Les 6 - Voedingsgebruiken/Diëten

Mens en Gezondheid

Hoofdstuk 4 

Voedingsgewoontes 

terugblik + start hoofdstuk 

Etiketten

Op een etiket moet in ieder geval staan:

Naam

Inhoud

Allergenen

Voedingswaarde

Netto hoeveelheid

Houdbaarheid

THT (ten minste houdbaar tot)

UVD (uiterste verkoop datum)

Bewaarvoorschrift/gebruiksaanwijzing

Naam en adres fabrikant/producent

productcode

www.voedingscentrum.nl

Keurmerk

Een keurmerk is een logo op het product waarmee de fabrikant een bepaalde kwaliteit van dat product beloofd .

Gezondheidsclaim 

Gezondheidsclaims stellen dat een voedingsmiddel voordelig is voor je gezondheid. Een voorbeeld is ‘cholesterolverlagend’, zoals je soms op margarine ziet staan. Gezondheidsclaims moeten goed onderbouwd zijn. Ze mogen alleen gebruikt worden als deze op de Europese lijst van goedgekeurde claims staan.

Voorbeelden van een gezondheidsclaim

Hoofdstuk 4 

Voedingsgewoontes

Ontbijt jij?
* Waaruit bestaat je ontbijt?
* Eet je alleen of met iedereen die thuis is?
*Ontbijt je in het weekend anders? Hoe dan?

Avondeten
*Eet je alleen of met het gezin?
*Eet je aan tafel of voor de tv?

Extra vragen:

* Eet je aan een gedekte tafel?

*Weet jij wat de functie is van gezamenlijk eten? -> Sociale gelegenheid, verbinden, gezellig en ontspannen. Samen eten zorgt er voor dat je je mentaal beter voelt. 

* Eet je met bestek of met je handen?

* In welke cultuur eten ze met de rechterhand? -> India en veel Islamitische landen

Overeenkomsten en verschillen

1. Wat zijn nu opvallende overeenkomsten en verschillen in onze eetgewoontes? 
2. Wat bepaald onze eetgewoontes?
3. Zou jij je eetgewoonte willen veranderen en wat dan? 

cultuur/ geloofsovertuiging

opvoeding

geloven dat bepaalde voedingsgewoonte gezond is.

Afwijkende voedingsgewoontes

Steeds meer mensen hebben een afwijkende voedingsgewoonte. Wat is nu eigenlijk een afwijkende voedingsgewoonte? 

Afwijkende voedingsgewoonte

je eet zoals je gewend bent en wat je normaal vindt. 

Voor iedereen is normaal wat anders. 

denk aan geloof en eten

Conclusie

Er bestaat dus eigenlijk geen afwijkende voedingsgewoonte. 

Je bent een voedingsgewoonte gewend, voor jou normaal, wat anders is is dus afwijkend. 

Een voorbeeld van een afwijkende voedingsgewoonte:

Je volgt een bepaald dieet omdat je af wil vallen, je juist aan wil komen of dat je bepaalde producten niet mag eten omdat je een allergie of intolerantie hebt.

 

het kan ook een keuze zijn

vegetarisch, veganistich.

Elk land heeft haar eigen eetgewoontes.

Wat herken je?

Biologische Voeding

Bij productie van biologisch voedsel wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met milieu, dier en mens. Dit is vastgelegd d.m.v. regels en wordt gecontroleerd.

Biologische boeren gebruiken geen chemische bestrijdingsmiddelen, kunstmest of antibiotica. Daarnaast gebruiken biologische veehouders biologisch voer voor hun dieren en geven ze hun dieren meer ruimte dan gebruikelijk.

Geloof/religie en voeding

Elk geloof heeft zijn eigen regels voor eten en drinken. Elk geloof heeft dus eigen ‘voedingsgewoontes’.

Islam

Jodendom

Hindoeïsme

Boeddhisme

Christendom

Islam

Een moslim eet geen varkensvlees en alle daaruit voortkomende bijproducten.

