nieuwsbegrip de aardappeleters

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k, g
• Leerjaar 1,2

Begrijpend lezen

Nieuwsbegrip

Titel: Tentoonstelling De aardappeleters; 

misser of meesterwerk

Vincent van Gogh

school.nieuwsbegrip.nl

Inleiding

Vincent van Gogh is een van de bekendste schilders van Nederland. Hij leefde van 1853 tot 1890. De aardappeleters is één van de schilderijen waar Vincent van Gogh beroemd door is. Het schilderij heeft tijdelijk een eigen tentoonstelling in het Van Gogh Museum in Amsterdam. Het is een ode aan het bekende werk dat Vincent van Gogh in 1885 maakte toen hij in Brabant woonde. Aanvankelijk vond men het schilderij een misser, terwijl het nu gezien wordt als een meesterwerk. De tentoonstelling gaat in op zowel het ontstaan van De aardappeleters als de betekenis ervan. 

Sleutelvraag: 1. Wat kun je bij de tentoonstelling 'De aardappeleters: misser of meesterwerk?' te weten komen?

Beroemd na zijn dood

Vincent van Gogh werd in 1853 geboren in Zundert, een dorp in Noord-Brabant. Hij was de zoon van een dominee. Toen hij 27 jaar was, besloot hij te gaan doen waar hij wereldberoemd mee is geworden: schilderen. Hij was heel productief, want van 1880 tot aan zijn dood in 1890 maakte hij circa 900 schilderijen en 1100 werken op papier. Ook liet hij een correspondentie van 902 brieven na. De aardappeleters schilderde hij in 1885. Hij was toen 32 jaar. Het is een somber portret van een boerenfamilie aan een eettafel. Andere bekende schilderijen van Van Gogh zijn De sterrennacht, De slaapkamer en Zonnebloemen. Van Gogh werd pas na zijn dood beroemd. Zijn schilderijen zijn nu miljoenen euro’s waard. Maar in de tijd dat hij ze maakte, wilde niemand ze kopen. Pas na zijn dood kreeg men veel waardering voor zijn werk. 

Sleutelvraag 2: Hoe lang was Vincent van Gogh kunstschilder en hoe oud is hij geworden?

sleutelvraag 3:
Waarom werd Van Gogh pas na zijn dood beroemd?

In regel 9-10 staat: Hij was heel productief, want van 1880 tot aan zijn dood in 1890 maakt hij circa 900 schilderijen en 1100 werken op papier. Wat betekent circa?

1. meer dan
2. minder dan
3. ongeveer
4. precies

Welke bewering is waar?

1. Vincent van Gogh heeft zelf niet meegemaakt dat zijn schilderijen wereldberoemd zijn geworden.
2. Vincent van Gogh is gestorven als een beroemde kunstenaar met wereldberoemde schilderijen.
3. Vincent van Gogh kreeg veel waardering voor zijn werk en hij verkocht zijn schilderijen voor veel geld.
4. Vincent van Gogh was een dominee die op latere leeftijd besloot dat hij kunstschilder wilde worden.

Van misser......

Toen Van Gogh De aardappeleters net af had, vonden veel mensen het schilderij maar niks. Om te laten zien hoe er toen over gepraat werd, heeft het museum een WhatsApp-chat gemaakt van brieven tussen Van Gogh en een vriend uit die tijd. De vriend schrijft: ‘Ge kunt veel meer dan dit. Waarom hebt ge alles oppervlakkig behandeld?’ Van Gogh schrijft terug: ‘Ik wil schilderen wat ik voel en voelen wat ik schilder…’

Vincent van Gogh wilde met zijn schilderij laten zien hoe het leven toen was in Brabant. En dat was meer dan 130 jaar geleden heel anders dan nu. En nu is er dus een speciale tentoonstelling over dat ene schilderij. 

sleutelvraag 4
Waarom vond de vriend van Van Gogh
De aardappeleters een misser toen het schilderij net klaar was?

Wat vonden mensen van het schilderij 'De aardappeleters' toen het net klaar was?

1. Ze gaven geen aandacht aan het schilderij.
2. Ze vonden het een meesterwerk.
3. Ze vonden het geen goed schilderij.
4. Ze vonden het schilderij veel te duur.

...... tot meesterwerk

De aardappeleters wordt tegenwoordig als een meesterwerk beschouwd. Bregje Gerritse heeft er onderzoek naar gedaan. Ze legt uit: ‘Het is een schilderij van een boerenfamilie aan de avondmaaltijd. Ze eten aardappelen en drinken er koffie bij. Voor ons is die avondmaaltijd best bijzonder, maar destijds was het heel normaal om koffie te drinken bij het avondeten. De kinderen in die tijd moesten gewoon werken. Kinderen uit boerenfamilies werkten net als hun ouders op het land. En soms zelfs niet bij hun eigen gezin, maar dan werden ze naar een ander huis gestuurd om daar te werken. Als je naar het schilderij kijkt, zie je in het midden een meisje zitten. Dat is een slim trucje van Van Gogh. Want door zo’n meisje heel dicht aan de rand van de tafel te zetten met haar rug naar ons toe, word je als het ware het schilderij in getrokken. Alsof jij daar ook zo aan tafel kunt gaan zitten.’ 

sleutelvraag 5
Wat heeft Van Gogh heel slim gedaan in 'De aardappeleters?'

Wat kun je afleiden uit het stukje met het kopje …tot meesterwerk? Kies het beste antwoord.

1. A. Kinderen werkten vroeger graag op het land, want dan hoefden ze niet naar school.
2. Pas later ging men inzien dat Van Gogh een bijzondere techniek gebruikte en dat De aardappeleters een meesterwerk was.
3. Vincent van Gogh laat het gezicht van het meisje op De aardappeleters niet zien, omdat ze moe is van het werk op het land.
4. Vroeger aten mensen het liefst aardappelen als avondeten en ze dronken er graag een kop koffie bij.

Zelf aanschuiven

En om de bezoekers van de tentoonstelling het gevoel te geven dat ze echt het schilderij in kunnen stappen, is het huis van de aardappeletende familie nagemaakt. Er staat een eettafel met stoelen en er staan aardappelen en koffie op tafel, net als op het schilderij. Je kunt zo aanschuiven. Om het verschil tussen vroeger en nu duidelijk te maken, hangen naast het nagemaakte huisje foto’s van nu. Daarop staan mensen die aan het eten zijn. De tentoonstelling staat in het teken van het ontstaansproces van De aardappeleters, Van Goghs doorzettingsvermogen, de betekenis die het werk voor hem had en de kritiek die hij op het schilderij kreeg. De tentoonstelling duurt tot en met 13 februari 2022 en voor kinderen tot en met 17 jaar is de toegang gratis. 

sleutelvraag 6
Waarom is het huis van de aardappeletende familie nagemaakt voor de tentoonstelling?