AFP 3.2.19 Hormonen en stofwisseling

• Anatomie Fysiologie Pathologie
• MBO
• Studiejaar 3

3.2.19 Stofwisseling en hormonen

Na de les:

- ken je de belangrijkste hormoonklieren, hormonen en functie in het lichaam

- weet je wat veel voorkomende ziekten zijn aan het hormoonsysteem en stofwisseling

- ken je de bijbehorende geneesmiddelen 

Opdracht

Hormoonstelsel maak de invuloefening zodat je een overzicht hebt van de hormoonklieren en de belangrijkste hormonen die daar worden gemaakt. 

Diabetes Mellitus

De ziekte die de Diabetes Mellitus noemen (suikerziekte) is in wezen niets anders dan een tekort aan insuline.

Eerste verschijnselen zijn hyperglykemie (hoge bloedsuiker), dorst, polyurie (veel plassen), moeheid, honger, vermagering

Wat is de oorzaak van deze symptomen?

Door een tekort aan insuline wordt glucose niet omgezet in glucogeen en blijft dus in het bloed.

Om glucose te kunnen uitscheiden wordt veel water als oplosmiddel mee uit het lichaam genomen waardoor polyurie en dorst ontstaat.
Door het uitplassen van glucose (energie) ontstaat honger, moeheid en vermagering. 

Type I:

 lichaam maakt zeer weinig tot geen insuline aan

 “absoluut tekort”

 

Behandeling: insuline

Type II:

 meer insuline nodig door overgewicht óf  gevoeligheid neemt af (ouder worden)

 “relatief tekort”

 

Behandeling: insuline of medicatie

Insuline

Insuline zorgt ervoor dat glucose (suiker) opgenomen wordt in de lichaamscellen waar het als energiebron wordt gebruikt.

Of zorgt ervoor dat het kan worden

opgeslagen (als glycogeen). 
In de spiercellen en lever.

(voorraadsuiker) 

Insuline is als het ware een sleutel om glucose uit het bloed in de cel op te kunnen nemen of om het op te kunnen slaan in de lever/spiercellen.

O.i.v. de hormonen adrenaline en glucagon kan glycogeen zo nodig afgebroken worden en weer als glucose in de bloedbaan komen (geeft energie) 

Hyperglykemisch aciodotisch coma

- Coma met te hoge bloedsuikerspiegel en te zure (‘acid’) samenstelling van het lichaamsvocht

- Ontstaat heel geleidelijk

- Behandeling ingewikkeld en gebeurt in het ziekenhuis

Hypoglykemisch coma

- Patiënt voelt het vaak aankomen

- Kan snel ontstaan

- Suiker eten of intraveneus toedienen suikeroplossing of intramusculair glucagon

Late complicaties DM

Neuropathie

Nefropathie

Retinopathie

Infecties

Diabetische voet

Hart en vaat ziekten

Neuropathie: beschadiging van zenuwen in het lichaam. Verminderde gevoeligheid (sensibiliteit) in de benen.

Nefropathie: achteruitgang nierfunctie. Regelmatig controleren op hypertensie. Diabetische nefropathie voorkomen -> regelmatig controle op eiwitten

Retinopathie: beschadiging van het netvlies, regelmatig controle oogarts Diabetische retinopathie

Infecties: relatieve lage weerstand omdat witte bloedcellen minder goed functioneren. Bijv. urineweginfecties, furunkels (steenpuisten)

Diabetische voet: door neuropathie vallen wondjes niet op door artheosclerose in bloedvoorziening slecht. Bemoeilijkt wondgenezing. Gangreen= afgestorven weefsel.

Vooral als DM samen gaat met andere risicofactoren is de kans op artherosclerose en daaruit voortkomende complicaties vergroot.

Geneesmiddelen bij DM

Biguaniden remmen de glucoseproductie in de lever en verhogen de gevoeligeid van de cellen voor insuline. 
Belangrijke bijwerking: maagdarmklachten

Sulfonylureumderivaten stimuleren de afgifte van insuline. 
Belangrijke bijwerking: gewichtstoename en verhoogde kans op hypoglycaemie. 

Insuline

subcutaan omdat het anders wordt afgebroken in maag/darmkanaal 

biguaniden en sulfonylureumderivaten 

Voorwaarde is dat de alvleesklier nog insuline kan produceren. Werken allemaal verschillend (bestaan nog meer varianten), soms wordt gecombineerd om effect te vergroten.

Bloedglucoseverlagende stoffen

Biguaniden remmen de glucoseproductie in de lever en verhogen de gevoeligeid van de cellen voor insuline.

Belangrijke bijwerking: maagdarmklachten

Sulfonylureumderivaten stimuleren de afgifte van insuline.

Belangrijke bijwerking: gewichtstoename en verhoogde kans op hypoglycaemie.

De schildklier = 'glandula thyroidea'

D.m.v. hormonen regelt de schilklier de stofwisseling. Zij kan deze vertragen of versnellen.

Regelkring 

De hypothalamus maakt TRH aan (thyreotropine releasing hormone). TRH zorgt ervoor dat de hypofyse TSH aanmaakt (thyroid stimulating hormone). TSH zorgt er op zijn beurt voor dat de schildklier schildklierhormoon afgeeft aan het bloed, en dat er meer wordt aangemaakt. De hoeveelheid schildklierhormoon (T4 of T3) in je bloed en weefsels wordt steeds ‘gemeten’ door de hypothalamus, als er voldoende is neemt de aanmaak van TRH af

thyroxine in het bloed = T3 of T4

Ziekte van Cushing: Oorzaak is een goedaardig gezwel in de hypofyse, dit produceert een hormoon dat via het bloed de bijnierschors te hard laat werken

Syndroom van Cushing: alle andere oorzaken van een te hard werkende bijnierschors. Meestal bijwerking van medicatie (Prednison)

Herkenbaar aan abnormale vetverdeling (ronde maans gezicht)

Cholesterolsyntheseremmers

Deze stoffen zijn in staat om de aanmaak van het cholesterol in het lichaam te remmen. 
Voorbeelden: 
simvastatine

 atorvastatine

 rosuvastatine

Bij middel 1 en 2 geen grapefruitsap gebruiken!
Erge spierpijn, gevoeligheid of zwakte van de spieren= ernstige bijwerking.