Een moslim mag ook geen alcohol drinken.

Een moslim mag alleen vlees eten van een rein en ritueel geslacht dier. Dit wordt ‘halal’ genoemd.

Moslims houden zich aan de ramadan. Tijdens de ramadan mag tijdens zonopkomst en zonsondergang niet gegeten en gedronken worden.

Eten Islamitische mensen dit?

1. JA
2. NEE

Joden

Joden eten voedsel dat ‘koosjer’ wordt genoemd.

Koosjer betekent ‘geoorloofd’. Dit eten is in overeenstemming met de spijswetten.

Koosjer zijn alle dieren met gespleten hoeven die herkauwen

Joodse mensen kennen een aantal dagen waarop ze vasten

Hindoeïsme

Veel oudere Hindoestanen eten vegetarisch omdat alles wat leeft als heilig wordt beschouwd.

Bij religieuze feesten wordt in de regel vegetarisch gegeten.

Hindoes vasten bij religieuze bijeenkomsten en bij sterfgevallen

4.16 blz. 192

Boeddhisme

De meeste boeddhisten zijn vegetarisch. Het doden en eten van vlees is in strijd met hun voorschriften.

Boeddhisten eten geen voedsel dat lustgevoelens en een opvliegende gemoedstoestand opwekken.

Verslavende producten zijn verboden.

Christendom

Christenen mogen alles eten, want zij geloven dat het kwaad niet van buiten maar van binnen komt.

Maak de opdrachten van hoofdstuk 4

Hoofdstuk 5

Diëten en voedingspatronen

Diëten en voedingspatronen

Vaak volgen mensen een dieet om gezondheidsredenen. Het kan ook voor mensen worden voorgeschreven die een afwijkend voedingspatroon hebben. Vaak wordt je doorverwezen naar een diëtist. Een diëtist volgt de richtlijnen van de arts en houdt rekening met jou wensen. Zodat het vol te houden is. 

Leerdoelen

Aan het einde van de les kan je:

• Vertellen welke soorten diëten er zijn
• Advies geven aan mensen wanneer zij willen afvallen
• Meer vertellen over lightproducten
• Uitleggen wat eetstoornissen zijn
• Uitleggen wat voedselallergieën en voedselintolerantie is

Dieet

Bij diëten wijkt de voeding af van de normale voeding. Een dieet is een voorgeschreven voedingswijzer

Een dieet is een ...

1. ongeschreven voedingswijzer
2. een stomme verplichting
3. voorgeschreven voedingswijzer
4. geschreven wijzer

Twee soorten diëten 

1. Voedingsbeperkte diëten 

Deze diëten bevatten minder van een bepaalde voedingsstof

Voorbeelden: natriumarm dieet, energiebeperkt dieet, glutenvrij dieet, koemelkvrij dieet en lactosevrij of -beperkt dieet

2. Voedingsstofverrijkende diëten  

Deze dieten bevatten veel meer van een bepaalde voedingsstof dan normaal het geval is.

Voorbeeld: energieverrijkt dieet 

Natriumarm is een andere woord voor?

Lactose is?

1. Een suiker die alleen in melkproducten voorkomt
2. Een suiker die voorkomt in fruit
3. Een suiker die voorkomt in groente
4. Een suiker die voorkomt in tarwe

Maak opdracht 5.01, 5,02 en 5,03

maken opdracht 5.04, 5.05

Advies geven

Lees blz.201 tot blz.203. Je hebt hier ongeveer 5-10 minuten voor. 

wees duidelijk

wees eerlijk

vertel de voor en nadelen van een dieet

Laat iemand zelf een keus maken

Wat moet je iemand adviseren om af te vallen?

Lightproducten

Een lightproduct kan een goed en gezond alternatief zijn voor een gewoon product. 

In een lightproduct moet minstens 30% minder aan calorieën zitten dan in een gewoon product. 

