5 bss 8 Eilandjes van Langerhans en bijnieren

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g
• Leerjaar 3

5.8 Eilandjes van Langerhans en de bijnieren

wat gaan we vandaag doen?

herhalen 5.6 en 5.7

bespreken huiswerk

nieuwe theorie: 5.8

zelf aan de slag

5.6 Het hormoonstelsel

het hormoonstelsel bestaat uit een aantal hormoonklieren

hormoonklieren produceren hormonen

hormonen zijn stoffen die de werking van bepaalde organen regelen

Het hormoonstelsel

Bij veel klieren worden de geproduceerde stoffen afgevoerd via afvoerbuizen. Bijv. bij de speekselklieren.

Bij hormoonklieren hebben geen afvoerbuizen. Zij geven de hormonen af aan het bloed dat door de hormoonklieren stroomt. Via het bloed komen de hormonen in het hele lichaam terecht.

Het hormoonstelsel

Een hormoon is alleen werkzaam in weefsels en organen die gevoelig zijn voor dat hormoon.

Hormonen zijn van invloed op de groei en ontwikkeling, op de stofwisseling en de voortplanting.

5.7  hypofyse en schildklier

hypofyse:

- ligt tegen de onderzijde van de hersenen

- produceert verschillende hormonen

- produceert groeihormoon die de groei van de beenderen van het skelet regelt

- produceert hormonen die de werking van andere hormonen beïnvloed

hypofyse en schildklier

schildklier:

- ligt in de hals, voor het strottenhoofd tegen de luchtpijp aan

- produceert het schildklierhormoon onder invloed van hormonen uit de hypofyse

- het schildklierhormoon beïnvloedt de stofwisseling, de groei en ontwikkeling;

het stimuleert de verbranding in de cellen

hypofyse en schildklier

Als je teveel schildklierhormoon produceert, dan gaat je verbranding sneller: je wordt rusteloos en vermagert

Als je te weinig schildklierhormoon produceert, dan gaat je verbranding langzamer: je krijgt het sneller koud en bent sneller moe

5.8 Eilandjes van Langerhans en bijnieren

Eilandjes van Langerhans

- liggen in de alvleesklier

- groepjes cellen

- produceren insuline en glucagon

- houden glucosegehalte van het bloed constant

Eilandjes van Langerhans

We hebben glucose nodig voor de verbranding in onze cellen. Deze glucose krijg je uit je voedsel en wordt in de dunne darm opgenomen in het bloed.

Door de hormonen insuline en glucagon blijft de hoeveelheid glucose in je bloed (bloedsuikerspiegel) constant: ongeveer 0,1%

Eilandjes van Langerhans

Insuline en glucagon hebben een tegenovergestelde werking.

Als de bloedsuikerspiegel stijgt, wordt er insuline gemaakt. Dit zorgt ervoor dat glucose wordt opgenomen in de cellen en dat de bloedsuikerspiegel daalt.

Als de bloedsuikerspiegel daalt, dan wordt er glucagon gemaakt. Dit zorgt ervoor dat er glucose vrijkomt uit de cellen en dat de bloedsuikerspiegel stijgt.

Glucose wordt in de lever en de spiercellen als reserve opgeslagen als glycogeen.

Eilandjes van Langerhans

diabetes (suikerziekte):

- te weinig of geen productie van insuline of

- cellen reageren niet meer op insuline

- hierdoor stijgt de bloedsuikerspiegel

- zelf insuline toedienen

bijnieren

bijnieren

- liggen bovenop de nieren

- produceren adrenaline

bijnieren

adrenaline:

- woedend/bang/schrikken

- werkt snel en kort

- zorgt voor de omzetting van glycogeen in glucose (in spieren en lever)

- glucosegehalte in het bloed stijgt

- snellere hartslag en ademhaling

zelf aan de slag

opdracht 55, 57, 58, 59 maken