Grammatica zinsdelen H1 en 2

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Welkom bij Nederlands

Brugklas havo/vwo

Grammatica zinsdelen

Deze week:

Vandaag start grammatica: herhaling woordsoorten/ verschil woordsoorten benoemen (taalkundig) en zinsdelen benoemen (redekundig)

Verschil woordsoorten benoemen (taalkundig) en zinnen ontleden (redekundig):

Bij woordsoorten: ieder woordje aangeven hoe het genoemd wordt.

Joep (?) en (?)  Joris (?) hebben (?) dit (?) koude (?) weekend (?) geschaatst. (?)

Bij zinnen ontleden: De woorden die bij elkaar horen in een zin een naam geven. 

Joep  en Joris / hebben / dit koude weekend / geschaatst. /

Programma

- Leerdoelen

- Waarom zinsdelen benoemen?

- Uitleg persoonsvorm, zinsdelen en onderwerp

- Oefening baart kunst

Leerdoelen

- Ik kan de persoonsvorm in zinnen vinden.

- Ik kan zinnen in zinsdelen verdelen.

- Ik kan het onderwerp in zinnen vinden. 

Waarom leren we zinsdelen van een zin benoemen?

Wat is het verschil tussen zinsdelen en woordsoorten?

Zinsdelen

Woordsoorten

______

______

______

______

Functies van zinsdelen

Woorden aan bepaalde groepen toekennen

Elk los woord benoemen

Losse én groepjes woorden benoemen

Uitleg pv, zinsdelen & ow

Maak in je schrift 3 kolommen: 1. Persoonsvorm (pv);

 2. zinsdelen; 3. Onderwerp (ow).

Schrijf onder elke kolom alles op wat je hier nog over weet!

(Bv. kenmerken, hoe je deze kunt vinden, voorbeelden, etc.)

Uitleg persoonsvorm (pv)

In elke zin staan werkwoorden. 

Eén van die werkwoorden is de pv. 

De pv geeft twee dingen aan:

- getal (enkelvoud/meervoud)

- tijd (t.t. of v.t.)

Uitleg persoonsvorm (pv)

Zo vind je de persoonsvorm:

1. Verander de zin van enkelvoud naar meervoud óf meervoud naar enkelvoud -> het werkwoord dat verandert, is de pv. 

2. Verander de zin van t.t. naar v.t. óf van v.t. naar t.t. -> het werkwoord dat verandert, is de pv. 

Benoem de persoonsvorm:
Thomas heeft gisteren een iglo gemaakt.

1. Thomas
2. heeft
3. gisteren
4. gemaakt

Benoem de persoonsvorm:
Elke en Nathalie willen ook een kleine iglo voor Harry bouwen.

1. Elke en Nathalie
2. bouwen
3. willen
4. Harry

Uitleg zinsdelen

Een zin kan je opdelen in zinsdelen. Er zijn twee manieren om te zien welke woorden samen een zinsdeel (groepje) vormen:

1. Vind de persoonsvorm. Probeer welke woorden je voor de pv kan zetten. Heb je nog steeds een goede zin? Dan zijn die woorden samen een zinsdeel. 

2. Hussel de zin. Kijk welke woorden naast elkaar blijven staan; die woorden zijn samen een zinsdeel.

LET OP: alles wat voor de pv staat is ALTIJD één zinsdeel

Op het dak van de buren/ staat /een grote dakkapel.

De bloembak in de tuin van de burgemeester/ staat /vol bloemen.

Maak zinsdelen en sleep ze naar de juiste plek. 

Zinsdeel 1

Zinsdeel 2

Zinsdeel 3

Zinsdeel 4

Vrijdag

gaat

de

kat

naar

de

dierenarts

Maak de opdrachten 1 en 2 op p. 29 in je schrift/ kijken de opdrachten na.

Opdracht 1 samen bespreken

1. Vakantie /blijkt/voor veel mensen/ een bron van inspiratie.
2. Op het eerste schoolfeest /gaf /Sophie /Daan /vorige week /een kus. 6

6. De lerares /sprak/ de klas /vermanend/ toe. 

6. Vriendschapsbandjes zijn lange tijd in de mode geweest.

Hij sprak een berichtje in.
De pv in deze zin is:

1. sprak
2. sprak in
3. hij
4. een berichtje

Noteer de eerste zin van oefening 3 met streepjes tussen de zinsdelen.

2. Welk restaurant zal worden genomineerd door de gasten?

1. Pv=zal (je kunt er zou van maken)
2. Welk restaurant staat voor de pv; dus is dat 1 zinsdeel.
3. Werkwoorden horen bij elkaar, dus houd je nog over: door de gasten.
4. Kun je door de gasten uit elkaar halen in de zin? NEE; je kunt niet zeggen: Door zal worden genomineerd de gasten welk restaurant. Wel: Door de gasten zal welk restaurant....

Noteer je oplossing van vraag 3

Vraag 4 bespreken

Vandaag les 2

1.  je weet waaraan je een onderwerp in een zin kunt herkennen.

Uitleg onderwerp

Het onderwerp van de zin is één zinsdeel. Het geeft (vaak) aan wie/wat iets doet in de zin. (Ow begint nooit met een voorzetsel)

Zo vind je het onderwerp:

1. Zoek de persoonsvorm.

2. Stel de vraag: wie/wat + persoonsvorm?

3. Het antwoord is het onderwerp van de zin. 

Uitleg onderwerp

Kan je het onderwerp niet goed vinden? Dan kun je ook de volgende manier proberen:

1. Verander de persoonsvorm van getal (ev/mv). Het woord/de woorden die mee veranderen, is/zijn het onderwerp. 

bv. De hond blaft. --> De honden (ow) blaffen (pv). 

Wie/wat is het onderwerp:
In het weiland rennen de paarden heen en weer.

1. In het weiland
2. rennen
3. de paarden
4. heen en weer

Wie/wat is het onderwerp?
Het sneeuwt al een paar dagen!

1. Het
2. Het sneeuwt
3. sneeuwt
4. een paar dagen

Wie/wat is het onderwerp?
Wie gaat die hondendrol opruimen?

1. Wie
2. gaat
3. die hondendrol
4. opruimen

Wie gaat er naar het feest?

Ga naar: https://www.cambiumned.nl/oefeningen/oefening-2-onderwerp-en-persoonsvorm/
En download een foto van je score.

Oefening baart kunst: 8 van de 10 goed?

Belangrijk: check voordat je besluit of je het benoemen van zinsdelen lastig of gemakkelijk vindt, hoe goed je daadwerkelijk kan ontleden. 

https://www.cambiumned.nl/oefeningen/oefening-2-onderwerp-en-persoonsvorm/

8 van de 10 zinnen goed = voldoende beheersingsgraad. 

Oefening baart kunst

Pas de theorie toe en maak de volgende opdrachten:

- H2 grammatica zinsdelen: opdr. 1 t/m 4 (p. 58-59)

Lastig? Extra oefening op blz. 246 - 247.

Eitje?Sla opdr. 1+2 over, maak 3 t/m 5 (H2)

Meten = weten

Kijk je opdrachten goed na!

Check lesdoelen

De persoonsvorm en het onderwerp staan meestal naast elkaar. 

Bedenk een zin waarbij de pv en het ow niet naast elkaar staan.