K5 Elektriciteit & Magnetisme 1: magneten, relais, reedcontact

K5 Elektriciteit & Magnetisme 1

K5 Elektriciteit & Magnetisme 1

Basiswerking magneten

Relais

Reedcontact

Magnetisme

Hoe werkt een magneet?

Noordpool + Zuidpool

3 soorten metaal zijn magnetisch:

• IJzer
• Nikkel
• Cobalt

Veldlijnen

Magneetveld

• Veldlijnen lopen van de noordpool naar de zuidpool. Dit is de richting van het magnetisch veld
  
• De hoeveelheid veldlijnen in de tekening is een maat hoe sterk het magneetveld is 

Je ziet drie afbeeldingen van de elektromagneet met twee veldlijnen.
In welke afbeelding zijn de richtingen van de veldlijnen juist getekend? (2023 tijdvak 1)

1. A
2. B
3. C

Uitleg magneten

Permanente magneet => Is altijd magnetisch

Elektromagneet => Door de spoel ontstaat een magnetisch veld

Relais = Schakelaar met een elektromagneet

Reedcontact = Schakelaar met een permanente magneet

Permanente magneten

Permanente magneten

Permanente magneet = Is altijd magnetisch

1. Staafmagneet
   
2. Naaldmagneet
3. Hoefijzermagneet

Worden gebruikt in:

Dynamo's, kompassen, luidsprekers, harde schijven, 

Permanente magneten

Magneten die nooit hun kracht verliezen, noem je permanente magneten. Permanent betekent 'voor altijd'. Permanente magneten worden gemaakt van stoffen met magnetische eigenschappen. 

Permanente magneet

Schakelingen met een magneet

Reedcontact

Reedcontact

Een (permanente) magneet moet bij het reedcontact worden gehouden vóórdat de stroomkring gesloten kan worden. De palletjes worden aangetrokken door de magneet .

Leg uit hoe de schakeling
ervoor zorgt dat de luidspreker
loeit als het raam opengaat.

Hoe werkt een reedcontact?

1. door er stroom door te laten lopen
2. door de zijden tegen elkaar aan te drukken
3. door een magneet er bij te houden
4. door het reedcontact kapot te maken

37 Henk heeft in zijn bureau een beveiligde schuiflade gemaakt. Open je die lade, dan gaat er een zoemer af. Sluit je de lade, dan stopt de zoemer (figuur 22).

In de schakeling van Henk zit een reedcontact.

a Moet de magneet wel of niet bij het reedcontact zitten als de lade dicht is? Leg je antwoord uit.

Wat is het verschil tussen een reedcontact en een normale schakelaar?

Relais

Woordt aangezet door een elektromagneet en heeft een:

Maakcontact

Breekcontact

Maakcontact

Is de relais aangesloten op het maakcontact is de stroomkring compleet; er kan stroom lopen

Lamp gaat aan

Breekcontact

Is de relais verbonden met het breekcontact is er geen complete stroomkringt; er kan geen stroom lopen. De verbinding is verbroken.

de lamp gaat uit

Relais

Het relais

Het relais is een schakelaar die wordt bediend door een elektromagneet. 

Een elektromagneet bestaat uit een spoel en een ijzeren kern.

Elektromagneet

Bestaat uit 2 onderdelen:

- Weekijzeren kern

- Spoel

Elektromagneet

Beide

Permanente magneet

Is altijd magneet

Heeft zuidpool

Heeft noordpool

Kun je aan- en uitzetten

Hoe kan je een elektromagneet sterker maken?

1. meer metaal toevoegen
2. grotere stroom er door heen en meer koperdraad er om heen
3. dichter op de magneet houden
4. sneller bewegen

Een elektromagneet kun je aan- en uit zetten

1. waar
2. niet waar

Een elektromagneet maak je met een...

1. zekering
2. spoel
3. kompas
4. spanning

een elektromagneet waarmee je schakelt

een opgerold stuk koperdraad

Een instrument met een vrij bewegende magneet

komt uit een batterij

een stuk ijzer dat magnetisch is

de spoel

het relais

de magneet

de stroom

het kompas

Spanning opgewekt met een elektromagneet is altijd

1. wisselspanning
2. gelijkspanning

Je ziet hier 3 tekeningen van een draaibaar spoeltje tussen twee permanente magneten. Door het spoeltje gaat een stroom. Het spoeltje is een elektromagneet. De polen van de permanente magneten zijn aangegeven. De polen van de elektromagneet staan boven en onder het spoeltje. Geef met pijlen aan in welke richting de drie spoeltjes gaan draaien. 

Elektromagneet & relais

De elektromagneet moet eerst aan staan doordat een elektrisch veld wordt opgewekt Er ontstaat dan een magnetisch veld. Dit trekt de veer/schakelaar aan waardoor deze naar het maakcontact toe gaat.

Gaat de elektromagneet uit verliest het een magnetisch veld. De veer/schakelaar wordt niet meer aangetrokken en veert terug naar het breekcontact => lamp uit

Als S1 wordt gesloten kan er een elektrische stroom lopen; er ontstaat een elektrisch veld. Hierdoor kan er in de elektromagneet een magnetisch veld ontstaan. Het blauwe contactpunt kan nu contact maken met de rest van de schakelaar (oranje omcirkeld) en een tweede stroomkring is gesloten.

Relais

Een kleine stroomkring zet een grote stroomkring aan.

Het is een automatische schakelaar

Relais

Er zijn dus 2 aparte stroomkringen

Meer weten over het relais? Check de lessonup "elektrische componenten 2"

Wat is een relais?

1. Een elektrische schakelaar
2. Een magnetische schakelaar
3. Een lichtschakelaar
4. Een drukschakelaar

Wat is de functie van het relais?

1. Het relais meet de spanning
2. Het relais werkt als spanningsdeler
3. Het relais meet de stroomsterkte
4. Het relais werkt als schakelaar

In deze schakeling is het relais de.....

1. Sensor
2. Verwerker
3. Actuator