2.1: naar een ander soort leven

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

2.1: naar een ander soort leven

Deel 1: t/m p. 41: de grondwet van 1848

Leerdoelen

• Ik kan uitleggen hoe Nederland vanaf 1815 bestuurd werd. 
  
• Ik kan uitleggen wat er door de grondwet van 1848 veranderde in het bestuur van Nederland.
  
• Ik kan vertellen hoe de leef-en werkomstandigheden van de arbeiders waren.
• Ik kan beschrijven hoe de samenleving veranderde door de industrialisatie. 

Voorkennis activeren:

• Vraag de leerlingen: wat hebben deze mensen met elkaar gemeen? (Evt even in duo's uitwisselen)
• Daarna de vraag: wat doet de koning nu nog? --> in de rest van de les kijken we naar hoe de rol van de koning vroeger was

Het bestuur van Nederland vanaf 1815

Koning Willem I was het staatshoofd:

• = persoon met het hoogste gezag (macht) in een staat

Nederland werd een constitutionele monarchie:

• Constitutie = grondwet
• Monarchie = koninkrijk 

Het bestuur van Nederland vanaf 1815

Hoe werd Nederland bestuurd?

• De koning mocht ministers ontslaan en benoemen
• Ministers maakten wetten en voerden deze uit
• Er was een parlement met een Eerste en Tweede Kamer die stemden of wetten uitgevoerd mochten worden 
• De koning koos de Eerste Kamer en de Tweede Kamer werden bij verkiezingen gekozen door de rijkste mannen van het land 
• De koning was de leider van de regering

Steeds meer ontevredenheid

Er ontstonden 2 groepen in de politiek:

• Liberalen: vrijheid in de politiek            zij waren ontevreden over de politiek en wilden verandering 
• Conservatieven: de macht moet bij de adel en de koning blijven (alles bij het oude) 

De liberalen en katholieken komen in opstand in Zuid-Nederland          ontstaan van het koninkrijk België

De grondwet van 1848

In 1848 komen overal in Europa mensen in opstand tegen de koningen (= revoluties)            koning Willem II is bang dat hetzelfde gaat gebeuren in Nederland           hij laat Thorbecke de grondwet veranderen 

De grondwet van 1848

Wat staat er in de nieuwe grondwet?

• De koning is niet meer de leider van de regering          hij heeft minder macht
• Het parlement bepaalt wie er in de regering zit
• Eerste Kamer wordt niet meer gekozen door de koning

Nog steeds geen democratie          alleen de rijke mannen mogen stemmen

Liberalen

Conservatieven

"Ik wil dat de overheid zich niet bemoeit met mijn bedrijf."

"Het koningshuis moet blijven, omdat dit bij Nederland hoort.

"In het parlement moeten vooral veel mensen van adel zitten, want dit is hoe het altijd is geweest."

"Ik wil dat niet alleen mensen van adel kiesrecht hebben, maar ook anderen."

Wat hoort niet bij Nederland voor 1848?

1. De koning is de leider van de regering
2. Het parlement bepaalt wie er in de regering zit
3. De koning kiest de leden van de Tweede Kamer
4. Ministers worden gekozen door de koning

Leg in je eigen woorden uit wat het begrip 'constitutionele monarchie' betekent.

Tot 2:49. 

Kijkvragen:

• Welke voorbeelden van slechte werkomstandigheden heb je gehoord?
• Welke voorbeelden van slechte leefomstandigheden heb je gehoord?

Wonen en werken in de industriële samenleving

Komst van fabrieken            ontstaan van industriële samenleving:

• Meeste mensen wonen in steden en werken in fabrieken

Hoe zag het leven van arbeiders er uit in de 19e eeuw?

• Lange werkdagen
• Slechte omgeving
• Weinig loon
• Kinderarbeid
• Slechte leefomstandigheden 
• Veel ziektes

Al deze problemen rondom de leef- en werkomstandigheden heten de sociale kwestie 

Veranderingen in de samenleving

Werknemers zijn hier ontevreden over          oprichting van vakbonden:

• Onderhandelen met werkgevers
• Staken voor betere werkomstandigheden 

In de politiek komt er ook meer aandacht voor de sociale kwestie:

• Onderzoek naar leef- en werkomstandigheden
• Wetten die het leven van arbeiders verbeteren

Hoe noem je de verenigingen die ontevreden arbeiders oprichtten?

1. Vakbonden
2. Sociale kwestie
3. Kinderwetje
4. Grondwet

Industriële samenleving

Wat ga je doen:

Maken Paragraaf 2.1

Verder met de opdrachten.