Grammatica zinsdelen PV en OW

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Welkom bij Nederlands

Brugklas

Grammatica Cursus 5

Zinsdelen

Programma

- Leerdoelen

- Voorkennis: zinsdelen ontleden

- Uitleg persoonsvorm, zinsdelen en onderwerp

- Oefening baart kunst

Leerdoelen

- Ik kan de persoonsvorm in zinnen vinden.

- Ik kan het gezegde in zinnen vinden

- Ik kan het onderwerp in zinnen vinden. 

Wat is het verschil tussen zinsdelen en woordsoorten?

Zinsdelen

Woordsoorten

______

______

______

______

Functies van zinsdelen

Woorden aan bepaalde groepen toekennen

Elk los woord benoemen

Losse én groepjes woorden benoemen

Zinsdelen

• Eén woord of groepje woorden die bij elkaar horen.
• Alles voor de persoonsvorm is één zinsdeel.
  
• Alle werkwoorden zijn aparte zinsdelen.
• Alles wat je voor de persoonsvorm kan zetten is een zinsdeel.

Uitleg pv, zinsdelen & ow

Werk in duo's. 

Maak in je schrift 3 kolommen: 1. persoonsvorm (pv); 2. zinsdelen; 3. onderwerp (ow).

Schrijf zelfstandig onder elke kolom alles op wat je hier nog over weet (kenmerken, voorbeelden, hoe vind je ze?)

Uitleg persoonsvorm (pv)

In elke zin staan werkwoorden. 

Eén van die werkwoorden is de pv. 

De pv geeft twee dingen aan:

- getal (enkelvoud/meervoud)

- tijd (t.t. of v.t.)

(Nalezen: p. 204)

Uitleg persoonsvorm (pv)

Zo vind je de persoonsvorm (blz. 204):

1. VRAAG: Maak een vraagzin: ww vooraan = pv.

2. GETAL: EV -> MV het werkwoord dat verandert, is de pv. 

3. TIJD: verander v.t. <-> t.t. het werkwoord dat verandert, is de pv. 

Benoem de PV:

Janet maakt een iglo

1. Janet
2. maakt
3. een
4. maakt een iglo

Benoem de persoonsvorm:
Gisteren heeft Thomas een iglo gemaakt.

1. Thomas
2. heeft
3. gisteren
4. gemaakt

Benoem de persoonsvorm:
Elke en Nathalie willen ook een kleine iglo voor Harry bouwen.

1. Elke en Nathalie
2. bouwen
3. willen
4. Harry

Uitleg zinsdelen

Een zin kan je opdelen in zinsdelen. Er zijn twee manieren om te zien welke woorden samen een zinsdeel (groepje) vormen:

1. Vind de persoonsvorm. Probeer welke woorden je voor de pv kunt zetten. Heb je nog steeds een goede zin? Dan zijn die woorden samen een zinsdeel. 

2. Hussel de zin. Kijk welke woorden naast elkaar moeten blijven staan; die woorden zijn samen een zinsdeel.  (Nalezen: p.204)

Maak zinsdelen en sleep ze naar de juiste plek. 

Zinsdeel 1

Zinsdeel 2

Zinsdeel 3

Zinsdeel 4

Vrijdag

gaat

de

kat

naar

de

dierenarts

Oefening baart kunst

Zelfstandig werken VWO 1:

Pas de theorie toe en maak de volgende opdrachten:

- Cursus 5, ZD §1 PV: opdracht 1, (2), 3, 4 (blz. 204-205).

Makkelijk? Alleen PV aanstrepen bij zinnen a t/m f in opdracht 1. 

Lastig? Maak extra oefeningen in De Brug op Nieuw Nederlands online en download de app 'beter ontleden' om dagelijks te oefenen.

Oefening baart kunst

Zelfstandig werken HV1a:

Pas de theorie toe en maak de volgende opdrachten:

- Cursus 5, ZD §1 PV: opdracht 1, 2, 3,4, 5, 6 en 7 (blz. 204-205).

Lastig? Maak extra oefeningen in De Brug op Nieuw Nederlands online en download de app 'beter ontleden' om dagelijks te oefenen.

Zelfstandig werken - 12:00 min

Uitleg onderwerp (ow)

Het onderwerp van de zin is één zinsdeel. Het geeft (vaak) aan wie/wat iets doet in de zin. (Ow begint nooit met een voorzetsel)

Zo vind je het onderwerp:

1. Zoek de persoonsvorm.

2. Stel de vraag: wie/wat + persoonsvorm?

3. Het antwoord is het onderwerp van de zin. 

Uitleg onderwerp

Kan je het onderwerp niet goed vinden? Dan kun je ook de volgende manier proberen:

1. Verander de persoonsvorm van getal (ev/mv). Het woord/de woorden die mee veranderen, is/zijn het onderwerp. 

bv. De hond blaft. --> De honden (ow) blaffen (pv). 

Wie/wat is het onderwerp:
In het weiland rennen de paarden heen en weer.

1. In het weiland
2. rennen
3. de paarden
4. heen en weer

Wie/wat is het onderwerp?
Het sneeuwt al een paar dagen!

1. Het
2. Het sneeuwt
3. sneeuwt
4. een paar dagen

Wie/wat is het onderwerp?
Wie gaat die troep opruimen?

1. Wie
2. gaat
3. die troep
4. opruimen

Oefening baart kunst

Belangrijk:  Check voordat je besluit of je het benoemen van zinsdelen lastig of gemakkelijk vindt, hoe goed je daadwerkelijk kunt ontleden. 

https://www.cambiumned.nl/oefeningen/oefening-2-onderwerp-en-persoonsvorm/

8 van de 10 zinnen goed = voldoende beheersingsgraad. 

Oefening baart kunst

Zelfstandig werken VWO 1. 

Cursus 5, ZD  §3: opdracht 1, 2, 3, 4 en 5 bladzijde 208-209.

Lastig? Extra oefening op Nieuw
Nederlands online/app Beterontleden.

Eitje? Sla opdr. 1 en 2 over, maak 3, 4 en

5. Ga daarna verder met paragraaf 5. 

Oefening baart kunst

Zelfstandig werken HV1a. 

Cursus 5, ZD  §3: opdracht 1, 2, 3, 4 en 5 bladzijde 208-209.

Lastig? Extra oefening op Nieuw
Nederlands online/app Beterontleden.

Eitje? Sla opdr. 1 en 2 over, maak 3, 4 en

5. Ga daarna verder met paragraaf 5. 

Meten = weten

Kijk je opdrachten goed na!  Reflectie = verbetering.

Check lesdoelen

De persoonsvorm en het onderwerp staan meestal naast elkaar. 

Bedenk een zin waarbij de pv en het ow niet naast elkaar staan.