Het woord light slaat op minder energie, vet of suiker. 

Light of lite is een voedingsclaim die volgens de Europese regelgeving hetzelfde betekent als 'verlaagd'. Het betekent dat het product ten minste 30% minder van iets bevat dan een vergelijkbaar product. Bijvoorbeeld minder suiker of verzadigd vet. Voor vitaminen en mineralen is dit 10%. Voor natrium (zout) is dit 25%.

Light kan ook betekenen dat het aantal calorieën in het product met minimaal 30% verlaagd is. Daar moet altijd bij staan wat precies voor de verlaging zorgt, zoals minder suiker.

Fabrikanten kunnen de claim dus breed gebruiken. Daarom moet er altijd specifiek bij staan welke voedingsstof precies is verlaagd.

Noem een aantal voorbeelden van lightproducten

Voedingssupplementen 

Voedingssupplementen zijn bedoeld als aanvulling op de dagelijkse voeding. Als je gezond en gevarieerd eet, dan heb je geen voedingssupplementen nodig. Alleen speciale groepen die extra voedingsstoffen nodig hebben, zijn: zwangere vrouwen, jonge kinderen en ouderen. 

Welke extra voedingsstoffen hebben zwangere vrouwen nodig?

1. Foliumzuur
2. Vitamine D
3. Lightproducten
4. Mineralen

Foliumzuur wordt ook wel vitamine B11 genoemd. Het zit vooral in groenten en volkorenproducten. Foliumzuur is belangrijk voor het bloed, de zenuwen en de groei van het zenuwstelsel van de ongeboren baby. 

Vitamine D draagt bij bij de aanmaak van botten en tanden.

Voedselallergie

Bij een voedselallergie is er altijd sprake van een overactief immuunsysteem. Je hele lichaam roept als het ware 'nee' tegen het voedingsmiddel. 

Reacties kunnen zijn: jeuk, galbulten, zwellingen en benauwdheid. Deze reactie kan zelfs levensbedreigend zijn. 

Een dieet is een ...

1. ongeschreven voedingswijzer
2. een stomme verplichting
3. voorgeschreven voedingswijzer
4. geschreven wijzer

Waarom is een zoutarm dieet beter dan een zoutloos dieet?

1. Minder zout is gezond maar zout is wel belangrijk
2. Zoutarm is helemaal niet beter
3. Een zoutloos dieet bestaat niet
4. Zoutarm betekent minder zout

Energiebeperkt dieet is...

1. Is een dieet waarbij je ervoor zorgt dat je MINDER calorieën binnenkrijgt dan je verbruikt, waardoor je afvalt.
2. Is een dieet waarbij je MINDER zout gebruikt. Dit is goed voor de bloeddruk.
3. Is een dieet waarbij je MEER calorieën eet, waardoor je extra aankomt.
4. Een dieet waarbij je MEER zout gebruikt.

Wat is een lactosevrije dieet?

1. Dieet zonder tarwe producten
2. Dieet zonder melk producten

Allergie en intolerantie

• Voedselallergie: afweersysteem reageert op voedsel
• Voedselintolerantie: ongewone reactie op voedingsmiddelen

Soorten voedselallergieën:

Wat zijn de meest bekendste en voorkomende voedselallergieën zijn?

1. Selderij
2. Pinda's
3. Mosterd
4. Schaaldieren

Heb jij een voedselallergie of ken je iemand die dit heeft? Zoja noem ook de soort voedselallergie

Voedingsintolerantie

Dit is eten waar je niet goed tegen kunt. Voorbeelden van klachten zijn: buikpijn, buikkramp, diarree of je moet heel de tijd winden laten. Het afweersysteem speelt hier geen rol bij. 

Einde van de les

• Conclusie eetgewoonten
• Wat zijn afwijkende voedingsgewoonten?
• Wat is het verschil tussen een voedsel allergie en een voedsel intolerantie? 

Terugblik en samenvatting op de les.