anorganische stoffen

• zowel in de levenloze natuur als in organismen
• weinig energie
• mineralen, zuurstof, water, koolstofdioxide

Stofwisseling

• Het omzetten van stoffen in andere stoffen.
• Fotosynthese is een vorm van stofwisseling.
• In alle organismen vindt stofwisseling plaats.

Fotosynthese

                   +                      -->                       +

Verbranding

                   +                      -->                       +

______________________________________________________

Bij fotosynthese is dit nodig:

Bij verbranding ontstaat dit:

Koolstofdioxide

Koolstofdioxide

Zuurstof

Zuurstof

Water

Water

Glucose

Glucose

licht

energie

energie

licht

Verbranding

• Niet alleen dieren doen aan verbranding. 
• Planten, bacteriën en schimmels doen allemaal aan verbranding. 
• Planten verbruiken dus ook glucose die ze zelf hebben gemaakt.

Licht:      fotosynthese én verbranding

Donker: alleen verbranding

Vraag, noteer je antwoord.

Vier planten worden onder verschillende omstandigheden weggezet.

Plant 1 staat in het licht bij een temperatuur van +20 °C.

Plant 2 staat in het licht bij een temperatuur van –20 °C.

Plant 3 staat in het donker bij een temperatuur van +20 °C.

Plant 4 staat in het donker bij een temperatuur van –20 °C.

In welke plant(en) kan fotosynthese plaatsvinden?

antwoord

alleen in plant 1

daar is het licht en warm genoeg

Wat zijn voorbeelden van anorganische stoffen?

1. water, glucose, zetmeel
2. water, ijzer en magnesium
3. zetmeel, ijzer, magnesium en water
4. zonlicht, glucose, magnesium, water

Anorganische stoffen zijn

1. Energie rijk
2. Energie arm
3. Worden gevormd door fotosynthese
4. Zijn voedingsstoffen

organische stoffen

anorganische stoffen

koolhydraten  

vetten

eiwitten

water

mineralen

koolstofdioxide

Verbranding is ...

1. glucose + zuurstof = koolstofdioxide + water
2. koolstofdioxide + water = glucose + zuurstof
3. koolstofdioxide + glucose = water + zuurstof
4. glucose + water = koolstofdioxide + zuurstof

Verbranding kan bij

1. Planten
2. Planten, dieren
3. Planten, dieren, schimmels
4. Planten, dieren, schimmels en bacterien.

1.4 Glucose als grondstof

Leerdoelen 1.4

• Je kunt de assimilatie bij planten beschrijven
• Wat is het doel van assimilatie?
• Wat gebeurt er bij assimilatie?
• Waar dienen de producten van assimilatie voor?
• Gaat alle glucose naar assimilatie?

Assimilatie

6 Voedingsstoffen

• eiwitten
• koolhydraten (suikers, zetmeel)
• vetten
• mineralen 
• vitaminen 
• water 

Wat maken planten van glucose?

• Glucose kan omgezet worden in andere koolhydraten (suikers)
• Glucose kan worden omgezet in het koolhydraat zetmeel
• Glucose kan worden omgezet in het koolhydraat cellulose
• Glucose kan samen met nitraat (mineraal) worden omgezet in eiwitten
• Glucose kan worden omgezet in vetten

• Al deze omzettingen samen heet assimilatie
• Assimilatieproducten: glucose en de organische stoffen die uit glucose zijn gevormd.

Wat kun je maken van glucose?

Glucose ontstaat bij fotosynthese, het is suiker. 

Wat doet een plant met deze suiker? Hier zie je op de afbeelding hiernaast.

Let op dat glucose wordt omgezet in drie verschillende koolhydraten. 

lees en leer de verschillende onderdelen goed!

Eiwitten

Een plant combineert glucose en nitraat om eiwitten te maken. Eiwitten worden gebruikt in het cytoplasma en opgeslagen in bijvoorbeeld zaden. 

Vetten

Worden opgeslagen in zaden. 

Suiker

wordt vervoert in water naar alle delen van de plant 

zetmeel

Wordt als reservestof opgeslagen in de verdikte delen van de plant. Zetmeel is een koolhydraat, die voor langere tijd kan worden opgeslagen

Cellulose

Hier worden de celwanden van planten mee gemaakt. Vooral in de houtvaten en vezels. Sommige planten hebben heel veel vezels zoals katoen, dat uit zoveel vezels bestaat dat mensen het gebruiken om kleding te maken. 

Functies (energierijke) stoffen uit glucose gemaakt

• Brandstoffen: er wordt overdag meer glucose gemaakt dan verbrand, de rest wordt gebruikt voor assimilatie.

• Veel stoffen die bij assimilatie ontstaan dienen als Bouwstoffen.

• Wat overblijft van de organische stoffen wordt opgeslagen als Reservestoffen 

Functies assimilatieproducten

• Glucose: brandstof 
• Zetmeel: opslag in bladeren en wortels
• Cellulose: opbouw van cellen
• Eiwitten: maken cytoplasma, opslag in zaden
• Vetten: opslag in zaden

De functies van assimilatieproducten

• Als brandstof:  glucose
• Als bouwstof:    eiwitten, cellulose
• Als reservestof:  zetmeel, suiker, vetten
• Als beschermende stof:  vitaminen

Glucose

1. Organisch
2. Anorganisch

Wat is glucose?

1. Glucose is een brandstof dat afkomstig is van planten door fotosynthese
2. Glucose is een vorm van vet en dient als brandstof

glucose is een ...

1. koolhydraat
2. vet
3. eiwit
4. voedingsvezel

De glucose die geproduceerd wordt bij de fotosynthse wordt door planten vervolgens omgezet in: 

Dit heet voortgezette assimilatie, deze stoffen vind je bij planten vooral in de:

Zaden

Knollen en wortels

Celwanden, hout- en bastvaten

Cellulose

Eiwitten

Vetten

Zetmeel

Leerdoelen 1.3 Fotosynthese en verbranding

• Je kunt stoffen indelen in organische en anorganische stoffen.
• Je kunt de processen van fotosynthese en verbranding bij organismen beschrijven.
• Je kunt uit proefopstellingen met organismen in afgesloten ruimten afleiden hoe het gehalte aan zuurstof en koolstofdioxide in die ruimten verandert.