Stijlfouten: pleonasme en tautologie

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

We hebben het eerder gehad over pleonasme en tautologie.

Wat was dat ook al weer?

Vul wat je nog weet in in het woordweb.

pleonasme en tautologie

Formuleren: stijlfouten, dubbelop

Vandaag gaan we het hebben over de volgende stijlfouten: pleonasme, tautologie, contaminatie en dubbele ontkenning

Aan het einde van de les...

...kan je een pleonasme, tautologie en contaminatie herkennen en benoemen.

...kan je contaminaties herkennen en benoemen in een tekst.

.

Vandaag

- Filmpje kijken. Wat is het verschil?

- Uitleg

- Opdracht contaminaties herkennen

- Controlecheckvragen

- formuleerfouten

Tautologie

Twee dezelfde woordsoorten samen gebruikt.

Je kan er 1 weglaten en dan is de zin correct.

Twee mogelijkheden.

Voor altijd en eeuwig

Misschien wellicht komen ze erachter.

Pleonasme

Twee verschillende woordsoorten overlappen elkaar, ze zijn niet beide nodig. --> kenmerk, zit al in het woord besloten. Maar 1 mogelijkheid.

De rode tomaat

De bitcoin is omlaag gekelderd.

Pleonasme en tautologie

Contaminatie

Twee uitdrukkingen of spreekwoorden worden samengevoegd tot één nieuwe uitdrukking.

(Engels) to contaminate = besmetten

Uitprinten (nu goed!)

Het kost duur.

Soms heel moeilijk te zien, want 'normaal':

Overnieuw?

Oefening contaminatie (classroom)

1. Open het bestand, start met lezen.

2. Markeer de contaminaties.

3. Schrijf erachter (of eronder) welke uitdrukkingen samengevoegd zijn. Uit welke hadden ze dus kunnen kiezen?

Je mag rustig samenwerken

Zelf aan het werk

Doel: contaminaties leren herkennen en benoemen

Wat: tekst lezen en contaminaties markeren en onderstrepen.

Hoe: je mag samenwerken, houd het werkbaar. Fluisterpraat zachtjes.
Hulp: eerst in tweetallen, over vijf minuten loop ik rond.
Tijd: tien minuten. Probeer zo ver mogelijk te komen
Uitkomst: bespreken in de klas (hopelijk deze les)
Klaar: maak een gedicht poëzie waarin je stijlfouten/figuren opnoteert

Werk bespreken

Wat hadden jullie gevonden?

Lever wat je tot nu toe hebt in in classroom.

Waar zit de stijlfout?

Formuleerfouten

- Ik maak nooit geen fouten hoor!

- Dit onderzoek, waaruit bleek dat jongeren, die vaak meerdere bijbaantjes hebben, bijvoorbeeld en in de horeca en bij een supermarkt, zoals de Albert Heyn, die jongeren nog steeds slechts het minimumjeugdloon betaalt, financieel toch problemen hebben, zorgde voor veel ophef.

- Je kunt je bij wijze van spreken voorstellen dat iemand bij wijze van spreken drie meter ver kan springen zonder bij wijze van spreken een aanloop te nemen.

- Het onderzoek waaruit bleek dat leerlingen het rooster te vol vinden zorgde voor veel ophef.

Dubbele ontkenning

Twee keer een ontkenning gebruiken, waardoor je het tegenovergestelde zegt van wat je bedoelt.

Hij gebruikt nooit geen suiker in de thee.

(‘nooit’ of ‘geen’ weglaten)

Even checken!

De oude bejaarde ging op donderdag een gezellig potje klaverjassen.

1. Tautologie
2. Pleonasme
3. Contaminatie

Wij hopen in staat te zijn u volgende week te kunnen halen.

1. Tautologie
2. Pleonasme
3. Contaminatie

Begrijpend lezen moet hij telkens overnieuw doen.

1. Tautologie
2. Pleonasme
3. Contaminatie

Van deze les neem ik mee...

Doen

- Over taal blok 4: opdracht 2 en 3 (blz. 172)

- Over taal blok 5: opdracht 2 (blz. 219)

Lesdoelen behaald?

- Kon je de controlevragen goed maken? Kan je pleonasme, contaminatie en tautologie herkennen?

- Kon je de contaminaties uit de tekst halen?

Zou je de verschillen kunnen uitleggen? Wie weet volgende les...?